ကခ်င္ပဋိကၡ သို႔မဟုတ္ ေရႊေတာင္တန္းေပၚက စစ္ပြဲ

ေနေရာင္ျခည္ ေတာင္ကုန္းေတြေပၚမေရာက္ေသးတဲ့ မနက္ေစာေစာမွာ ေခြးမည္းကေလးတေကာင္ဟာ အမႈိက္ေတြထဲ ေမႊ
ေႏွာက္ၿပီး အစာရွာေနပါတယ္။ ဒီ ဂ်န္မုိင္ စခန္းကို ကခ်င္ျပည္ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္(KIA) တပ္မဟာ ၃ ရဲ႕ တပ္ရင္း ၂၁ က ေအာက္တိုဘာ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ ျပန္မသိမ္းခင္ အစိုးရတပ္ေတြက ထိန္းထားဖူးပါတယ္။ အဲ့ဒီ အခ်ိန္တုန္းက ဒီေခြးကေလး ဟာ အစိုးရစစ္သားေတြရဲ႕ ေခြးေလးေပါ့။

KIA တပ္ရင္း ၂၁ မွ ရဲေဘာ္တဦးကို ေရွ႕တန္း တေနရာတြင္ ေတြ႕ရစဥ္ (ဓာတ္ပုံ - Brennan O'Connor)

အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ေခြးမည္းကေလးနဲ႔ သူ႔လိုပဲ စြန္႔ပစ္ခံရတဲ့ ေၾကာင္ကေလးတေကာင္ဟာ ကခ်င္ရဲေဘာ္ေတြနဲ႔ေဝးရာ စခန္း အစြန္က အရိပ္ထဲမွာ ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ိဳး ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။
“ေခြးေလးက က်ေနာ္တို႔နဲ႔ သိပ္ရင္းရင္းႏွီးႏွီးမရွိဘူး။ သူက က်ေနာ္တို႔စကားလည္း နားမလည္ဘူးေလ”လို႔ KIA တပ္ၾကပ္ ဂၽြန္ က ေျပာျပပါတယ္။
ဂၽြန္နဲ႔ သူ႔ရဲေဘာ္ေတြဟာ မိုင္ဂ်ာယန္ နားမွာရွိတဲ့ ဂ်န္မုိင္စခန္းကို ဒီဇင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔က ေရာက္လာၾကတာပါ။ ဒီစခန္း ကေန ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္နဲ႔သြားရင္ ၃ နာရီသြားရတဲ့ သူတို႔တာဝန္က်ရာေနရာကို အစိုးရတပ္ဖြဲ႔ေတြက တိုက္ခိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔ ကတိုက္က႐ုိက္နဲ႔ ဆုတ္ခြာခဲ့ရၿပီး ဒီစခန္းကို ေရာက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။
သူ အရင္ေနရာမွာရွိတုန္းက ေလွ်ာက္ေျမာင္းထဲမွာက်င္းတူးၿပီး ရက္သတၱပါတ္အေတာ္ၾကာ ေနခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း၊ အစိုးရတပ္
ေတြက ေန႔တိုင္း မနက္ေစာေစာကေန ညေမွာင္ခ်ိန္အထိ လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ပစ္ခတ္တဲ့အေၾကာင္း အရပ္ ေျခာက္ေပ ေလာက္ ရွိတဲ့ ဂၽြန္က ျပန္ေျပာျပပါေသးတယ္။
ညက ေအးတာမို႔ မီးပံုေဘးလွဲရင္း သူက ဆက္ၿပီး “ယမ္းနံ႔ေတြ၊ ဒဏ္ရာရသူေတြဆီက ေသြးနံ႔ေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ၃ ရက္ေလာက္ အစားစားခ်င္စိတ္ ေပ်ာက္သြားတယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။
အဲ့ဒီတိုက္ပြဲကာလမွာ KIA ရဲေဘာ္ ၃ ေယာက္ က်ဆံုးၿပီး အေယာက္ ၂၀ ဒဏ္ရာရခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
KIA တပ္ရင္း ၂၁ရဲ႕ ဒုတိယတန္း တပ္ရင္းအရာခံဗိုလ္ လဒြိဳင္းကေတာ့ သူတို႔ ဂ်န္မိုင္စခန္းကို သိမ္းယူတဲ့အခါ အနီးမွာရွိတဲ့ ေတာင္ထိပ္ေပၚကေန အစိုးရတပ္ဖြဲ႔ေတြက အေျမာက္ငယ္ေတြ၊ ေသနတ္ေတြနဲ႔ ပစ္ခတ္တာမို႔ အခက္အခဲ နည္းနည္း စတင္ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ စခန္းေအာက္ေျခက ေတာင္ၾကားထဲကို သူတို႔ ဝင္ေရာက္ခဲ့ ေပမယ့္ အစိုးရတပ္က လက္ပစ္ဗုန္းေတြနဲ႔ ပစ္လို႔ KIA ရဲေဘာ္ ၆ ေယာက္ ဒဏ္ရာရၿပီး ျပန္ဆုတ္ခဲ့ရတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
ရက္အနည္းငယ္ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္ KIA တပ္ေတြက အာ႐ံုဦးအခ်ိန္မွာ သူတို႔ထိုးစစ္ကို ျပန္စခဲ့ၿပီး အဲဒီ စခန္းကို သိမ္းႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရတပ္ဘက္က လက္နက္ခဲယမ္းေတြကိုလည္း သိမ္းဆည္းရမိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ လက္နက္ေတြကို စခန္းအလယ္မွာ စုံပုံၿပီး KIA ရဲေဘာ္ေတြက ဓာတ္ပုံ႐ိုက္ၾကတာေတြ၊ သူတို႔ ရန္သူရဲ႕ တဲေတြမွာ အိပ္၊ ေခါက္ဆြဲစားတာကအစ သူတို႔ရန္သူရဲ႕ အိုးခြက္ ေတြနဲ႔ပဲ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ ၾကတာေတြကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
အစိုးရတပ္ကလည္း KIA တပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔ေဝးရာကို ဆုတ္မသြားပါဘူး။ စစ္သံုးမွန္ေျပာင္းေကာင္းေကာင္းတလက္နဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆို ရင္ သူတို႔ေတြ ဂ်န္မိုင္စခန္းရဲ႕တဖက္တခ်က္မွာရွိတဲ့ ေတာင္ထိပ္ကစခန္းတခုကို ေျခကုတ္ယူဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာေတြ႔ရပါလိမ့္ မယ္။
ဂ်န္မိုင္စခန္းကိုလည္း ၁၀ ႀကိမ္ထက္မက လက္နက္ႀကီးနဲ႔ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေပမယ့္ လက္နက္ႀကီး က်ည္ဆန္ေတြ စခန္းထဲ အထိ မေရာက္ပါဘူး။
KIA တပ္ရင္း ၂၁ နယ္ေျမထဲမွာ မၾကာေသးခင္က အစိုးရတပ္နဲ႔ KIA အၾကား တုိက္ပြဲသစ္ေတြလည္း ထပ္မံျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီနယ္ေျမဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္အေရွ႕ပိုင္း မိုးေမာက္ၿမိဳ႕နယ္ကေန ဆိုင္ကယ္နဲ႔သြားရင္ နာရီပိုင္းေလာက္ပဲ သြားရတာပါ။ အဲ့ဒီၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာရွိတဲ့ KIA ရဲ႕ ဗ်ဴဟာေျမာက္စခန္းတခုကို အစိုးရတပ္ရင္း ၄၃၇ နဲ႔ ၄၃၈ ေတြက ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၉ ရက္ မြန္းလြဲ ၃ နာရီ ေလာက္မွာ တိုက္ခိုက္ခဲ့တာမို႔ KIA နဲ႔ အစိုးရအၾကား ၁၇ ႏွစ္ၾကာရွိခဲ့တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ အဆံုးသတ္ခဲ့ပါတယ္။ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာကေတာ့ တာပိုင္ျမစ္ေပၚက တာပိုင္ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း အမွတ္ ၁ နဲ႔ အမွတ္၂ နား မွာပါ။
အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစလို႔ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့အရပ္သားေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ အိုးအိမ္ေတြကေန စြန္႔ခြာထြက္ေျပးခဲ့ၾကရၿပီး အမ်ားစုက KIA ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသေတြ ဒါမွမဟုတ္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲမွာ ခိုလံႈေနၾကပါတယ္။

ဓာတ္ေငြ႕ကာ မ်က္ႏွာဖုံးမ်ား တပ္ဆင္ထားေသာ KIA တပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ား (ဓာတ္ပုံ - ဧရာ၀တီ)

စစ္ပြဲေၾကာင့္ထြက္ေျပးလာရတဲ့ ျပည္တြင္းေရႊ႕ေျပာင္းဒုကၡသည္(IDP) ေတြကို ပုဂၢလိကအလႉေငြေတြနဲ႔ သူတုိ႔ေထာက္ ပံ့ခဲ့တယ္ လို႔ Wunpawng Ninghtoi (WPN) ကြန္ရက္ ဒါ႐ိုက္တာ ေမလိေအာင္(May Li Aung)က ေျပာပါတယ္။ WPN ဟာ လူမႈအေျချပဳလူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ဖြဲ႔ထားတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ကြန္ရက္ တခုျဖစ္ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္အေရွ႕ပိုင္းနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲက ကခ်င္ဒုကၡသည္စခန္းေတြကိစၥကို စီမံေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ ကြန္ရက္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အခုဆိုရင္ ဒုကၡသည္အေရအတြက္က တျဖည္းျဖည္းတိုးလာတာမို႔ WPN အေနနဲ႔ သူတို႔အားလံုးကို ဆက္လက္ ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္ဖို႔ အခက္အခဲနဲ႔ ႀကံဳေနရပါတယ္။ အလႉရွင္ေတြရဲ႕ အကူအညီကလည္း IDP ၁၈၀၀၀ နီးပါးကို ရိကၡာေထာက္ပံ့ဖို႔ မလံုေလာက္တာေၾကာင့္ WPN အေနနဲ႔ တခါတရံ ေငြေခ်းၿပီး ဒုကၡသည္ေတြ ရိကၡာျပည့္ေအာင္ ျဖည့္ ရတယ္လို႔ ေမလိေအာင္က ဆိုပါတယ္။
စခန္းထဲက ဒုကၡသည္တေယာက္အတြက္ တေန႔ကို ရိကၡာဖိုး ၆ ယြမ္ခန္႔(၀.၉၅ ေဒၚလာ) ကုန္တယ္လို႔လည္း သူကဆိုပါေသး တယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲမွာ ခန္႔မွန္းေျခ IDP ၇၅၀၀၀ ေလာက္ရွိတယ္လို႔ မၾကာေသးခင္ကထုတ္ေဝတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ (HRW) ရဲ႕အစီရင္ခံစာတခုထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲ့ဒီအထဲမွာ အမ်ားစုက အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးေတြျဖစ္ၿပီး အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မႈနဲ႔ လူဦးေရထူထပ္မႈေတြေၾကာင့္ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါ၊ အေရျပားေရာဂါနဲ႔ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာျပႆနာေတြကို တခ်ိဳ႕ခံစားေနရတယ္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ အခုလို က်န္းမာေရးအေျခအေန ဆိုးဝါးေနမႈေတြဟာ လာမယ့္မိုးရာသီေရာက္ရင္ ပိုၿပီးေတာ့ဆိုးလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္ဟာ သူ႔ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ (အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ) ရဲ႕ခ်ီးမြမ္းမႈကို ရခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းကေတာင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြက္ “ကမၻာ့ၾသဇာအရွိဆံုး လူ ၁၀၀” စာရင္းမွာ သူ႔ကို မၾကာခင္က ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ပြား ေနတဲ့ ကိစၥေတြအေပၚမွာေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ၾသဇာရွိမႈကို လံုးဝေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ပါတယ္။ KIA ကို ထိုးစစ္ေတြရပ္ဖို႔ အစိုးရတပ္ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလမွာ သူအမိန္႔ေပးခဲ့ေပမယ့္ တိုက္ပြဲေတြကို အခုထိ အဆံုးမသတ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။
က်န္မိုင္စခန္းရဲ႕ တပ္မႉး ဗိုလ္မႉး လဗ်ာထူးလမ္ က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ သူေမွ်ာ္လင့္တယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရမယ္ဆိုရင္ သူ႔မိန္းမနဲ႔ ကေလး ၅ ေယာက္ကို ျပန္ေတြ႔လို႔ရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူနဲ႔ ေရွ႕တန္းက အျခား KIA  ရဲေဘာ္ေတြအတြက္ေတာ့ ကခ်င္ျပည္ နယ္မွာျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡရဲ႕အေျဖက ႐ိုးရိုးေလးပါ။
“ဒါက အစိုးရအေပၚပဲ တကယ္မူတည္တာ။ သူတို႔ (အစိုးရတပ္ဖြဲ႔ေတြ) တိုက္လာရင္ က်ေနာ္တို႔ျပန္တိုက္မယ္။ သူတို႔ မတိုက္ ရင္ ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းမွာေပါ့”လို႔ ဗိုလ္မႉး လဗ်ာထူးလမ္က ေျပာပါတယ္။
အခုအခ်ိန္မွာ အသက္ ၄၀ ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္မႉး လဗ်ာထူးလမ္ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၇ ႏွစ္ကစၿပီး KIA ထဲ ဝင္ခဲ့သူပါ။ သူဟာ KIA နဲ႔ အစိုးရ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူခ်က္ လက္မွတ္ထိုးတဲ့ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မတိုင္ခင္ ၁၀ ႏွစ္ကတည္းက အစိုးရ တပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔ တိုက္လာသူျဖစ္ပါတယ္။
သူက ဆက္ၿပီး “ဒီတေခါက္ တိုက္ပြဲေတြက အပစ္အခတ္မရပ္စဲခင္ျဖစ္ခဲ့တာေတြနဲ႔ သိပ္ကြာတယ္။ အခုဆိုရင္ အစိုးရတပ္က လူအင္ အား သိပ္သံုးၿပီး က်ေနာ္တို႔ ေဘးပတ္ပတ္လည္က ေတာင္ကုန္းေတြကို လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ ေနရာအႏွံ႔က ပစ္ေန တယ္။ က်ေနာ္တို႔လုပ္ႏိုင္တာကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ကာကြယ္ဖို႔ပဲ”လို႔ ေျပာပါေသးတယ္။

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ေရႊလီၿမိဳ႕၌ ႏိုဝင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္သည့္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ ဦးေအာင္ေသာင္းႏွင့္ KIO ဥကၠ႒ ဦးေဇာင္းဟရားတို႔ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား အျပန္အလွန္ ဖလွယ္ေနစဥ္ (ဓာတ္ပုံ - KIO)

ၿပီးေတာ့“ပဋိပကၡရဲ႕ တကယ့္အရင္းခံကေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ သဘာဝသယံဇာတေတြနဲ႔ ျပည့္ေနလို႔ပဲ၊ က်ေနာ္တို႔ကို ေရႊေတာင္ေပၚမွာ ေနရတယ္လို႔ ထင္ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုၾကည့္ေလ က်ေနာ့္တို႔က ၀ါးတဲေတြမွာေနရတာ၊ သယံဇာတေတြ ေပါတယ္ ဆုိေပမယ့္လည္း က်ေနာ္တို႔က ဘာအက်ိဳးခံစားခြင့္မွ ရတာမဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ ျပည္သူေတြ ဝါးျခင္းေတာင္းေတြ သယ္လာတာျမင္ရင္ သူတို႔ သိပ္ဆင္းရဲၾကပါလားလို႔ ေတြးမိၿပီး က်ေနာ္ ဝမ္းနည္းမိတယ္”လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။
တပ္ရင္း၂၁ က ဒု ဗိုလ္ ဇင္ေထာင္ရွာ႐ိြဳင္ တေယာက္လည္း တုိက္ပြဲေတြကို စိတ္ကုန္ေနပါၿပီ။ KIA မွာ သူ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ တာ ၂၂ ႏွစ္ ျပည့္ၿပီ။ သူအလိုရွိတာကေတာ့ သူ႔မိသားစုနဲ႔ အတူရွိေရးပါပဲ။
ဒု ဗိုလ္ ဇင္ေထာင္ရွာ႐ိြဳင္ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တိုက္ပြဲေတြမျဖစ္ခင္က သူ႔မိန္းမနဲ႔ ကေလး ၃ ေယာက္ကို ၂ လ ဒါမွမဟုတ္ ၃ လ တခါ ေတြ႔ေနၾက ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိုက္ပြဲေတြစတင္တဲ့ မႏွစ္ကစလို႔ ၂ ခါပဲ ေတြ႕ခြင့္ႀကံဳခဲ့ပါတယ္။
သူက“အစိုးရနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔ အစီအစဥ္မလုပ္ႏိုင္ရင္ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ရွိေနမွာပဲ။ က်ေနာ္ကေတာ့ အစိုးရနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရခ်င္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ေခါင္းေဆာင္းေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတာကိုေတာ့ က်ေနာ္ လည္း ေသေသခ်ာခ်ာမသိဘူး။ ဒီအေၾကာင္းေတြးရင္ က်ေနာ္စိုးရိမ္မိတယ္”လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။   ။ by;AYWD