Social Icons

Wednesday, March 20, 2013

Myu Shadan Blog Manang Ni Hpang De

Myu Shadan Blog hta sadu shang chyai ai tsaw ra ai manaw manang ni e ,
ndai shata kaw na gaw blog hpe aten dep nlu shakyi sana re hpe chye shangun mayu nngai,
Rai tim mung manaw manang ni a matu akyu lu hta la mai ai ni grai mahkawng da ya ga ai.
tinang hte htaphtuk ai chye mayu ai ni hpe shang shalau let  naw ngun jaw la marit ngu na mung saw lajin mayu nngai .
Yat hpang de she aten atsawm shajin la nhtawm manaw manang ni a matu akyu rawng ai post ni hpe aten dep dep hte mara sa wa na re hpe ga htet dat nngai law law..

            Myu Shadan (myushadankachin@gmail.com)

Tuesday, March 19, 2013

ဌာနခ်ဳပ္ထားရွိေရး သေဘာတူညီခ်က္ တပ္မေတာ္က ဖ်က္ေနဟု RCSS ေျပာ

သတင္း - သွ်မ္းသံေတာ္ဆင့္သတင္း
သၽွမ္းျပည္အေရွ႕ပိုင္း မိုင္းထားၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းရွိ ဟိုမိန္းၿမိဳ႕နယ္အား RCSS/SSA ဌာန ခ်ဳပ္ထားရွိရန္၊ တပ္မိသားစုမ်ား ေနရာခ်ထားရန္ အစိုးရႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရးေဆြးေႏြးစဥ္ သေဘာတူညီမွု ရထားေသာ္လည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ခြင့္အား ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က အဟန႔္အတားျပဳေနသည္ဟု RCSS/SSA ကေျပာသည္။
မိုင္းေတာ့ မိုင္းထားေနရာျပေျမပုံ
မိုင္းေတာ့ မိုင္းထားေနရာျပေျမပုံ
“က်ေနာ္တို႔ဘက္ကေတာ့ အတတ္နိုင္ဆုံး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္အတိုင္း လိုက္နာမယ္။ ေနာက္ဆုံးေရြးလမ္းမရွိရင္ေတာ့ မတတ္နိုင္ဘူး။ ဟိုမိန္း၊ မိုင္းထား က်ေနာ္တို႔ကို အစိုးရက ေပးထားတယ္ ဆိုေပမယ့္ စစ္တပ္ကလုံး၀ မေပးခ်င္ဘူးေလ။ သူတို႔ထားမယ့္ေနရာမွာဘဲေနရမယ္။ သူတို႔လက္ခုပ္ထဲ ကေရလိုဘဲ ထားခ်င္တာေလ။ လက္နက္မပါဘဲ။ သြားလာေစခ်င္တယ္။ က်ေနာ္တို႔က စစ္တပ္ဘဲဗ်ာ။ လက္နက္မပါလို႔ဘယ္ျဖစ္မလဲ။ အဲဒီေနရာကေန ထြက္မယ္မထြက္မယ္ က်ေနာ္တို႔ မဆုံးျဖတ္ရေသးဘူး” ဟု ဗိုလ္မွဴးစုိင္းေလာင္ဆိုင္ကေျပာသည္။
သံလြင္အေရွ႕ျခင္း မိုင္းတုံၿမိဳ႕နယ္ မိုင္းထားၿမိဳ႕နယ္ခြဲ ဌာနခ်ဳပ္႐ုံးစုိက္ရာ စီမံကိန္းဧရိယာအတြင္းရွိ RCSS ၏ လြယ္မြတ္နန္းလ်ဲန္း စခန္းအား မတ္လ ၂၀ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆုံးထား ဆုတ္ခြာေပးရန္ ႀတိဂံတိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ ဒုတိုင္းမွဴးက ညႊန္ၾကားလာေၾကာင္း ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္က ေျပာဆုိသည္။
“ဆိုလိုတဲ့သေဘာက က်ေနာ္တို႔ကို ဌာနခ်ဳပ္႐ုံး ေပးမစုိက္ေတာ့ဘူး ဆိုတဲ့သေဘာဘဲ။ က်ေနာ္တို႔ ေနဖူးတဲ့ ေနရာေဟာင္း ေတာင္မွ ေပးမေနခ်င္ဘူးဆိုရင္ တျခားေနရာဆို ပိုဆိုးမွာေပါ့။ သူတို႔ဘယ္ေပးမွာလဲ။ အခုအပစ္ရပ္ကာလ တႏွစ္ေက်ာ္လာၿပီ သေဘာတူညီခ်က္လဲ ဘာမွ အေကာင္အထည္ မေဖၚနိုင္ေသးဘူးဘဲ” - ဟု ေျပာခြင့္ရ ဗိုလ္မွဴးစုိင္းေလာင္ဆိုင္က ဆက္ေျပာသည္။
ထို႔အတူ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္၏ ဟိုမိန္းၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ တပ္စခန္းမ်ားအား ေဖေဖာ္ဝါရီလအကုန္ဆုတ္ခြာ ေပးရန္ ျမန္မာစစ္တပ္က ညႊန္ၾကားလာေသာ္လည္း မတ္လဆန္းမွ ဆုတ္ခြာခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာစစ္တပ္က လက္နက္ႀကီးျဖင့္ ၂ ရက္ ဆက္တိုက္ ပစ္ခတ္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။
ယင္းတုိက္ခုိက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိုင္းရင္းသားနယ္စပ္မ်ား၌ တိုက္ပြဲမ်ားရွိေနသေယာင္ ဆင္ႏြဲေနျခင္းျဖင့္ ျမန္မာစစ္တပ္မွ အင္အားျဖည့္တင္း နိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အင္အားမ်ား ျဖည့္တင္းျခင္းျဖင့္ ၎တို႔၏ ဩဇာအာဏာ ႀကီးမားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။
“မႏွစ္က မိုးမက်ခင္တုန္းက ဟိုမိန္း နဲ႔ မိုင္းထားမွာ RCSS/SSA ရဲ့ ဌာနခ်ဳပ္ထားရွိဖို႔၊ နယ္စပ္မွာ ရွိေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ေနရာခ်ထားေပးဖို႔  ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖၚေဆာင္ေရးကိုယ္စားလွယ္ ေခါင္းေဆာင္ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းက ေျပာထားတာဘဲ။ စစ္တပ္က ႀကီးစိုးခ်င္လို႔ နယ္ေျမမၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ေအာင္ဖန္တီးခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေကာင္အထည္ေဖၚမွုကို စစ္တပ္က အဟန႔္အတားျပဳေနတယ္” ဟု RCSS က ဆိုသည္။
သၽွမ္းျပည္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ေကာင္စီ/ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ႏွင့္ အစိုးရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္ မတီတို႔ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ရထားၾက ေသာ္လည္း အပစ္ရပ္သက္တမ္း တေလၽွာက္၌ တိုက္ပြဲေပါင္း အႀကိမ္ ၅၀ ထက္မနည္းျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

PNLO ႏွင့္ အစိုးရ ၿငိမ္းအဖြဲ႕ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ ေတြ႕ဆုံရန္႐ိွ

သတင္း - ေ႐ႊဟသၤာ သတင္းဌာန
ပအိုဝ့္ အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ PNLO ႏွင့္ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဖြဲ႕တို႔ လာမည့္ မတ္လ (၂၂) ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျမန္မာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စင္တာ၌ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးရန္ ရွိေၾကာင္း PNLO အဖြဲ႔ ဥကၠဌျဖစ္သူ ခြန္ဥကၠာက ဆိုသည္။
PNLO ႏွင့္ အစိုးရ ၿငိမ္းအဖြဲ႕ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ ေတြ႕ဆုံရန္႐ိွ
PNLO ႏွင့္ အစိုးရ ၿငိမ္းအဖြဲ႕ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ ေတြ႕ဆုံရန္႐ိွ

“မေန႕က ဦးေအာင္မင္း ဖိတ္စာ ပို႕လာတယ္။ လာမယ့္ မတ္လ (၂၂/၂၃) ရက္ေန႕မွာ ျမန္မာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စင္တာ(MPC) မွာ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္ဖို႕ ေျပာလာတယ္။ က်ေနာ္တို႕ ဘက္ကလည္း သြားေတြ႕မယ္လို႔ အေၾကာင္းျပန္ ထားတာ ရွိပါတယ္။” ဟု ဆိုသည္။ တင္ျပ ေဆြးေႏြးၾကမည့္ အခ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကား၍ မရေသးေၾကာင္းႏွင့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္ေန႔က ႐ွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ ျပည္နယ္ အဆင့္ ပဏာမ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့စဥ္က တင္ျပခ်က္ (၆) ခ်က္အေပၚ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြး သြားဖြယ္ ႐ိွေၾကာင္း PNLO ဖက္က ဆိုသည္။
ထုိစဥ္က PNLO ဘက္မွ တင္ျပခဲ့သည့္ ၆ ခ်က္မွာ အပစ္ရပ္ေရး လက္မွတ္ ေရးထိုးရန္၊ ဆက္ဆံေရး႐ံုး ဖြင့္ရန္၊ လက္နက္ မပါဘဲ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ျပဳရန္၊ အပစ္ရပ္ ၿပီးေနာက္ ပအိုဝ္း ျပည္သူလူထုႏွင့္ ေတြ႔ဆံုႏိုင္ရန္၊ မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာအား အစိုးရႏွင့္ လက္တြဲ၍ ေျဖ႐ွင္းသြားရန္ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ေတြ႔ဆံုခြင့္ျပဳရန္တို႔ ျဖစ္သည္။
ပအိုဝ့္ PNLO ႏွင့္ အစိုးရ ၿငိမ္းအဖြဲ႕တို႔ ထိုင္းႏိုင္ငံ၌ အလြတ္သေဘာ (၃) ႀကိမ္ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြး စဥ္က တႏိုင္ငံလံုး အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး၊ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစု အားလံုး ပါဝင္ေသာ ေတြ႔ ဆံုပြဲမ်ဳိး ျပဳလုပ္ေပးေရး အပါအဝင္ စုစုေပါင္း အခ်က္ ၁၁ ခ်က္ကို PNLO ဘက္က ေတာင္းဆို ခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္ ၿငိမ္းအဖဲြ႕ ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းဘက္ကမူ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးသည္ ပထမ၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးႏွင့္ နိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းသည္ ဒုတိယႏွင့္ တတိယ အဆင့္အေနျဖင့္ ေရ႐ွည္ႏိုင္ငံေရး အတြက္ လႊတ္ေတာ္ထဲ၌ ဝင္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ သြားၾကရန္ အဆင့္ (၃) ဆင့္ပါေသာ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္အား ျပန္လည္ ႐ွင္းျပ ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ဇြန္လ (၂၇) ရက္ေန႔ တတိယအႀကိမ္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ေတြ႔ဆံုပဲြ၌ PNLO ဘက္မွ တင္ျပခ်က္ (၆) ခ်က္အား အစုိးရဘက္က လက္ခံခဲ့သျဖင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကုိ မူအရ သေဘာတူခဲ့ရာမွ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ လ (၂၅) ရက္ေန႔က ႐ွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္ ျပည္နယ္ အဆင့္ ပဏာမ ေတြ႕ဆံုပဲြတြင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူလက္မွတ္ ေရးထုိးခဲ့သည္။
ယင္းေတြ႕ဆံုပဲြမွ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ ေတြ႕ဆုံပြဲမ်ားကို ေနာက္ (၃) လအတြင္း ဆက္လက္ က်င္းပ သြားၾကရန္ ႏွစ္ဖက္ သေဘာတူခဲ့ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ (၆) လခန္႔ ၾကာျမွင့္ခဲ့ၿပီး လာမည့္မတ္လ (၂၂) ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္ ေတြ႕ဆုံၾကမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးခြန္ဥကၠာက ေျပာဆိုသည္။

Atomix Virtual DJ Pro 7.2 Build 422 Full (Mediafire Link)


(arkaphyo)
ဒီေဆာ့၀ဲလ္ ကၽြန္ေတာ္ တင္ထားျပီး ပိုစ့္မေရးအားတာနဲ႔ ခုမွ ရွယ္ေပးလိုက္ႏိုင္ပါတယ္ ဒါေပမယ့္လဲ မိတ္ေဆြမ်ား စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္စရာေတာ့ အေၾကာင္းမရွိတဲ့ ေဆာ့၀ဲလ္တစ္ခုပါပဲ လူတိုင္းမွ မသံုးတာကိုးဗ်ာ ေနာ္ လူတိုင္းမရွိမျဖစ္ သံုးရမယ့္ ေဆာ့၀ဲလ္ေတြကိုေတာ့ တက္တက္ျခင္းပဲ တင္ေပးပါတယ္ နဲနဲ အခ်ိန္ေတာ့ လုရတာေပါ့ ေလ ကဲ သံုးမယ္ဆိုသူမ်ား ေအာက္မွာ ယူထားလိုက္ပါ

Atomix Virtual DJ is the MP3 mixing software that targets every DJ from bedroom DJs to professional superstars such as Carl Cox, and is used everyday by millions of DJs, and in many big clubs. It features a breakthrough BeatLock engine that will keep your songs in tune and let you work your mixes incredibly faster than any other DJ. The automatic seamless loop engine and the new synchronized sampler will let you perform astounding remixes on the fly. VirtualDJ is compatible with timecoded vinyls that let you scratch your MP3s directly on a real turntable, and with many other DJ equipment.


VirtualDJ will also let you mix and scratch music videos right from your turntables. You can use several interfaces to suit both beginners and professionals, record your mixes and burn them on CD, rip DVD, rip vinyl, create your own Internet radio, automatically mix playlists, use VST effects, display karaoke, and play DRMed file like Yahoo!

Features:
• Twin independent zero-latency players with:
• Standard controls (play, pause, stop, cue)
• Volume control
• Pitch control (from -34 to +34%)
• 3 band equalizers with Kill + gain
• One-click beat matching and synchronisation (new FAME algorithm)
• BeatLock engine: your songs will always stay in time, and you can work your mixes incredibly faster than any other DJ could
• Automatic beat-matched crossfading
• On-the-fly automatic BPM calculation
• Automatic pitch matching
• Automatic level matching
• Automatic beat matching
• Dynamic beat visualizer for easy "drag'n'drop" beat-matching
• Real scratch simulation
• Virtual scratch: Scratch your mp3 with your bare hand
• Automatic beat-aware LOOP function
• Synchronised sampler with 12 instant slots
• Master Tempo pitch algorithm
• Automatic first beat and last beat detection
• Automatic 4/4 phase detection
• OSC network synchronisation
• Infinite number of beatlocked desks (local multi-instance or network)
• Infinite number of cue points saved per songs
• Beat-aware effect plugins (included: beatgrid, flippin, vocal remover, filter, flanger, backspin, brake, etc...)
• VST effects compatibility
• Video mix with TV output (mix songs and/or video clips !)
• Full karaoke support
• Proprietary of FreeFrame video effects
• Inifite number of video effect simultaneously
• DJ-adapted video transition plugins
• Song database engine with easy-to-use search feature
• CoverFlow or text-only song browsing
• Compatible with iTunes playlists
• ID3 compatibility
• Automatic "filter" folders
• Automatic Hot-Swap of external harddrives
• Ready-to-burn file recording to burn your own mixed CDs
• Broadcast on the Internet
• CD to MP3 encoder
• Optional 3D sound card, 2 sound cards or Y-splitter for real-time monitoring or external mixtable use
• ASIO soundcard compatibility
• Fully customisable (skin engine and shortcut macro enngine)
• External MIDI keyboard compatibility for shortcuts
• Compatibility with most external controllers (DMC2, DAC3, iCDX, TotalControl, BCD2000, DJConsole, etc...)
• Optional automatic mixing: Virtual DJ recognizes the style of the music (techno, hip hop, lounge) and adapt its mix in consequence




Home Page - http://www.virtualdj.com/atomixproductions/index.html

Os : All
Medicine : Include - Crack
Cod : Portable Version

Download : Mediafire

eXtreme Movie Manager 8.0.2.8 | 68.55 Mb

eXtreme Movie Manager 8.0.2.8

(arkaphyo)
eXtreme Movie Manager is probably the most advanced Movies/TV Series/Actors collection manager around. It can catalog movies stored in your Hard Disk and removable devices in seconds with all information about codecs, resolutions etc. automatically. XMM import movie information and covers directly from online databases, take a look at supported websites.

Key Features:

-Organize your Movie/DVD collection automatically, lookup your Hard Disks, CD/DVD, portable devices in search for files, import movies list directly from CSV, TXT files
-Organize your TV Shows collection automatically, lookup your Hard Disk, CD/DVD in earch for Episodes files, download all data from internet, including all episode plot, images, cats with just a click!
-Manage your BoxSets collection automatically, with an easy interface to assign movies to boxSets with just a click.
-Read Codec data directly from movie files, like bitrate, audio, channels, codec used, screen resolution...
-Extract frames directly from your movie files, to have a preview of the video quality, take a look at film scene
-Download all data, images, trailers automatically from internet from many sources in many languages, including casts, crew, DVD details
-Browse your Movies and TV Shows collection on screen with a powerful interface, with rich search options
-Export all your collection in several format, including CSV, TXT, HTML and the exclusive (x)HTML-DATABASE technology
-Learn how to use eXtreme Movie Manager with a short and concise Video Tutorials, read our Quick Tour of XMM features and get support from our Forum

Release 8.0.2.8:
->Fixed a bug in the LiveUpdate Routine!
->Fixed some bug in the Covers routine (do not replace correctly files)
->Rearranged the Edit window following mawu suggestions (not all, some for now :-) )
->MPAA and Packaging are Now Combobox in the Edit Window

Homepage 

ျမန္မာျပည္အေပၚ တ႐ုတ္စီးပြားေရး လႊမ္းမုိးမႈအေနအထားႏွင့္ တုိင္းျပည္အနာဂတ္



တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕အေရွ႕ဖက္မွာတည္ရွိၿပီး ရွမ္းျပည္၊ ကခ်င္ျပည္တုိ႔နဲ႔နယ္နိမိတ္ခ်င္း ထိစပ္ေနပါတယ္။လူဦး ေရ သန္းေပါင္း (၁၃၀၀) ခန္႔ရွိၿပီး ျမန္မာျပည္ရဲ႕လက္ရွိလူဦးေရကေတာ့ ၂၀၀၉ ႏွစ္ကုန္မွာ သန္းေပါင္း (၆၀) နီးပါး ေလာက္ရွိၿပီး ၂၀၁၀ အကုန္မွာေတာ့ (၆၁) သန္းေက်ာ္ ရွိလာေတာ့မွာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ၁၉၈၈ ခုုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ျမန္ မာျပည္ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပုံႀကီးျဖစ္အၿပီး တပ္မေတာ္က ျပန္ၿပီး ထပ္ဆင့္အာဏာသိမ္းခ်ိန္ကစလုိ႔ တ႐ုတ္အစုိးရ ဟာ န၀တ၊ နအဖ စစ္အစုိးရနဲ႔ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ အႀကီးအက်ယ္ တုိးခ်ဲ႕လုပ္ကုိင္လာလုိက္ တာ ဒီကေန႔ စစ္အစုိးရတျဖစ္လဲ ေဘာင္းဘီခၽြတ္ၾကံ့ဖြံ႔အစုိးရ အထိပါပဲ။

သူတုိ႔မဟာဗ်ဴဟာရည္ရြယ္ခ်က္

ျပည္ပသုေတသီေတြအဆုိအရ ျမန္မာျပည္အေပၚထားတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ မူ၀ါဒေတြမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ (၆)ခ်က္ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ..
- တ႐ုတ္ျပည္အေနာက္ေတာင္ဘက္က အိႏၵိယသမုဒၵရာကုိ ဆက္သြယ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းလုံၿခဳံေရး။
- နယ္စပ္ေဒသလုံၿခဳံေရးနဲ႔ တည္ၿငိမ္ေရးကုိ ထိန္းသိမ္းေရး။
- တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ေလာင္စာစြမ္းအင္ စိတ္ခ်ဖူလုံေစေရး။
- တ႐ုတ္-ျမန္မာအၾကား စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈတုိးျမႇင့္ေရး။
- အိႏၵိယႏုိင္ငံ အင္အားႀကီး ေခါင္းေထာင္ထလာလာကုိ ႏုိင္ႏုိင္နင္းနင္း ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္ေရး။
- ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ေဆြမ်ဳိးေပါက္ေဖာ္ဆက္ဆံေရးကုိ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းေရး။ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

မေရွာင္လဲႊႏုိင္တဲ့ ပင္မအေၾကာင္းရင္းခံတခ်ဳိ႕

၂၀၁၁ခုနွစ္ စာရင္းအရဆုိ ျမန္မာျပည္မွာ တြက္ခ်က္အတည္ျပဳၿပီးထုတ္ယူႏုိင္တဲ့ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ပမာဏ (၂၈၃.၂) ဘီ လ်ံ ကုဗမီတာရွိၿပီး တ႐ုတ္ျပည္မွာက (၈၀၀) ဘီလ်ံ ကုဗမီတာ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုပ္ျပည္က သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ သုိက္ ပမာဏရဲ႕ (၃)ပုံတပုံေက်ာ္ေလာက္ ရွိေနပါတယ္။ ဒီဓါတ္ေငြ႔သုိက္ေတြဟာ အိႏၵိယ သမုဒၵရာနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ျမန္မာ့ေရပုိင္နက္ထဲက ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္နဲ႔ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႔ထဲမွာ တည္ရွိပါတယ္။

တ႐ုတ္ျပည္ဟာ စီးပြားေရးဖြ႔ံၿဖိဳးလာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေလာင္စာစြမ္းအင္ေတြ ပုိၿပီးလုိအပ္လာပါတယ္။ ျပည္ပက တင္ သြင္းေနရတဲ့အေပၚ မွီခုိေနရမႈက ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ (၃၄%)၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ (၅၀%) ရွိလာၿပီး ၂၀၂၀ ခုႏွစ္မွာ (၆၀%) ရွိလာမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီေရနံတင္သြင္းတာရဲ႕ (၈၀%) ဟာ မလကၠာေရလက္ၾကားကတဆင့္ ျဖတ္ေနရပါတယ္။

အထက္ကေဖာ္ျပတဲ့ ပထ၀ီႏုိင္ငံေရးနဲ႔စီးပြားေရးအေၾကာင္းအခ်က္ေတြက တ႐ုတ္ျပည္ကုိ ေရနံနဲ႔ဓါတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္းေတြ တည္ေဆာက္ဖုိ႔နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ မျဖစ္မေနလုပ္ေဆာင္လာေစဖုိ႔ တြန္းအားေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါ တယ္။

ဒါ့ျပင္ စီးပြားေရးတုိးတက္လာေနတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္အတြက္ ျမန္မာျပည္ဟာ ကုန္ေခ်ာတပုိင္းထုတ္ကုန္ေတြ ေထာက္ပံ့တဲ့ အဓိကေနရာနဲ႔ ေစ်းေပါတဲ့ လုပ္အားနဲ႔ကုန္ၾကမ္းေရေသာက္ျမစ္ရရာ ေဒသ ျဖစ္လာေနပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကတဆင့္ စရိတ္စခနည္းတဲ့ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရး ၀န္ေဆာင္မႈကလည္း တ႐ုတ္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ မုခ်အက်ဳိးရွိေစ တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အိႏၵိယသမုဒၵရာနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္း ေျဖာင့္ျဖဴးလာတာက တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ပထ၀ီ ႏုိင္ငံေရး အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ စိတ္ခ်လက္ခ်ျဖစ္သြားေစတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ပီး ဧရာဝတီျမစ္ကုိ ယူနန္ျပည္နယ္ရဲ႕လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ရင္းျမစ္အျဖစ္ေရာ ပင္လယ္ထြက္ေပါက္အျဖစ္ အသုံးျပဳဖုိ႔ စီစဥ္လာတာေတြ၊ စတာေတြက လည္း ျမန္မာ-တ႐ုတ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြထဲက မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ယူနန္က ထြက္ကုန္ပစၥည္းေတြကုိ ရန္ကုန္၊ သီလဝါဆိပ္ ကမ္းအထိ ကုန္ေၾကာင္းေရေၾကာင္းနဲ႔ သယ္ယူပုိ႔ ေဆာင္ဖို႔စီမံကိန္းကလည္း အစီအစဥ္ ရွိထားပါတယ္။ သီလ၀ါဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းမွာ အပုိင္း (၃) ပုိင္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ပထ မ ပုိင္းက ျမန္မာ-တ႐ုတ္နယ္စပ္ ဗန္ေမာ္နားက ကြန္တိန္နာဆိပ္ကမ္းကုိ ကားလမ္းနဲ႔ ဆက္သြယ္တာ၊ ဒုတိယပုိင္းအေန နဲ႔ ကြန္တိန္နာ ဆိပ္ကမ္းေဆာက္တာနဲ႔ တတိယပုိင္းက ဧရာဝတီျမစ္ေရစီးေၾကာင္းနက္ဖုိ႔ ေသာင္တူးေဖာ္တဲ့အပုိင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ ကြန္တိမ္နာေပါင္း ႏွစ္သန္းေလာက္ ႏွစ္စဥ္ သယ္ပုိ႔ႏုိင္မွာျဖစ္ၿပီး ဧရာဝတီျမစ္ကုိ ျဖတ္လမ္းအျဖစ္ အသုံးျပဳၿပီး အိႏိၵိယ-အေရွ႕အလယ္ပုိင္းနဲ႔ ဥေရာပကုိ တ႐ုတ္ကုန္ေတြ ပုိ႔ဖုိ႔ ပင္လယ္ေရလမ္းေၾကာင္းအေနနဲ႔ အသုံးခ်ဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ဆယ္ေတာ့ ဒီစီမံကိန္းေတြဟာ ဧရာ၀တီ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းလုိပဲ အေၾကာင္းေၾကာင္းေတြ ေၾကာင့္ ရပ္နားထားပါတယ္။

၁၉၉၇ ကစၿပီး အေနာက္ ႏုိင္ငံအစုိးရေတြရဲ႕ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြေၾကာင့္ တ႐ုတ္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အကူအညီေတြရေရးဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားအကူအညီေတြမွာ အႀကီးဆုံး ေရေသာက္ျမစ္ ျဖစ္လာပါတယ္။

တမုိးလုံးေဖ်ာက္ဆိပ္ ျဖစ္ေနတဲ့ တ႐ုတ္စီမံကိန္းေတြ

၂၀၀၈ခု ႏွစ္ကုန္ စာရင္းေတြအရဆုိ ျမန္မာ့ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္း၊ ေရနံ-ဓါတ္ေငြ႔နဲ႔သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း စတဲ့ စီမံကိန္းလုပ္ငန္းေပါင္း (၉၀) ေလာက္ မွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံစုံေကာ္ပုိေရးရွင္း အနည္ဆုံး (၆၉) ခုေလာက္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေန ပါတယ္။ စီမံကိန္းေတြကေတာ့ ဆည္ေျမာင္း အငယ္စား ေဆာက္လုပ္ျခင္းကအစ ေက်ာက္ျဖဴကေနယူနန္ျပည္နယ္၊ ခြန္း မင္ထိ ရွည္တဲ့ ေရနံနဲ႔ဓါတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္း တည္ေဆာက္ေရးထိ ပါ၀င္ပါတယ္။

ကန္ထ႐ုိက္စာခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ နားလည္မႈစာခြ်န္လႊာေတြ

၁၉၉၉ ခုႏွစ္အကုန္မွာ ျမန္မာစစ္အစုိးရဟာ တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔ အေမရိကန္ေဒၚလာသန္းေပါင္း (၁.၄)ဘီလ်ံ သန္ေပါင္း (၁၄၀၀) တန္ဖုိးရွိတဲ့ နားလည္မႈစာခြ်န္လႊာေပါင္း (၅၀၇) ခုကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာ လ မွာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြဟာ စုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ (၂.၁)ဘီလ်ံ (သန္းေပါင္း ၂၁၀၀) တန္ဖုိးရွိတဲ့ စီမံကိန္း (၂၉၃) ခု ကန္ထ႐ုိက္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိလုိက္ၿပီး ၂၀၀၄ခု မတ္လမွာ သေဘာတူညီခ်က္ (၂၁) ခု လက္မွတ္ ေရးထုိုးခဲ့ပါ တယ္။ ဒီ သေဘာတူညီခ်က္ေတြက အထူးေခ်းေငြနဲ႔ စီးပြားေရးနဲ႔နည္းပညာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးတုိ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။

၂၀၀၆ စက္တင္ဘာလအထိ ျမန္မာျပည္မွာ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕စီမံကိန္းေတြနဲ႔ အလုပ္သမား ကန္ထ႐ုိက္စာခ်ဳပ္ေပါင္း (၈၂၅) ခု ရွိပါတယ္။

အမ်ားဆုံးကေတာ့ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၇) ရက္ကေန ၁၁ ရက္ေန႔ထိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးရဲ႕ (၅) ရက္ၾကာ တ႐ုတ္ ျပည္ ခရီးစဥ္မွာ အတုိးမဲ့ေခ်းေငြအေနနဲ႔ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၄.၂) ဘီလ်ံ ထုတ္ေခ်းခဲ့ပါတယ္။ သေဘာတူညီခ်က္ စာ ခ်ဳပ္ကုိေတာ့ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဘဏ္နဲ႔ တ႐ုတ္ျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္ေကာ္ပုိေရးရွင္း (CDBC) တုိ႔က လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေခ်းေငြေတြကုိ အဓိက ေက်ာက္ျဖဴ-ခြန္းမင္ ဓါတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္းနဲ႔ ေရနံပုိက္လုိင္း တည္ေဆာက္ေရးတုိ႔မွာ အသုံးျပဳဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ေက်ာက္ျဖဴ-ခြန္းမင္ ေရနံႏွင့္ ဓါတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္း

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေက်ာက္ျဖဴကေန တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၊ ယူနန္ျပည္နယ္က ခြန္းမင္ၿမိဳ႕ထိ သြယ္တန္းထားတဲ့ေရနံနဲ႔ ဓါတ္ေငြ႔ပုိက္ လုိင္း (၂) ခု ကုိ ၂၀၁၃ခုႏွစ္ မတ္လမွာ အၿပီးတည္ေဆာက္ဖုိ႔ မွန္းထားၿပီး ဇြန္လမွာ စတင္သယ္ေဆာင္ႏုိင္မယ္လု္ိ႔ ခန္႔ မွန္းထားပါတယ္။ ဒီပုိက္လုိင္းစီမံကိန္းကေန ျမန္မာအစုိးရက ႏွစ္စဥ္ တႏွစ္ကုိ ႏုိင္ငံျခားေငြ ေဒၚလာ (၁) ဘီလ်ံနဲ႔ နွစ္္ ေပါင္း (၃၀) ခံစားရရွိမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ေနာက္ပီး ဒီပုိက္လုိင္းတေလွ်ာက္ ေက်ာက္ျဖဴကေန ယူနန္ျပည္္နယ္၊ ေရႊလီ ထိ ကီလုိမီတာ (၈၁၀) ရွည္တဲ့ ရထားလမ္းတခုလည္း တဲြဖက္ေဖာက္လုပ္ပါအုန္းမယ္။ ရခုိင္ကမ္းေျခ မေဒးကၽြန္းမွာ အ ေနာက္အာဖရိကနဲ႔ အာဖရိက က သယ္လာမယ့္ ေရနံတင္သေဘၤာေတြ ဆိပ္ကပ္မယ့္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းနဲ႔ ေရနံစိမ္းေတြ သုိေလွာင္မယ့္ အေဆာက္အဦေတြကုိလည္း ေဆာက္လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီေရနံစိမ္းေတြနဲ႔ ေရႊဂက္စ္ကထြက္မယ့္ သဘာ ၀ဓါတ္ေငြ႔ေတြကုိ ဒီပုိက္လုိင္းေတြကတဆင့္ တ႐ုပ္ျပည္ကုိ သယ္ယူၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ “ပုိက္လုိင္းတေလွ်ာက္ရထား လမ္း တည္ေဆာက္ရျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အိႏၵိယသမုဒၵရာမွာ စုိးမုိးေနတဲ့ အေမရိကန္ေရတပ္ အႏၱရာယ္ကုိ ကာကြယ္ ဖုိ႔ အေရးေပၚလုိအပ္လာရင္ တ႐ုပ္တပ္အင္အားအလုံးအရင္းကုိ ေရႊ႕ေျပာင္းဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖစ္တယ္” လုိ႔လည္း စစ္ ေရးအကဲခတ္ေတြက ဆုိပါတယ္။

ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းေတြနဲ႔ အေ၀းေျပးလမ္းမ စီမံကိန္းေတြ

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္း၊ ရထားလမ္းေတြနဲ႔ အေ၀းေျပးလမ္းမေတြ တည္ေဆာက္ဖုိ႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ ကူ ညီေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ဆယ္ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြနဲ႔ေက်ာက္ျဖဴ ပယ္လယ္ေရနက္ ဆိပ္ကမ္းေတြ တည္ ေဆာက္ေနပါတယ္။ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြဟာ ျမန္မာျပည္မွာ (၃၀၅) ကီလုိမီတာ ရွည္တဲ့ အေ၀းေျပးလမ္းမတခုကုိ တည္ ေဆာက္ေပးထားပါတယ္။ မၾကာမီ ရွမ္းျပည္မွာ အာရွတုိက္လုံးဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္ေရးကြန္ယက္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံး အဆက္ အသြယ္ျဖစ္တဲ့ လာ႐ွဳိးကုိ ဆက္သြယ္တဲ့ ၁၀၇ ကီလုိမီတာရွည္တဲ့ ရထားလမ္းတခု တည္ေဆာက္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္က နည္းပညာ၊ ပစၥည္းေတြနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားေတြအကုန္လုံး ကူညီမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

စစ္ေရးေထာက္ပံ့မႈနဲ႔ ေရတပ္ဆိပ္ကမ္းေတြ

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ (၂) ဘီလ်ံဖုိး စစ္ပစၥည္းေတြနဲ႔ ဂ်က္တုိက္ေလယာဥ္ေတြ ေရာင္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာ ေရပုိင္နက္ကကၽြန္းေပၚမွာ ေရတပ္အေျခစုိက္စခန္းေတြ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကုိ အဓိက လက္နက္တင္ ပုိ႔သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လက္နက္ပစၥည္း ၉၀% ေထာက္ပံ့ခဲ့တယ္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ ျမန္မာစစ္အစုိးရနဲ႔ အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၁.၂) ဘီလ်ံ တန္ဖုိးရွိတဲ့ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္ေရးလုပ္ငန္းကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ပါတယ္။ ဒီ လုပ္ငန္းမွာ လက္နက္ေတြ၊ စစ္ေရးနည္းပညာေတြနဲ႔ ေလ့က်င့္ေရးေတြ အကူအညီေပးဖုိ႔ ပါ ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ အတြင္းမွာ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ အလတ္စားတင့္ကား အစီး (၁၀၀)၊ အေပါ့စားတင့္ကား အစီး (၁၀၀)၊ တုိက္ေလယာဥ္ (၂၆၈) စီး၊ လူစီးသံခ်ပ္ကာယာဥ္ အစီး (၂၅၀)၊ စြယ္စုံသုံးဒုံးစနစ္မ်ား၊ ေဟာင္၀၀္ဇာအေျမာက္ေတြ၊ ေလ ယာဥ္ပစ္ေသနတ္ေတြ၊ ေျမျပင္ကေ၀ဟင္ပစ္ဒုံးပ်ံေတြ၊ စိန္ေျပာင္းေတြ၊ ေခ်မႈန္းေရး႐ုိင္ဖယ္ေတြ၊ ဗုံးေလာင္ခ်ာေတြ၊ ထရပ္ ကားႀကီးေတြ၊ ကင္းလွည့္ ေမာ္ေတာ္ဘုတ္ေတြ၊ ပဲ့ထိန္းအျမန္ဒုံးယာဥ္ေတြ၊ မုိင္းရွင္းကရိယာေတြနဲ႔ စက္ေသနတ္တင္ ေမာ္ေတာ္ဘုတ္ေတြ ေရာင္းေပးခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာစစ္အစုိးရက ေဒၚလာ သန္း (၄၀၀) တန္ ေနာက္ထပ္ လက္နက္ေရာင္းခ်ေရးလုပ္ငန္း တခုကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ပါတယ္။ ဒီစာခ်ဳပ္အရ ဟယ္လီေကာ္ပတာေတြ၊ လက္နက္ငယ္ေတြ၊ အေျမာက္ေတြလုိ ေရတပ္သ ေဘၤာေတြနဲ႔ သံခ်ပ္ကာယာဥ္ေတြ လက္ခံရရွိခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ စစ္ထရပ္ကား အစီး (၂၀၀) နဲ႔ စစ္သေဘၤာ (၅) စီး ပုိ႔ခဲ့တယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၄ ခုႏွစ္အထိ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ေရတပ္အရာရွိေတြကုိ ေလ့က်င့္ေပးခဲ့ၿပီး ျမန္မာျပည္ ေတာင္ပုိင္း ကမ္းေျခတေလွ်ာက္မွာ ေရတပ္ပူးတဲြေလ့က်င့္ေရးေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ စစ္ထရပ္ကားအစီး (၄၀၀) ေရာင္းခ်ခဲ့တယ္။ ကုိကုိးကြ်န္း၊ ဟုိင္းႀကီးကြ်န္း၊ ၿမိတ္နဲ႔ သီလ၀ါဆိပ္ကမ္းကုိ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ ႀတိဂံပုံ ေရတပ္ အေျခစုိက္ စခန္း (၄) ခု ကုိ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္ အလယ္ပုိင္းက ျမန္မာစစ္အစုိးရဟာ တ႐ုတ္ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းအတြက္ ဇာဒက္ႀကီးကၽြန္းကုိ အသုံး ျပဳခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီကၽြန္းဟာ ျမန္မာျပည္ေတာင္ဘက္အစြန္ဆုံး ေကာ့ေသာင္းအနီး ၀ိတုိရိယအငူနဲ႔ မလွမ္းမကမ္းမွာ တည္ရွိပါတယ္။

ရင္းႏွီးျမႇုဳပ္ႏွံမႈ

၁၉၉၇ ခုႏွစ္အထိ ျမန္မာျပည္မွာ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ တုိက္႐ုိက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဟာ အျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ အေတာ္ ေလး နည္းပါေသးတယ္။ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ မျမင္ရတဲ့ ရင္ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြနဲ႔ စီးပြာေရးဖက္စပ္လုပ္ငန္းေတြမွာသာ မ်ား ျပားလွပါတယ္။ အမ်ားစုက ျမန္မာႏုိင္ငံသားမွတ္ပုံတင္ကုိင္ထားတဲ့ ေဆြမ်ဳိးေတြနာမည္နဲ႔ လုပ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိ က ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီး၊ လုပ္ငန္းငယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တ႐ုတ္ေတြရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သုေတသီ ေမာင္ေအာင္မ်ဳိးက သူ႔ရဲ႕ ဗမာ့တပ္မေတာ္တည္ေဆာက္ေရး စာအုပ္မွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ကမၻာ့ႏုိင္ငံႀကီးေတြဟာ စြမ္းအင္သုံးစဲြမႈ တုိးလာေနလုိ႔ သူတုိ႔စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ေတြ ျဖည့္တင္းဖုိ႔ ျမန္မာႏုိ္င္ငံကုိ အဓိက ေျခ ဦးလွည့္လာၾကပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ထုိင္း၊ ေတာင္ကုိရီးယားႏွင့္စကၤာပူ ႏုိင္ငံတုိ႔ဟာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ လုပ္ငန္း၊ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း၊ သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အမ်ားဆုံး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ ျဖစ္လာပါ တယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးကိစၥေတြမွာ ၀င္ေရာက္မစြက္ဖက္ေရးမူကုိ ကုိင္စဲြထားေပမဲ့ လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚက်င့္သုံးေနတဲ့ စီးပြားေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးမူ၀ါဒကေတာ့ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြားအေပၚမွာပဲ အေျချပဳ ထားတယ္ဆုိတာ ရွင္းပါတယ္။ ျမန္မာျပည္က သဘာ၀သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြရဖုိ႔အတြက္ ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ ႏုိင္ ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ေငြေၾကး အေထာက္အကူေတြ အမ်ားႀကီးေပးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာ့စြမ္းအင္က႑မွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလ်ံနဲ႔ခ်ီၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခဲ့ပါတယ္။ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ေတြလုိ မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ က႑ေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ ႏွံမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၀-၂၀၁၁ ဘ႑ာေရးႏွစ္ ပထမ (၃)လပါတ္ထိ စာရင္းအရဆုိ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ ေရအားလွ်ပ္ စစ္က႑မွာ အေမရိ ကန္ ေဒၚလာ (၅)ဘီလ်ံ၊ သတၳဳက႑မွာ ေဒၚလာ ၉၉၇ သန္း၊ ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔က႑မွာ (၂.၁၅) ဘီလ်ံ ျမႇဳပ္ႏွံ ထားတာေၾကာင့္ ေလာေလာဆယ္မွာ တ႐ုတ္ ျပည္ရဲ႕ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက (၈.၁၇) ဘီလ်ံ ရွိပါတယ္။ ၁၉၈၈ က စမယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈ စုစုေပါင္းဟာ ေဒၚလာ (၂၀) ဘီလ်ံေက်ာ္ရွိပါၿပီ။ ဒီအထဲမွာ (၁၂.၃၂) ဘီလ်ံဟာ တ႐ုတ္ျပည္ကလာၿပီး ထုိင္းႏုိင္ငံက (၉.၅၆) ဘီလ်ံနဲ႔ ဒုတိယလုိက္ပါတယ္။ အစုိးရစာရင္းဇယားေတြအရ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလကုန္ထိ စုစုေပါင္း ႏုိင္ငံျခား တုိက္႐ုိက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပမာဏဟာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၁၄.၇) ဘီလ်ံရွိၿပီး ထုိင္းႏုိင္ငံက ေဒၚလာသန္းေပါင္း (၇၃၉၁.၈၄၃) နဲ႔ ပထမေနရာမွာရွိၿပီး တ႐ုတ္ျပည္က ေဒၚလာ (၄၇၅.၄၄၃)သန္းနဲ႔ ဆ႒မ လုိက္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ျမန္မာျပည္ကုိ လြတ္လပ္တဲ့ေခ်းေငြပုံစံနဲ႔ ဘ႑ာေရး အကူအညီ ေတြ ေပးတာေတြ၊ ႏုိ္င္ငံေရးအရ အားေပးေထာက္ခံတာေတြနဲ႔ စစ္လက္နက္ပစၥည္းေတြ ေထာက္ပံ့ခဲ့တဲ့အျပင္ သဘာ၀ သယံဇာတ ပစၥည္း ရွာေဖြေရးဘက္ေတြမွာလည္း အႀကီးအက်ယ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလာခဲ့တယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။

နအဖ ရဲ႕ တရား၀င္ထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလကုန္အထိ ႏိုင္ငံေပါင္း (၃၁) ႏိုင္ငံက အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၃၂) ဘီလ်ံ နီးပါးလာေရာက္ ျမႇဳပ္ႏွံထားၿပီး ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔က႑နဲ႔ လွ်ပ္ စစ္ စြမ္းအားက႑ ႏွစ္ရပ္မွာ အမ်ားဆံုးျမႇဳပ္ႏွံထားေၾကာင္း၊ အဆိုပါက႑ ႏွစ္ခုထဲမွာ ျမႇဳပ္ႏွံထားတဲ့ပမာဏဟာ ျမႇဳပ္ႏွံမႈ စုစုေပါင္းရဲ႕ (၈၀) ရာခိုင္ႏႈန္း၀န္းက်င္အထိ ရွိေနေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ထုိင္းႏုိင္ငံက ေဒၚလာသန္းေပါင္း (၉၅၆၈.၀၉၃) သန္းနဲ႔ ပထမေနရာက ရွိေနၿပီး တ႐ုတ္ျပည္က ေဒၚ လာသန္းေပါင္း (၆၄၁၅ .၀၅၈) သန္း နဲ႔ ဒုတိယေနရာ က လုိက္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ စာရင္းအရ ျမန္မာျပည္မွာ တုိက္႐ုိက္ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈစုစုေပါင္းဟာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၃၅,၅၁၈.၄၄) သန္း ထိရွိလာၿပီး အဲဒီမွာ တ႐ုတ္ျပည္က စုစုေပါင္းတုိက္္႐ုိက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈရဲ႕ (၂၇.၉၄) ရာခုိင္ႏႈန္္းနဲ႔ ပထ မ ေနရာေရာက္လာၿပီး ထုိင္းႏုိင္ငံက (၂၆.၉၄) ရာခုိင္ႏႈန္းနဲ႔ ဒုတိယ ေဟာင္ေကာင္က (၁၆.၆၃) ရာခုိင္ႏႈန္းနဲ႔ တတိယ ေနရာကုိ ေရာက္လာပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပုိင္းက သမတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းဇယားအရဆုိ တ႐ုတ္ ျပည္ရဲ႕ တုိက္႐ုိက္ရင္းႏွီးျမ်ဳပ္ႏွံမႈ (FDI) ဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၁၄)ဘီလ်ံနီးပါး ရွိလာၿပီး စုစုေပါင္း ႏုိင္ငံျခားတုိက္ ႐ုိက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ (FDI) ရဲ႕ (၃၅) ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိလာပါတယ္။ ဒါဟာ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈထက္ အေတာ္ေက်ာ္ တက္သြားၿပီး ပထမ ေနရာမွာပဲ ဆက္လက္ဗုိလ္စဲြေနပါတယ္။

တ႐ုတ္အစုိးရရဲ႕တရား၀င္ထုတ္ျပန္တဲ့သတင္းေတြ အရဆုိ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ အကုန္မွာ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ စုစု ေပါင္းဟာ (၂၀.၂၆) ဘီလ်ံထိ ရွိလာၿပီး ဗမာျပည္မွာ အဓိက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေနရာမွာ ရွိေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ တ႐ုတ္အစုိးရဟာ တစတစနဲ႔ ျမန္မာျပည္မွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအကူအညီေတြ၊ စစ္ေရးအကူအညီေတြနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး လုပ္ငန္း ေတြ၊ စီးပြားေရးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ တစတစ တုိးခ်ဲ႕လာေနၿပီး ျမန္မာ့စီးပြားေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး ပင္မအသက္ေသြးေၾကာေနရာေတြ မွာ လႊမ္းမုိးမႈရဖုိ႔ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္လာေနပါတယ္

ဒီျဖစ္စဥ္ေတြကုိ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ ကာလအၾကာ ျပန္လွန္သုံးသပ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္

တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ျမန္မာျပည္နဲ႔ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြလုပ္ေနတာ ဆယ္စုႏွစ္ ႏွစ္ခုေက်ာ္ ရွိလာပါ ၿပီ။ တ႐ုတ္ျပည္ကရတဲ့ ေဒၚလာသန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ အကူအညီေတြ၊ ေခ်းေငြေတြ၊ ေဒၚလာဘီလ်ံနဲ႔ခ်ီတဲ့ ကုန္သြယ္မႈေတြ၊ လက္ နက္ေတြနဲ႔ စစ္ေရးနည္းပညာေထာက္ပ့ံမႈေတြေၾကာင့္ ကမၻာ့အလယ္မွာ အထီးက်န္ေနတဲ့ စစ္အာဏာရွင္အစုိးရဟာ ဆက္လက္ တည္ၿမဲခဲ့ၿပီး ေတာင့္တင္းၾကံ့ခုိင္လာတယ္။ ဆုိတာ ဘယ္သူမွ မျငင္းႏုိင္ပါဘူး။

ျမန္မာျပည္ဟာ ေဒသတြင္းက အင္အားႀကီးႏွစ္ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔အိႏၵိယၾကားမွာရွိိေနတာက ပထ၀ီအေနအထားအရ မဟာဗ်ဴဟာအခ်က္အခ်ာက်ၿပီး အလြန္အေရးပါတဲ့ ကုန္းေျမတံတားႀကီး အေနအထားမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဆင္ျမဴရယ္ဟန္ တင္တန္ရဲ႕အျမင္အရဆုိ ဟိႏၵဴ၀ါဒ၊ ဗုဒၶ၀ါဒနဲ႔ ကြန္ျဖဴးရွပ္အယူအဆေတြလႊမ္းမုိးတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈျပတ္ေရြ႕ေၾကာႀကီးေပၚမွာ ခြ ထုိင္ထားတဲ့ တုိင္းျပည္ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ပထ၀ီအေနအထားအရ အင္မတန္အႏၱရာယ္ရွိတယ္ဆုိတဲ့ သ ေဘာပါ။ စစ္ေအးေခတ္တေလွ်ာက္လုံးမွာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကစတဲ့ ဗုိလ္ေန၀င္းႀကီးစုိးတဲ့ စစ္အစုိးရအပါအ၀င္ လြတ္လပ္ေရး အစုိးရ အဆက္ဆက္က ဘက္မလုိက္ၾကားေနတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး၀ါဒကုိ တသမတ္တည္း ဆဲြကုိင္က်င့္သုံးခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အေထြေထြ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပုံႀကီးအၿပီးမွာ အာဏာထပ္သိမ္းလုိက္ တဲ့ ဗုိလ္ေစာေမာင္နဲ႔ ဗုိလ္သန္းေရႊ ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္အစုိးရ တက္လာကတည္းက ဘက္မလုိက္ ဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒကုိ စြန္႔ ပစ္ၿပီး တ႐ုတ္အစုိးရနဲ႔ပဲ တဖက္သတ္ ဆက္ဆံလာရတဲ့ အေျခအေနဟာ ဒီကေန႔ ဦးသိန္းစိန္ရဲဲဲ႕ ေဘာင္းဘီခၽြတ္ ဗုိလ္ ခ်ဳပ္မ်ားရဲ႕ အစုိးရလက္ထက္ အထိပါပဲ။

393207_397096877032936_818838785_n

ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရးအခင္းအက်င္းကလည္း ဆုိဗီယက္ ယူနီယံၿပိဳကြဲအၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက တကုိယ္ေတာ္စူပါ ပါ၀ါ ျဖစ္လာတဲ့ ကမၻာ့အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာ အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔ တုိက္ဆုိင္ေနပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ကုလသမဂၢရဲ႕ အစီအစဥ္ ေတြကလည္း အေမရိကန္အက်ဳိးစီးပြားေတြ၊ တန္ဘုိးေတြနဲ႔ တဆက္တစပ္တည္းျဖစ္လာေနတဲ့ အခ်ိန္ကာလေတြလည္း ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္၊ တ႐ုတ္အစုိးရကလည္း အရင္ကုိင္ဆဲြထားတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီခ်င္း ဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒကုိ စြန္႔လႊတ္ၿပီး အစုိးရခ်င္း ဆက္ဆံေရး မူ၀ါဒကုိေျပာင္းၿပီး အာဏာရစစ္အစုိးရနဲ႔ပဲ ေျပာင္းလဲဆက္ဆံလာတဲ့ အခ်ိန္ကာလေတြ ျဖစ္ပါ တယ္။

ဒီလုိအေျခအေနေတြေအာက္မွာ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ ပီကင္းဆက္ဆံေရးအေနအထားေတြေၾကာင့္ ေဒသတြင္းကတခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံ ေတြ အထူးသျဖင့္ အိႏၵိယႏုိင္ငံအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕အေရွ႕ဖက္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို အေလးထားတဲ့ အေရွ႕ၾကည့္ (Look East) ဆုိတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ မူ၀ါဒအေျပာင္းအလဲေတြကုိ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္လာရတဲ့ အခင္းအက်င္းအေနအထားေတြ ေရာက္လာပါတယ္။

ေသခ်ာတာကေတာ့ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ခံကတုတ္လုပ္ၿပီး ကာလုံႀကိဳးကုိင္ထားတဲ့ စစ္အုပ္စုအစုိးရက ေတာ့ သူတုိ႔ ရွင္သန္ဖုိ႔အတြက္ဆုိ ဘယ္လုိႏုိင္ငံတကာ ဖိအားမ်ဳိးကုိမဆုိ ရင္ဆုိင္ဖုိ႔ ဘာမဆုိ လုပ္မွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ ေၾကာင့္လည္း ဘယ္သူေသေသ ငေတမာၿပီးေရာဆုိတဲ့ စစ္အစုိးရရဲ႕ ေခတ္အဆက္ဆက္ေပၚလစီေတြေအာက္မွာ တ ႐ုတ္စီးပြား ေရးလုပ္ငန္းေတြ ေနရာတကာမွာ တမုိးလုံေဖ်ာက္ဆိပ္ျဖစ္လာခဲ့ရတာပါ။ တ႐ုတ္အစုိးရကလည္း ေဒသတြင္း မဟာဗ်ဴဟာ အခင္းအက်င္းလုိအပ္ခ်က္အရ ျမန္မာျပည္အေပၚ နည္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ ၾသဇာလႊမ္းမုိးထားနုိင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနမွာ ျဖစ္ သလုိ ကမၻာ့အလည္မွာ အထီးက်န္ျဖစ္ေနတဲ့ ကာလုံစစ္အုပ္စုဖက္ကလည္း သူတုိ႔ အာဏာဆက္လက္တည္ၿမဲဖုိ႔အတြက္ မိတ္ဖက္ရွာရင္း အားယူရင္းနဲ႔ တ႐ုတ္အစုိးရအေပၚ တစတစ မွီခုိရတဲ့ကိန္း ဆုိက္ခဲ့တာပါပဲ။ ဒီအေျခအေနေတြေအာက္ မွာ ျပည္သူေတြကုိ အေပၚယံဟန္ျပ ဒီမုိကေရစီေပးသေယာင္ လွည့္စားေနၿပီး အမည္ခံ အရပ္သားအစုိးရ တျဖစ္လဲ စစ္ အုပ္စုႀကီးစုိးတဲ့ စစ္အာဏာရွင္စနစ္သာ ဆက္လက္ သက္ဆုိးရွည္ေနမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ဟာ တ႐ုတ္ျပည္အ ေပၚ မွီခုိေနရတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ၾသဇာခံႏုိင္ငံအဆင့္ က်ေရာက္မယ့္ အလားအလာေတြ တစတစ မ်ားလာေနပါေတာ့ တယ္။

တနည္းေျပာရရင္ ျမန္မာျပည္ဟာ စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရတျဖစ္လဲ စစ္အာဏာရွင္ႀကီးေတြ ႀကီးစုိးေနမႈကုိ မဖယ္ရွားႏုိင္ဘဲ အေပၚယံ ဒီမုိကေရစီ ဗန္းျပေနတာေတြပဲ သက္ဆုိးရွည္ေနခဲ့ရင္ေတာ့ ၁၉ ရာစုေခတ္က ၿဗိတိသွ် ကုိလုိနီျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၊ ဘဂၤလားျပည္နယ္ရဲ႕နယ္တနယ္ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ တုိင္းျပည္ဟာ ၂၁ ရာစုေခတ္မွာေတာ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ေဒသတြင္းမဟာဗ်ဴဟာရည္မွန္းခ်က္ စီမံကိန္းထဲက နယ္႐ုပ္ကေလးတ႐ုပ္အဆင့္သာ ျဖစ္လာၿပီး ေရ ရွည္မွာေတာ့ ကိုယ္ပုိင္အမ်ဳိးသားလကၡဏာ (National Identity) တစတစ ေပ်ာက္ကြယ္လာမယ့္ အႏၱရာယ္ကုိ မလဲြမ ေသြ ၾကဳံေတြ႔ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမာင္တင့္တယ္
၁၇ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၁၂

ကုိးကား …
၁။ ASEAN-India Connectivity: A Myanmar Perspective
၂။ ERI Website
၃။ DISCUSSION PAPER No. 66: Myanmar’s Economic Relations with China: Can China Support
the Myanmar Economy? Toshihiro KUDO* July 2006
၄။ Burma’s Economy 2010: A Fresh Look at Some Elemental Issues , September 2010, By Sean TURNELL
၅။ Economic and Military Cooperation between China and Burma By Nyi Nyi Lwin
၆။ Internet News
၇။ BURMA’S CHINA CONNECTION AND THE INDIAN OCEAN REGION By Andrew Selth: September 2003

(share : Black Angel facebook)

ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံ စစ္ဗိုလ္မ်ား

သတင္း-JP kasa
 ကခ်င္ကိုစစ္ဆင္ေရးမွာ အမိန္မနာခံလို႔ ဖမ္းစီးေထာင္ခ်လိုက္တဲ့ စစ္အစိုးရတပ္က အရာရွိမ်ားစာရင္း
-------------------------------------------------------------
ဗ်ဴဟာမွဳး ဗိုလ္မႈးၾကီး ၀င္းညႊန္႕ အလုပ္သင္ ၁၂ (၃)ႏွစ္
G1 ဒုတိယဗိုလ္မႈးၾကီး စိုးမင္းလတ္ DSA 35 (၂)ႏွစ္
တပ္ရင္းမွဳး ဒုတိယဗိုလ္မွဳးၾကီး ၀င္းမင္းညႊန္ DSA 37 (၅) ႏွစ္
ဒုတပ္ရင္းမႈး ဗိုလ္မွဳး ေက်ာ္သက္ခိုင္ အလုပ္သင္ 25 (၂) ႏွစ္
ဒုတပ္ရင္းမွဳး ဗိုလ္မွဳးနႏၵေက်ာ္ အလုပ္သင္ 27 (၂) ႏွစ္
ယာယီတပ္ခြဲမွဳး ဗိုလ္မွဳးေက်ာ္ျမင္႔ထြန္း DSA 44 (၂) ႏွစ္
က်ခံေနရေသာေထာင္မ်ား
ေရြႊေညာင္ေတာင္ေလးလုံးေထာင္- ဗ်ဴဟာမွဳး ဗိုလ္မွဳးၾကီး၀င္းညြန္႔ႏွင့္ ဒုတပ္ရင္းမႈး ဗိုလ္မွဳးေက်ာ္သက္ခိုင္
ပန္းကန္ရဲဘက္စခန္း- ဗိုလ္မွဳးနႏၵေက်ာ္ ႏွင္႔ ဗိုလ္မႈးေက်ာ္ျမင္႔ထြန္း
ထီးခန္းရဲဘက္စခန္း- ဒုတိယဗိုလ္မႈးၾကီးစုိးမင္းလတ္ႏွင္႔ ဒုတိယဗိုလ္မႈးၾကီး ၀င္းမင္းညြန္

ေဒသခံကားသမားအား တံတားေစာင့္ စစ္ဗိုလ္ရိုက္ႏွက္

သတင္း - သွ်မ္းသံေတာ္ဆင့္သတင္း
သၽွမ္းျပည္အလယ္ပိုင္း လဲခ်ားၿမိဳ႕နယ္တြင္ တံတားပိတ္ခ်ိန္ ညေန ၆ နာရီထက္ အနည္းငယ္ေနာက္က်၍ ေရာက္လာေသာ ၿမိဳ႕ခံကားသမားအား တံတားေစာင့္တာဝန္က် ျမန္မာစစ္ဗိုလ္က ေသနတ္ဒင္ျဖင့္ထုရိုက္ရာ ကားဆရာ ေဆး႐ုံ တက္လိုက္ ရေၾကာင္း သိရသည္။
ေဆး႐ုံေရာက္ ကားဆရာ စိုင္းသား
ေဆး႐ုံေရာက္ ကားဆရာ စိုင္းသား
“တံတားေစာင့္တာဝန္က်တာက ခလရ ၆၄ ေပါ့။ ဗင္ကားေမာင္းတဲ့ စိုင္းသားကို ေသနတ္ဒင္နဲ႔ထုတာက ဗိုလ္ႀကီးေနမ်ိဳးေဇာ္။ ေနာက္က်ေၾကးအတြက္ ပိုက္ဆံ တစ္ေသာင္းက်ပ္ေတာင္းတယ္။ စိုင္းသားက ငါးေထာင္ဘဲက်န္တယ္။ ငါးေထာင္ ဘဲေပးပါရေစလို႔ ေတာင္းပန္ေျပာတာကို မခန႔္ေလးစားျပဳတယ္။ သူပုန္ကိုေတာ့ ေထာက္ပံ့ေကၽြးေမြးၿပီး ဗမာ့တပ္မေတာ္ကို က်ေတာ့ ေစတနာမရွိဘူးဘာညာႀကိမ္း ေမာင္းၿပီးေတာ့ ရိုက္ႏွက္တာ။ အခု စိုင္းသားတေယာက္ေဆး႐ုံမွာ ေဆးကုသမွု ခံယူေနရတယ္” ဟု လဲခ်ားၿမိဳ႕ခံ လင္းယဥ္ယဥ္က ေျပာသည္။
ယခုလ ၁၃ ရက္ေန႔ ညေန ၆ နာရီခြဲက လဲခ်ားၿမိဳ႕အဝင္ ခိုမလန္း (နမ့္တိန္းေခ်ာင္းကူးတံတား) ဂိတ္ေစာင့္ ျမန္မာစစ္တပ္ ခလရ ၆၄ မွ ဗိုလ္ႀကီးေနမ်ိဳးေဇာ္က ရပ္ကြက္ ၁ ေဟာ္ဝင္းအတြင္းေနထိုင္သည့္ ဗင္ကားဆရာ စိုင္းသားအား တားဆီးရိုက္ ႏွက္ျခင္းျဖစ္သည္။
ရုိက္ႏွက္မႈ ဒဏ္ရာျဖင့္ ေဆး႐ုံေရာက္ေနေသာ ကားသမားစိုင္းသားအား အဆိုပါ တပ္ရင္းဗိုလ္ႀကီးက လာေရာက္ ေတာင္းပန္ရာ သတင္းမေပါက္ၾကားေစလိုေၾကာင္း၊ အာမခံခ်က္အေနျဖင့္ လက္မွတ္ထိုး ေပးေစလိုေၾကာင္း ေတာင္းဆိုခဲ့သည္ဟု ဆို၏။
ယင္းကိစၥအေပၚ လဲခ်ားၿမိဳ႕မွ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ စိုင္းေက်ာ္ေဇယ်က “စိုင္းသားကလက္မွတ္မထိုး ေပးဘူး။ သူသာ စတင္ထိုးႀကိတ္တဲ့သူျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ တမိသားစုလုံး ရြာမွာေနနိုင္မွာမဟုတ္ဘူး လို႔ေျပာတယ္။ တကယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလို လုပ္ရပ္ေတြက မရွိသင့္ေတာ့ဘူးေပါ့။ အခုလို ဒီမိုကေရစီကို ဦးတည္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပည္သူေတြ ပါ၀င္လာဖို႔ စည္း႐ုံးေနရမယ့္ အခ်ိန္ျဖစ္လို႔ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမဆို ျပည္သူကိုယဥ္ေက်းျပရမဲ့ အခ်ိန္ေပါ့ မဟုတ္ဘူးလား။ လက္နက္ကိုင္ဆိုတာ ပိုအေရးႀကီးတဲ့ ေနရာမွာရွိရမယ္ေလ။ ဒီလိုလက္နက္ကိုင္ ေတြေၾကာင့္ ႏွစ္ ၆၀ ေလာက္ ခါးေကာ့ေအာင္ ျပည္သူေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးခံစားလာခဲ့ရၿပီေလ”   ဟု ေျပာဆုိသည္။
လူထု စားဝတ္ေနေရး အတြက္ အခက္အခဲမျဖစ္ေအာင္ အဆိုပါတံတားပိတ္ခ်ိန္ ၆ နာရီ အားထပ္မံေနာက္ ဆုတ္ေပးရန္ လုံျခဳံေရးႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာဝန္ႀကီး ဗိုလ္မွဴးႀကီးေအာင္သူ လဲခ်ားၿမိဳ႕သို႔ေရာက္ရွိစဥ္ လဲခ်ားၿမိဳ႕မွ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးက တင္ျပေတာင္းဆိုခဲ့ဖူးေသာ္လည္း ယေန႔တိုင္ ထူးျခားမွုမေတြ႕ရေသးေၾကာင္း လဲခ်ားေဒသခံ လင္းယဥ္ယဥ္က ဆက္လက္ ေျပာဆုိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို Google မ်က္စိက်ေန

သတင္း - မဇၩိမသတင္းဌာန
ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ပထမဆံုး လာေရာက္လည္ပတ္သည့္ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ က႑မွ အဆင့့္ျမင့္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသူ တဦးအျဖစ္ Google ဥကၠ႒ အဲရစ္ ခ်မစ္သည္္ ယခု သီတင္းပတ္ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သို႔ လာေရာက္မည္ ျဖစ္သည္။
၎သည္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ျမန္မာအစိုးရ အဆင့္ျမင့္ အရာရိွႀကီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုကာ မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ MICT (Myanmar Information and Communication Technology) ဝင္း၌ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားမည္ဟု ျမန္မာ ကြန္ပ်ဴတာအသင္း အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္မင္းဦး က ေျပာၾကားေၾကာင္း The New York Times က ေဖၚျပသည္။
ခ်မစ္သည္ အာရွေဒသတြင္း Google စီးပြားဖက္မ်ား၊ အာရွတဝွန္းမွ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ သူမ်ားအတြက္ အြန္လိုင္းမွ ကမၻာ့ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို လာမည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္ ဝင္ေရာက္ ရယူႏိုင္ရန္အတြက္္ Google သံုး၍ ပ့ံ့ပိုးေပးေနၾကသူမ်ားကို ဆက္သြယ္ရန္ အာရွႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕သို႔ ခရီးလွည့္လည္ လ်က္ရိွသည္ဟု Google ၏ ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖၚျပထားသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ Google ဥကၠဌသည္ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ထိုင္ဝမ္ႏွင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ ကာ အာရွတြင္ ေစ်းကြက္သစ္ ေလ့လာရွာေဖြခဲ့သည့္အျပင္ ဇန္နဝါရီလ အတြင္းကလည္း ေျမာက္ကိုရီးယားသို႔ အျငင္းပြားဖြယ္ ခရီးစဥ္တစ္ရပ္အျဖစ္ သြားေရာက္ခဲ့ေသးသည္။
ယခု ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္ ၿပီးလွ်င္ အိႏိၵယသို႔ သြားေရာက္ရန္ရိွသည္။ ၎၏ခရီးစဥ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ နည္းပညာ က႑တြင္ လွ်င္ျမန္စြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေနမႈ၏ ေနာက္ဆံုး ျဖစ္ေပၚေသာေျခ လွမ္းတရပ္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လက္ရိွအခ်ိန္္၌ ကမာၻေပၚတြင္ အင္တာနက္ႏွင့္ မိုဘိုင္းဖုန္း အသံုးျပဳမႈ အနည္းဆံုး ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တယ္လီဖုန္း လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ခြင့္ ေလးခု အတြက္ ကုမၸဏီ ၉၀ ေက်ာ္ တင္ဒါေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္။
ဆက္သြယ္ေရးက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးမည့္ အလားအလာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က Google ကဲ့သို႔ေသာ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္
ေစ်းခ်ိဳသည့္ စမတ္ဖုန္းမ်ား ေရာင္းခ်ျခင္းျဖင့္ မိုဘုိင္းဖုန္း ေစ်းကြက္အတြင္း ဝင္ေရာက္လာၾကမည္ဟု သုေတသီမ်ားက ယံုၾကည္ေနၾကသည္။

လက္ပံေတာင္း အစီရင္ခံစာ အလြန္ ေဒၚစု အေျခအေန

ေဆာင္းပါး - မဇၩိမသတင္းဌာန
လက္ပံေတာင္း ေၾကးနီ စီမံကိန္း ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ တာဝန္ယူ လုပ္ေဆာင္မွႈမ်ား မွာ အစုိးရတရပ္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ တာဝန္မ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ေနသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနသျဖင့္ တစံုတရာ မွားယြင္းေနပါ သည္။
တကယ္တမ္းတြင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သတ္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေရးေကာ္မရွင္၏ တာဝန္မွာ အခ်က္အလက္မ်ား ရွာေဖြရန္သာ ျဖစ္ကာ အစိုးရတရပ္ကဲ့သုိ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ရန္ မဟုတ္ေပ။ အေၾကာင္းမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္သည္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကဲ့သုိ႔ အစုိးရတရပ္ကုိ ဦးေဆာင္ေနသူ တဦး မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
စီမံကိန္းကို ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္ပါက ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စီးပြါးေရးကုိ အေထာက္အကူ ျပဳလိမ့္မည္ဟုရွင္းလင္း ေျပာျပရံုျဖင့္ စိတ္ထိခုိက္ေနေသာ ရြာသူရြာသားမ်ားက သေဘာတူ လက္ခံလာလိမ့္မည္ဟု ေဒၚစုအေနျဖင့္ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပါသလား။ တရုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားကုိ ရြာသားမ်ားက ငဲ့ကြက္ေပးလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပါသလား။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္ ေကာ္မရွင္ အေနျဖင့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ႏုိင္ေသာ္လည္း အစုိးရအေနျဖင့္ အရာရာတြင္ ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္မ်ား အတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္ဟု ေတာ့ တထစ္ခ် ယူဆ၍ မရေပ။ သုိ႔ရာတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ အကန္႔အသတ္ ရွိေနမွႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး လုပ္ငန္းမ်ား စတင္သည့္ အခ်ိန္ကတည္းက ရြာသားမ်ား ေသေသခ်ာခ်ာ သေဘာေပါက္ေစရန္အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။
ေကာ္မရွင္၏ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာ ထြက္လာသည့္အခါ ထုိအစီရင္ခံစာႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ခ်ဥ္းကပ္ ေဆာင္ရြက္ပံုအေပၚ ရြာသားမ်ား စိတ္ရွႈပ္ေထြးသြားပံု ရပါသည္။ ၎တို႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား စီရင္ဆံုးျဖတ္သူ (decision maker) တေယာက္ကဲ့သုိ႔ သေဘာထားလိုက္ ၾကသလို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကလည္း မိမိကုိယ္ကုိ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်သူ တဦးသဖြယ္ သေဘာထား၍ ရြာသားမ်ားကုိ တံု႔ျပန္ေျပာဆုိသကဲ့သုိ႔ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအား အသက္ရွဴေပါက္ ရသြားေစခဲ့ သည္။
မည္သုိ႔ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ပ်က္စီးသြားသည့္ အေျခအေနမ်ားကုိ ကုစားရန္ အတြက္ေသခ်ာစြာ ေတြးေတာ ေဆာင္ရြက္ရေပေတာ့မည္။ အမ်ားျပည္သူက ေဒၚစုအေပၚ ထင္ျမင္ေနသည့္ ပံုရိပ္ ထိခုိက္သြားႏုိင္သလို ေဒၚစု အေနျဖင့္လည္း သူ၏ ေအးေဆးတည္ျငိမ္စြာ ေျဖရွင္းႏုိင္မွႈကုိ ျပန္လည္ရရွိရန္မွာ ၾကီးမားေသာ စိန္ေခၚမွႈ တခု ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနျဖင့္ ထိုကဲ့သုိ႔ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေနပါက သူ႔အတြက္လည္း အက်ိဳးရွိလိမ့္ မည္ မဟုတ္ေပ။ ေတာင္ကို မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ဆက္လည္ တည္ရွိေနေစခ်င္ရသည္လဲ ဟုေမးျမန္း လိုက္ျခင္း သည္ ေဒၚစုကုိယ္တိုင္၏ ပံုရိပ္ကို အထိခုိက္ႏုိင္ဆံုးေသာ စကားတရပ္ျဖစ္ကာ ထုိကဲ့သုိ႔ေမးျမန္း လိုက္ျခင္း အားျဖင့္ ေဒၚစုႏွင့္ ရြာသူရြာသားမ်ားၾကားတြင္ မ်ားစြာ ကြာဟသြားေစခဲ့သည္။
ေဒၚစုအေနျဖင့္ ႏွလံုးသားထက္ ဦးေနွာက္ကို ဦးစားေပး၍ ေျပာဆုိေနသည္မွာေတာ့ ထင္ရွားပါသည္။ ေၾကးနီး စီမံကိန္း ကို ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္ပါက ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စီးပြါးေရးကုိ အေထာက္အကူ ျပဳလိမ့္မည္ဟုရွင္းလင္း ေျပာျပ ရံုျဖင့္ စိတ္ထိခုိက္ေနေသာ ရြာသူရြာသားမ်ားက သေဘာတူ လက္ခံလာလိမ့္မည္ဟု ေဒၚစုအေနျဖင့္ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပါ သလား။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားကုိ ရြာသားမ်ားက ငဲ့ကြက္ေပးလိမ့္မည္ဟုေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပါသလား။
ေဒၚစု အေနျဖင့္ ရြာသူရြာသား ၃၀၀ ခန္႔ကုိသာ ေျပာဆိုေနျခင္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္မူ ႏုိင္ငံအႏွံ႔မွ ရြာသူရြာသား သန္း ၄၀ ခန္႔က ေဒၚစု၏ အသံကုိ နားေထာင္ၾကေပမည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူသည္ လူအမ်ား ေထာက္ခံမွႈကုိ ရွာေဖြေနျခင္း မဟုတ္ေၾကာင္းထပ္တလဲ လဲ ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ရြာသားမ်ား၏ အမ်က္ေဒါသကေတာ့ ေျပေပ်ာက္မသြားခဲ့ေပ။ ထုိ႔ျပင္ အားလံုးကုိ လက္လႊတ္ဆံုးရံႈးရမည့္ သူမ်ားမွာလည္း ရြာသူရြာသားမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသျဖင့္ ေဒၚစုတြင္ ေျပာပုိင္ခြင့္ ရွိသည့္ ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ေပ။
ေဒၚစုက သူသည္ ႏုိင္ငံ၏ အနာဂတ္အတြက္ ေျပာျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း အမ်ားျပည္သူမ်ား ကုိယ္တိုင္သည္ လည္း ႏုိင္ငံ၏ အနာဂတ္ပင္ျဖစ္၍ လ်စ္လ်ဴရွႈ၍ မရေပ။
ေဒၚစု အေနျဖင့္ ရြာသူရြာသား ၃၀၀ ခန္႔ကုိသာ ေျပာဆိုေနျခင္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္မူႏိုင္ငံအႏွံ႔မွ ရြာသူရြာသား သန္း ၄၀ ခန္႔က ေဒၚစု၏ အသံကုိ နားေထာင္ၾကေပမည္။
သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ရွႈေထာင့္မွာ ဆိုပါလွ်င္ ေတာင္တန္းမ်ားႏွင့္ သစ္ေတာမ်ား မရွိပါက ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ လွပေသာႏိုင္ငံသည္ ဆာဟာရ ကဲ့သုိ႔ ကႏၲာရ တခုအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ သြားနုိင္သလို ထုိင္းႏုိင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းမွ Isarn ေဒသတြင္ လည္း သစ္ေတာမ်ားကုိ ခုတ္ထြင္ ရွင္းလင္းကာ လယ္ယာ စုိက္ပ်ဳိးခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခုိက္ျပီး ေရရွည္တြင္ ေဒသခံမ်ား စီးပြါးပ်က္ၾကေသာေၾကာင့္ ေဒသတြင္းမွ ဆင္းရဲသားမ်ား အေနျဖင့္ ၎တုိ႔၏ သမီးမ်ားကုိ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ထိုးအပ္လိုက္ရသည္အထိ အေျခအေန ဆိုးခဲ့ရေသာ ဥပမာကလည္း ရွိေနျပန္သည္။
ထုိ႔ျပင္ လက္ပံေတာင္း ကိစၥအား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းႏုိင္ျခင္း မရွိပါက တႏုိ္င္ငံလံုးတြင္ အေျခအေနမ်ား ေပါက္ကြဲထြက္ကာ လယ္ယာေျမမ်ား အသိမ္းခံရသည့္ လယ္သမားမ်ား ပါဝင္သည့္ အံုၾကြမွႈမ်ဳိးလည္း ျဖစ္လာႏိုင္ေပသည္။ ထုိ လယ္သမားမ်ား အေနျဖင့္ စုိးရိမ္ပူပန္ ေနၾကမည္ ျဖစ္သလို အခ်ိဳ႕မွာေဆာက္တည္ ရာမရျဖစ္ေနႏုိင္ေပသည္။ ထုိသုိ႔ စုိးရိမ္ပူပန္မွႈမ်ားမွ တဆင့္ ထိန္းမႏုိင္ သိမ္းမရ အေျခအေနမ်ိဳး တခုၿပီးတခု ျဖစ္ေပၚ လာမည္ဆိုလွ်င္ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ မည္သည့္အျဖစ္ အပ်က္ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ သည္ကုိ ခန္႔မွန္းႏုိင္ၾကေပမည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ သက္ဆိုင္သူမ်ား အေနျဖင့္ နီးကပ္ေသာ အနာဂတ္ကုိလည္း ထည့္တြက္သင့္သည့္အျပင္ စီးပြါးေရး ရွႈေထာင့္ မွသာမက ႏုိင္ငံေရး ရွႈေထာင့္မွလည္း စဥ္းစားသင့္ေပသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ခက္ခက္ခဲခဲ ႀကိဳးပမ္း ရယူထားရသည့္ အရာမ်ား အလြယ္တကူ ဆံုးရံႈးသြားရသည့္ အျဖစ္မ်ိဳး မျဖစ္သင့္ေပ။   ။
(ျမတ္သူပန္ သည္ ျမန္မာ့ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈ စီးပြါးေရးႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ပတ္သတ္ေသာ အေရးႀကီးသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ေလ့လာေနသူ တဦးျဖစ္သည္။)

စိုင္းေနာ္ခမ္းအမွု၌ နိုင္ငံေတာ္သက္ေသအျဖစ္ တ႐ုတ္သို႔ပို႔ခဲ့သူအား ျမန္မာသို႔ျပန္လႊဲ

သတင္း - သွ်မ္းသံေတာ္ဆင့္သတင္း
ေရႊႀတိဂံေဒသ မဲေခါင္ျမစ္အတြင္း တ႐ုတ္နိုင္ငံသား ၁၃ ဦးသတ္ျဖတ္မွု၌ စြပ္စြဲခံရၿပီး တ႐ုတ္နိုင္ငံ၌ ႐ုံးတင္စစ္ေဆးခံရေသာ စိုင္းေနာ္ခမ္းအမွုအတြက္ နိုင္ငံေတာ္သက္ေသအျဖစ္ စစ္ေဆးဖို႔ အပို႔ခံရသူ စိုင္းေအာင္ျမတ္အား တ႐ုတ္အစိုးရက ျမန္မာ အစိုးရထံ ျပန္လည္လႊဲအပ္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း စုံစမ္းသိရသည္။
နိုင္ငံေတာ္သက္ေသအျဖစ္ စစ္ေဆးဖို႔ အပို႔ခံရသူ စိုင္းေအာင္ျမတ္
“မေန႔က ၁၁ နာရီ ေလာက္ေပါ့ က်ိဳင္းတုံကိုေရာက္လာတာ။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့  သူ႔ရဲ့လုံျခဳံေရးအတြက္ သူ႔ကိုဘယ္မွာ ထားတယ္ဆိုတာ အာဏာပိုင္ေတြ မေျပာျပေသးဘူး။ ေနျပည္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ရန္ကုန္မွာ သြားထားမယ္လို႔လည္း သတင္းေတြ ထြက္ေနတယ္၊ သူ႔မိသားစုေကာ ေခၚမယ္လို႔ ၾကားတယ္” ဟု စိုင္းေအာင္ျမတ္၏ မိတ္ေဆြတဦးက သၽွမ္းသံေတာ္ဆင့္အား ေျပာသည္။
ယမန္ႏွစ္ ဩဂတ္စ္လ က က်ိဳင္းတုံ-မိုင္းလားလမ္းမွ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ နိုင္ငံေတာ္သက္ေသအျဖစ္ ပို႔ေဆာင္ခဲ့ၿပီး တရုတ္အစုိးရမွ စိုင္းေနာ္ခမ္းအား ေသဒဏ္ အပစ္ေပးၿပီးေနာက္ ၂ ပတ္အၾကာ မတ္ခ္်လ ၁၇ ရက္ တနဂၤေႏြေန႔၌ က်ိဳင္းတုံၿမိဳ႕သို႔ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
“ေနျပည္ေတာ္ကေန လာတဲ့ စရဖအရာရွိ က်ိဳင္းတုံကိုေရာက္လာတယ္။ မိုင္းလားဘက္ဆက္တက္သြားၿပီး စိုင္းေအာင္ျမတ္ ကိုသြား ႀကိဳတာေလ။ သူအသြားတုန္းက လမ္းအတိုင္းဘဲ ျပန္ပို႔တာ၊ တ႐ုတ္ရဲေတြလဲ မိုင္းလားအထိလာပို႔တယ္” ဟုလည္း ေဆြမ်ိဳးေတာ္စပ္သူ တဦးကေျပာသည္။
စိုင္းေအာင္ျမတ္သည္ စိုင္းေနာ္ခမ္းအဖမ္းမခံရခင္ ၁၀ ရက္အလို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေနာက္လိုက္ ၂၅ ေယာက္ႏွင့္အတူ တာခ်ီလိတ္၌ လက္နက္ခ်ခဲ့သည္။ စိုင္းေနာ္ခမ္းအမွု၌ စိုင္းေအာင္ျမတ္အား နိုင္ငံေတာ္သက္ေသအျဖစ္ စစ္ေဆးရန္ တ႐ုတ္ကေတာင္းဆိုသျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရ မွ တ႐ုတ္အစိုးရထံသို႔ က်ိဳင္းတုံ၌ အခမ္းအနားအျဖင့္ ၂၀၁၂ ဂ်ဴလိုင္လ ၂၈ ရက္ မနက္ ၄ နာရီ က လႊဲအပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၎အား က်ိဳင္းတုံ - မိုင္းလားလမ္း မွတဆင့္ တ႐ုတ္နယ္စပ္ ျဖတ္သန္းကာ ယူနန္ျပည္နယ္ ကူမင္းၿမိဳ႕သို႔ ပို႔ေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
စိုင္းေနာ္ခမ္းကိုလည္း  တ႐ုတ္နိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္ ကူမင္းၿမိဳ႕အစိုးရက မတ္လ ၁ ရက္ေန႔က ေသဒဏ္ေပး လိုက္ၿပီး ၂ ပတ္အၾကာ ေဆြမ်ိဳးေမာင္ႏွမမ်ားက တာခ်ီလိတ္ၿမိဳ႕နယ္ ပါမိတ္ရပ္ကြက္တြင္ (စိုင္းေနာ္ခမ္း၏ အေလာင္းအစား ၎၏ အဝတ္အစားမ်ား အသုဘ အေခါင္းထဲထဲ့၍) ၎၏ဓါတ္ပုံျဖင့္ အသုဘအခမ္းအနား က်င္းပေပးခဲ့ရာ သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္ အစိုးရစစ္တပ္ပိုင္းမွ လာေရာက္ေမးျမန္းမွုမ်ားေၾကာင့္ အသုဘ ၇ ရက္ထားမည့္ အစီအစဥ္အား ဖ်က္လိုက္ၿပီး  အေလာင္းမဲ့အေခါင္းကို ၃ ရက္ေျမာက္ေန႔၌ မီးသၿဂိဳဟ္လိုက္ရေၾကာင္း နီးစပ္သည့္ေဆြမ်ိဳးတဦးက ေျပာဆုိသည္။
စိုင္းေနာ္ခမ္းအား မဲေခါင္ျမစ္အတြင္း တ႐ုတ္ ၁၃ ဦး သတ္ျဖတ္ရာတြင္ အမိန႔္ေပးသူအျဖစ္ စြပ္စြဲခံရ ေသာ္လည္း တ႐ုတ္ အစိုးရ ေဆးထိုးသတ္ ေသဒဏ္ေပးလိုက္သည္အထိ အမွုဝန္ခံသြားျခင္းမရွိေပ။ ၎အေလာင္းအား ျမန္မာသို႔ ျပန္ပို႔ ေပးမည္ဟု တ႐ုတ္အစိုးရက ေျပာဆို ခဲ့ဘူးေသာ္လည္း ျမန္မာအစိုးရ ဘက္မွ အေရးယူေျပာဆိုမွုမရွိသျဖင့္ အေလာင္းအား ပို႔ေဆာင္ေပးျခင္းမရွိေၾကာင္း ၎၏ေဆြမ်ိဳးဘက္မွ ေတာင္းဆိုျခင္းလည္းမရွိခဲ့ေၾကာင္း နီးစပ္သည့္ အသိုင္းအဝိုင္းက ေျပာဆုိသည္။

ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပုိင္း KIA ေဒသအတြင္း တုိက္ပဲြ ျဖစ္ေနဆဲ

သတင္း - ကခ်င္သတင္းဌာန
ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ကခ်င္ျပည္ လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (KIA) တပ္မဟာ (၄) ေဒသ တပ္ရင္း ၃၄ နယ္ေျမ၌ ယမန္ေန႔ ေန႔လည္ ၁၁ နာရီခန္႔က အစိုးရတပ္ႏွင့္ KIA အၾကား ၁၅  မိနစ္ၾကာ တိုက္ပဲြျဖစ္ပြား ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
မန္တုန္ၿမိဳ႕ (Man Dung) အေျခစိုက္ အစုိးရ၏ ေျခလ်င္တပ္ရင္း ခလရ ၁၃၀၊ ၁၀၅ ႏွင့္ ေျချမန္တပ္ရင္း ခမရ ၅၀၂၊ ၅၀၃ စသည့္ တပ္ေပါင္းစု အဖဲြ႕မွ တပ္ဖဲြ႕၀င္ အင္အား (၇၀) ေက်ာ္ႏွင့္  မုိးမိတ္ၿမိဳ႕နယ္ မန္ေယာန္(Man Yawn)ေက်းရြာ အနီး ရင္ဆုိင္တုိက္ပဲြ ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ႏွစ္ဖက္ ထိခုိက္က်ဆံုးမႈကုိ မသိေသးေၾကာင္း KIA တပ္မဟာ(၄) မွ အမည္မေဖာ္လိုသည့္ အရာရွိ တဦးက ေျပာဆုိသည္။
အလားတူ ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လ (၁၆) ရက္ေန႔ကလည္း မုိးမိတ္ၿမိဳ႕နယ္ လြယ္ယား ေက်းရြာအနီး တုိက္ပဲြ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ေက်းရြာအတြင္း လက္နက္ႀကီး က်ည္မ်ား က်ေရာက္ ေပါက္ကဲြခဲ့ေၾကာင္း အဆုိပါ အရာရွိက ဆက္လက္ေျပာဆုိသည္။
“က်ေနာ္တို႔ဘက္ကတုန္ႀကီး(Tung Gyi) ဘက္ကို တက္သြားဖို႔ ရြာကေနျဖတ္သြားတဲ့အခ်ိန္ လမ္းမွာ ခဏ ထမင္းခ်က္စားေနတုန္း အစိုးရတပ္ေတြပစ္လာလုိ႔ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္ၾကတာ။ အစိုးရေတြ ပစ္လိုက္တဲ့ လက္နက္ႀကီး လြယ္ယားရြာက အိမ္တစ္အိမ္မွာက်ၿပီး အိမ္မီးေလာင္သြားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ရြာမွာပိုဆိုးလာမွာစိုးလို႔ အဲဒီေနရာကေန ေနာက္ဆုတ္လိုက္တာ ေရွာင္လိုက္တာ။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ သူတို႔ရြာကို၀င္ၿပီး အိမ္ ၅ အိမ္ကို မီးျပန္ရွိဳ႕လိုက္တယ္။ ဒီေန႔ပစ္တဲ့ ေနရာမွာလည္း ရြာကိုျပန္ထိလာမွာစိုးလို႔ ျပန္ေရွာင္ထားလိုက္တယ္။”
အလားတူ လြန္ခဲ့သည့္ မတ္လ (၁၃) ရက္ေန႔ကလည္း ရွမ္းျပည္နယ္ ကြတ္ခုိင္ၿမိဳ႕ အေျခစုိက္ အစုိးရ၏ ေျခလ်င္တပ္ရင္း ခလရ (၂၄၁) တပ္ဖဲြ႕မ်ားႏွင့္ KIA တပ္မဟာ (၄) လက္ေအာက္ခံ တပ္ဖဲြ႕တုိ႔ ဟူးျဖတ္၊ မန္ပိန္း ေက်းရြာအနီး (၂) နာရီခန္႔ တုိက္ပဲြ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ အစုိးရႏွင့္ ကခ်င္ျပည္ လြပ္လပ္ေရးအဖဲြ႕ KIO ႏွစ္ဖက္ ကုိယ္စားလွယ္ တုိ႔ မတ္လ (၁၁) ရက္ႏွင့္ (၁၂) ရက္ေန႔မ်ားက ေရႊလီၿမိဳ႕တြင္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီး ရက္ပုိင္းအတြင္း တုိက္ပဲြမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားလာခဲ့ရာ လြယ္ယားေက်းရြာမွာ အိမ္ေထာင္စု (၆၀) ခန္႔က ေတာင္ယာ၊ လယ္ယာႏွင့္ ေတာေတာင္မ်ားအတြင္း ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနေၾကာင္း သိရသည္။
ေလာေလာဆယ္ မန္တုန္အေျခစိုက္ ခလရ ၁၃၀ တပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ေက်ာက္မဲအေျခစိုက္ စကခ(၁) လက္ေအာက္ခံ ခမရ ၅၀၂၊ ၅၀၃၊ ၅၀၄၊ ၅၀၅၊ ၅၀၆ စသည့္ တပ္ဖြဲ႔၀င္ အင္အား ၅၀၀ ခန္႔က ယင္းေဒသအတြင္း လႈပ္ရွားေနေၾကာင္း သိရသည္။

ဗန္းေမာ္-ျမစ္ႀကီးနား ကားလမ္း ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္

ျမစ္ႀကီးနား – ဗန္းေမာ္ကားလမ္းေပၚမွ မန္စီၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းရွိ ရြာတရြာတြင္ ကားလမ္း ပိတ္ထားစဥ္က ဤသို႔ ေတြ႕ရသည္ (ဓာတ္ပံု – နန္းသီရိလြင္ / ဧရာဝတီ)
(သတင္း irrawaddy)
 နယ္ေျမမလံုၿခံဳမႈေၾကာင့္ ၂ ႏွစ္နီးပါးမွ် သြားလာခြင့္ ပိတ္ထားသည့္ ဗန္းေမာ္-ျမစ္ႀကီးနား ကားလမ္းကို မတ္လ ၁၈ ရက္ တနလၤာေန႔ မနက္က ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း သတင္းရရွိသည္။
ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ဗန္းေမာ္-ျမစ္ႀကီးနားကားလမ္း ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ျခင္း အခမ္းအနားသို႔ ဗန္းေမာ္ စကခမႉး၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေက်ာ္ေဆြႏွင့္ ဗန္းေမာ္ခရိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးတို႔ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး ျမစ္ႀကီးနားသို႔ ခရီးသည္တင္ ကားငယ္ ၅ စီးႏွင့္ နမ့္ဆန္သို႔ ၂ စီး စတင္ ထြက္ခြာခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
“မေန႔က မနက္ ၈ နာရီခြဲေလာက္ ထြက္သြားၾကတာ ညေန ၆ နာရီခြဲေလာက္မွာ ျမစ္ႀကီးနားကို ေရာက္တယ္။ ဒီေန႔ မနက္ ဗန္းေမာ္ကို ျပန္ဆင္းလာေနပါၿပီ။ ဒီမနက္လည္း ဗန္းေမာ္-ျမစ္ႀကီးနား ကား ၅ စီး တက္သြားပါတယ္။ လမ္းမွာ တံတားေတြ ပ်က္စီးေနတာ ရွိေပမယ့္ အခု ျပင္ဖို႔ စလုပ္ေနၾကၿပီ” ဟု ဗန္းေမာ္ခရိုင္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္လိုင္းေပါင္းစံု ထိန္းသိမ္းေရး ႏွင့္ ႀကီးၾကပ္မႈ ေကာ္မတီ (မ.ထ.သ) မွ တာ၀န္ရွိသူ တဦးက ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္းက စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရ တပ္မေတာ္တို႔၏ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ား ျပတ္ေတာက္ခဲ့ၿပီး နယ္စပ္ ကုန္သြယ္မႈမွာလည္း ရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ရသည္။
“ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲက နယ္စပ္ေပါက္ေတြက လံုး၀သံုးမရေတာ့ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္သြားတာ။ တရုတ္နဲ႔ ကုန္သြယ္ဖို႔က မူဆယ္တလမ္းထဲ ရွိေတာ့တဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းဘက္က လာတဲ့ ကုန္လည္း ေစ်းႀကီး၊ တရုတ္ဘက္က ကုန္လည္း ေစ်းႀကီးနဲ႔ က်မတို႔ အေတာ္ ဒုကၡေရာက္တာပါ။ လမ္းေတြ ျမန္ျမန္ ျပန္ဖြင့္ေစခ်င္တယ္” ဟု ဗန္းေမာ္ေဒသခံ ကုန္သည္ တဦးက ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ အတြင္းတြင္ တရုတ္ႏုိင္ငံႏွင့္ ကုန္သြယ္ႏိုင္သည့္ နယ္စပ္ ထြက္ေပါက္မ်ားအျဖစ္ ကန္ပိုက္တီး၊ လိုင္ဇာ၊ မိုင္ဂ်ာယန္ႏွင့္ ပန္၀ါ ဟူ၍ နယ္စပ္စခန္း ၄ ခု ရွိရာ၊ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္နီးပါး ကာလအတြင္း ကန္ပိုက္တီး စခန္းတခုကိုသာ အသံုးျပဳႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း ေဒသခံ ကုန္သည္မ်ားက ေျပာသည္။
“ဗန္းေမာ္- လိုင္ဇာ လမ္းျပန္ဖြင့္ဖို႔ကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဆီ စာတင္မယ္။ မၾကာခင္၊ က်ေနာ့္အထင္ ဒီလကုန္ပိုင္း ေလာက္မွာေတာ့ ဗန္းေမာ္-လိုင္ဇာလမ္း ျပန္ဖြင့္ႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္။ အခု လမ္းေၾကာင္း အေျခအေနက အားလံုး ေအးေအးေဆးေဆးပဲ။ ဘာမွ အေႏွာင့္အယွက္ မရွိဘူး။ လိုင္ဇာလမ္း ျပန္ပြင့္ရင္ေတာ့ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရး ျပန္ေကာင္း လာမွာပါ” ဟု ဗန္းေမာ္ခရိုင္ မ.ထ.သ မွ တာ၀န္ရွိသူက ဧရာ၀တီကို ရွင္းျပသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အိႏၵိယ၊ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈက ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိသည့္အတြက္ တရုတ္-ျမန္မာ ကုန္သြယ္ေရးသည္ ပမာဏအႀကီးဆံုး ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ ဌာနခ်ဳပ္ တည္ရွိရာ လိုင္ဇာၿမိဳ႕သည္ တရုတ္ႏိုင္ငံအတြက္ အေရးႀကီးေသာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး ထြက္ေပါက္ တစ္ခုျဖစ္ကာ စစ္ျဖစ္ပြားစဥ္ကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုး ျမစ္ႀကီးနား-လိုင္ဇာ၊ ဗန္းေမာ္-လိုင္ဇာ ကားလမ္းမ်ား ပိတ္ထားရသည့္အတြက္ ကုန္သြယ္မႈ မလုပ္ႏုိင္ခဲ့ေပ။

ႏုိင္ငံကူး လက္မွတ္ ၁၀ ရက္အတြင္း ထုတ္ေပးၿပီ


၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသား ကုိထြန္းျမင့္ေအာင္က ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ေပးလုိက္ေသာ ႏုိင္ငံကူး လက္မွတ္ကို ၾကည့္ရႈေနစဥ္ (ဓာတ္ပုံ -
ေဂ်ပုိင္ / ဧရာ၀တီ)
(သတင္း irrawaddy)
 ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ လုိသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားတုိင္း ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ ေလွ်ာက္ထား လာပါက  အေထာက္ အထား ျပည့္စုံလွ်င္ ၁၀ ရက္အတြင္း အၿပီးထုတ္ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ျမန္မာႏုိင္ငံကူး လက္မွတ္ထုတ္ေပးေရး ရုံးအဖြဲ႕မွ ရဲအုပ္ေက်ာ္မိုးက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။
ယခင္က ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ေလွ်ာက္ထားမည္ဆုိပါက အခြန္္ကင္းရွင္းေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ ပုံစံ ၁၉ ၊ ပုံစံ ၁၇ တင္ျပရ သည့္အျပင္ တကၠသိုလ္ ဘြဲ႕ရမ်ား ျဖစ္ပါက ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ပညာေရးေလွ်ာ္ေၾကးေပးအပ္ထားသည့္ ေထာက္ခံစာ ကိုပါ ပူးတြဲ တင္ျပမွ သာလွ်င္ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ထုတ္ေပးေၾကာင္း၊ ေလွ်ာက္ထားရသည့္ ကာလမွာလည္း  အခ်ိန္အားျဖင့္ ၂၁ ရက္ထိ ၾကာျမင့္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ယခုအခါ အခြန္ကင္းရွင္းေၾကာင္း ေထာက္ခံစာပုံစံ ၁၇ ႏွင့္ ပုံစံ ၁၉ တင္ျပရန္မလုိေတာ့ သည့္ အျပင္ ပညာေရး ေလွ်ာ္ေၾကး ေထာက္ခံစာတင္ျပရသည့္ စနစ္ကိုလည္း ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္ထားရသည့္ကာလကုိလည္း  ၁၀ ရက္အတြင္း ထုတ္ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားသည္ မွတ္ပုံတင္၊ သန္းေခါင္စာရင္း ကုိသာ အဓိက တင္ျပရမည္ျဖစ္သည္ဟု သိရွိရသည္။
စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း ႏွင့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း မ်ား ေျဖေလ်ာ့လိုက္ေသာ္လည္း ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈျဖင့္ ေထာင္က်ခဲ့ဖူး သူတုိင္း ႏုိင္ငံကူး လက္မွတ္ ေလွ်ာက္ထားမည္ ဆုိပါက ေထာက္ထြက္ လက္မွတ္ကို မျဖစ္မေန တင္ျပရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တင္ျပလာသည့္ ေထာင္ထြက္လက္မွတ္ကုိ စိစစ္မႈမ်ားျပဳလုပ္မည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေထာင္ထြက္မ်ား အတြက္ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ထုတ္ေပးမည့္ ကာလကို အတိအက် မေျပာႏုိင္ေၾကာင္း ရဲအုပ္ေက်ာ္မုိးက ဆုိသည္။
“ေထာင္တခါ က်ဖူးရင္ ေထာင္ထြက္လက္မွတ္တေစာင္ပါရမယ္၊ ေထာင္ ၂ ခါ က်ဖူးရင္ ေထာက္ထြက္လက္မွတ္  ၂ ေစာင္ ပါရမယ္။ ေထာင္က်ခဲ့ဖူးတဲ့သူေတြကေတာ့ ေထာင္ထြက္လက္မွတ္ကိုပါ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ  တခါတည္းတင္ျပရမယ္၊ အဆင့္ဆင့္ တင္ျပၿပီးရင္ ေတာ့ ႏိုင္ငံ ကူးလက္မွတ္ထုတ္ေပးမွာေပါ့၊ အခ်ိန္ကေတာ့ သာမန္လူ ထက္ပိုၾကာႏုိင္တယ္” ဟု ရဲအုပ္ဦးေက်ာ္မိုးက ေျပာသည္။
ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္ထားရာတြင္ ျပစ္ဒဏ္ က်ခံခဲ့ဖူးသူမ်ားကုိ ေထာင္ထြက္ လက္မွတ္ တင္ျပခုိင္းျခင္းသည္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္း ႏွင့္ ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းေဟာင္းမ်ားက ဆိုသည္။
“ျပစ္ဒဏ္က်ဖူးတဲ့သူေတြကုိ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ကေန ဖယ္ထုတ္လုိက္သလိုျဖစ္ေနတယ္၊ ျပစ္ဒဏ္က်ခံၿပီးတာေတာင္ သာမန္ျပည္သူတေယာက္လုိ႔ မသတ္မွတ္ေသးတဲ့သေဘာျဖစ္ေနတာ” ဟု ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းေဟာင္းတဦးျဖစ္သူ ၈၈မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားတဦးျဖစ္သူ ကုိမာကီးက ေျပာသည္။
အခြန္ကင္းရွင္းေၾကာင္းေထာက္ခံစာ မလုိအပ္ေတာ့ေသာ္လည္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ကုမၸဏီလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ေလွ်ာက္ထားလာပါက အစုိးရထံသုိ႔ အခြန္ေၾကြးက်န္ရွိ၊ မရွိ   စိစစ္မည္ျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ထုတ္ ေပးရာတြင္ ၁၀ ရက္ထက္ပုိမုိ ၾကာျမင့္ႏုိင္ဖြယ္ရွိ ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
စစ္အစုိးရ လက္ထက္ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ထုတ္ေပးမႈ အလြန္စိစစ္ၿပီး လာဘ္ေပး လာဘ္ယူ အမ်ားဆုံးျဖစ္ပြားေသာ ဌာနတခုအျဖစ္ နာမည္ေက်ာ္ၾကားေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ထုတ္ေပးရုံးတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရရန္ အထက္ အရာရွိမ်ားကို လာဘ္ထုိးၿပီး အေျပာင္းအေရႊ႕လုပ္ရၿပီး တာ၀န္က်အရာရွိႏွင့္ ၀န္ထမ္းမ်ားမွာလည္း လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈျဖင့္ ေငြေၾကး ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္ထားေပးသည့္ ပြဲစားစနစ္မွာ အလြန္ တြင္က်ယ္စြာ ျဖစ္ထြန္းခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ထုတ္ေလွ်ာက္ထားမႈအတြက္ ကုန္က်စရိတ္မွာလည္း ေငြက်ပ္ ၂၃၀၀၀ ခန္႔သာကုန္က်မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ထုတ္ေပးေရးရုံးအဖြဲ႕၏ တရား၀င္သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရွိရသည္။

လစာတုိး သတင္းေၾကာင့္ ေရႊႏွင့္ ေဒၚလာေစ်း မၿငိမ္

ရန္ကုန္ေစ်းကြက္မွ အကယ္ဒမီ အေခါက္ ေရႊတုံးမ်ားကုိ ေတြ႕ရစဥ္ (ဓာတ္ပုံ – ေဂ်ပုိင္ / ဧရာ၀တီ)
(သတင္း irrawaddy)
အစိုးရက လာမည့္ ဧၿပီလမွစတင္ၿပီး အစုိးရ၀န္ထမ္းမ်ားအားလုံးကုိ လစာ ၂၀၀၀၀ က်ပ္တုိးျမွင့္ေပးမည္ဟု တရား၀င္ သတင္း ထုတ္ျပန္ ၿပီးေနာက္ ျပည္တြင္းစီးပြားေရးေစ်းကြက္တြင္ ေရႊေစ်းႏႈန္းႏွင့္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ေစ်းႏႈန္းမ်ား အတက္အက် မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ေနေၾကာင္း သိရွိရသည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္က တပ္မေတာ္သားမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံ့၀န္ထမ္းမ်ားအားလုံးကုိ လစာ၊ စရိတ္၊ ေန႔စားလုပ္ခမ်ားကို ေခတ္ကာလ ႏွင့္ အညီတုိးျမွင့္ ေပးမည္ျဖစ္ၿပီး တုိးျမွင့္ေပးရန္အတြက္ ႏုိင္ငံ့ဘ႑ာကုိ က်ပ္ေငြ ၃၈၅ ဘီလီယံထိ သုံးစြဲ သြားမည္ဟု မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔က က်င္းပသည့္ အစုိးရအဖြဲ႕ဘ႑ာေရးေကာ္မရွင္ အစည္းအေ၀း တြင္ တရား၀င္ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆို ခဲ့ၿပီး ဘ႑ာေရးႏွင့္အခြန္၀န္ႀကီးဦး၀င္းရွိန္က ၀န္ထမ္းအားလုံး လစာ က်ပ္ ၂၀၀၀၀ တုိးျမွင့္ေပး မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့သည္။
မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔ လစာတုိးျမွင့္သတင္းထြက္ေပၚၿပီးေနာက္   အေမရိကန္ေဒၚလာ ႏွင့္ေရႊေစ်းႏႈန္းမ်ားမွာ အျမင့္ဆုံး ထုိးတက္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိအခ်ိန္အထိ အတက္အက် မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေစ်းကြက္အတြင္းမွ စုံစမ္းသိရွိရသည္။
ရန္ကုန္တုိင္းေရႊလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း၏အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးဦး၀င္းျမင့္က လစာတုိးျမွင့္မည္ဆိုေသာ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚ လာခ်ိန္က ရန္ကုန္ေစ်းကြက္တြင္ အေခါက္ေရႊတက်ပ္သားလွ်င္ ၇၄၀၀၀၀ ၀န္းက်င္မွ ၇၅၅၀၀၀ အထိ အျမင့္ဆုံး ေရာက္ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ေဒၚလာေစ်းႏႈန္းမွာမူ ျပင္ပေစ်းကြက္မ်ားတြင္ အေမရိကန္ တေဒၚလာလွ်င္ ၈၉၅ က်ပ္အထိ အျမင့္ဆုံး တက္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ယေန႔တြင္မူ အေမရိကန္ေဒၚလာေစ်းႏႈန္းမွာ တေဒၚလာလွ်င္ ၈၈၂ က်ပ္ႏွင့္ အေခါက္ေရႊ ေစ်းမွာမူ တက်ပ္သားလွ်င္ ၇၅၁၀၀၀ ေစ်းေပါက္ေန ေၾကာင္း၊ လစာတုိးမည့္သတင္းေၾကာင့္ ေစ်းကြက္တြင္ ေရႊႏွင့္ေဒၚလာ တန္ဖုိး အတက္ အက် ၿငိမ္သက္မႈမရွိေၾကာင္း ေျပာသည္။
“လစာတုိးမယ္ဆုိတဲ့သတင္းေတြထြက္လာေတာ့ ေရႊနဲ႔ေဒၚလာတက္သြားခဲ့တယ္။ တကယ္တန္းလစာကလည္း တုိးေသးတာမဟုတ္ဘူး။ ဒီအေပၚမွာ ေစ်းတက္မလားဆုိၿပီး ေစ်းကစားတာမ်ဳိးေတြရွိတယ္။ တကယ္တန္းေတာ့ ျပည္တြင္းေရႊေစ်းက ကမၻာ့ေရႊေစ်းနဲ႔ အေမရိကန္ေဒၚလာေစ်း အတက္အက်ေပၚမူတည္တယ္။ ေရႊအ၀ယ္ ကေတာ့ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔က အ၀ယ္လိုက္ခဲ့ေပမယ့္ အခုေတာ့ ျပန္ေအးသြားတယ္” ဟု ဦး၀င္းျမင့္ က ဆုိသည္။
ျပင္ပေစ်းကြက္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာတန္ဖိုးအျမင့္ဆုံးေရာက္ရွိခ်ိန္က ပုဂၢလိကေငြလဲစင္တာမ်ားတြင္ ေဒၚလာအ၀ယ္သာလက္ခံၿပီး ျပန္လည္ေရာင္းခ်မႈမျပဳေတာ့ဘဲ အေရာင္းပိတ္ပင္မႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု သိရွိရသည္။
“ျပင္ပေစ်းကြက္မွာ ေဒၚလာေစ်းတအားထုိးတက္တုန္းက ေငြလဲစင္တာေတြက အေရာင္းပိတ္ၿပီး အ၀ယ္ပဲ လက္ခံတယ္။ အခုေတာ့ ေငြလဲစင္တာေတြက ျပင္ပေဒၚလာေစ်းႏႈန္းထက္ ေဒၚလာေစ်းကို ပိုဖြင့္ၿပီး အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္တယ္။ ဥပမာ- ျပင္ပေစ်းကြက္မွာ အေမရိကန္တေဒၚလာ ၈၈၂ က်ပ္ေလာက္ပဲ ေပါက္ရင္ ေငြလဲစင္တာေတြက ေဒၚလာ၀ယ္ခ်င္တဲ့သူကို တေဒၚလာ ၈၈၅ က်ပ္ေလာက္နဲ႔ ျပန္ေရာင္းတယ္။ ေဒၚလာ၀ယ္တဲ့သူလည္း မ်ားတယ္။ အေရာင္းအ၀ယ္ေကာင္းတယ္ ေျပာရမယ္” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အေျခစုိက္ ႏုိင္ငံျခားေငြလဲဒုိင္တဦးက ဧရာ၀တီသုိ႔ ေျပာသည္။
ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒သူရဦးေရႊမန္းက ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ား၏ ဝင္ေငြ တစ္ဦးခ်င္း ဝင္ေငြကုိ  ႏိုင္ငံျခားေငြျဖင့္ ေဖာ္ျပရာတြင္ အျမင္ေကာင္းေစရန္ႏွင့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားေစရန္ တေဒၚလာ ေငြလဲႏႈန္း  ၈၅၀ က်ပ္ ဝန္းက်င္တြင္ထားရွိေနသေလာ၊ တေဒၚလာ ၉၅၀က်ပ္ႏွင့္ ၁၀၀၀ က်ပ္ ထားရွိလွ်င္ ႏိုင္ငံႏွင့္ ျပည္သူအတြက္ အက်ဳိးရွိမည္ကို သိလ်က္ႏွင့္ မ်က္ကြယ္ျပဳေနသေလာဟု ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းတြင္ မိန္႔ခြန္းေျပာဆိုေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ၿပီး ယင္းေျပာဆိုခ်က္ထြက္ေပၚခ်ိန္မွ စတင္ကာ အေမရိကန္ေဒၚလာ တန္ဖိုး တအိအိျမင့္တက္လာျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရွိရသည္။
“ေဖေဖာ္၀ါရီတလလုံးက အေမရိကန္တေဒၚလာကို ၈၅၀ နဲ႔ ၈၅၅ အၾကားမွာပဲ ေစ်းက ၿငိမ္ေနခဲ့တာ။ သူရဦးေရႊမန္းက ေဒၚလာတန္ဖိုး ေစ်းက် ေနတဲ့ကိစၥကို လႊတ္ေတာ္မွာ ေျပာၿပီးလုိက္ေတာ့ ေဒၚလာေစ်းေတြ တအိအိျပန္တက္တယ္။ ေနာက္ လစာတုိးမယ္ဆုိတဲ့ကိစၥကို တရား၀င္ထုတ္ျပန္ေတာ့ ေဒၚလာက တဟုန္ထုိးတက္သြားတာ။ ရန္ကုန္ေစ်းကြက္မွာ ေဒၚလာေစ်းတက္ၿပီး အ၀ယ္လုိက္ေတာ့ နယ္စပ္က ေဒၚလာစီးေၾကာင္းက ရန္ကုန္ေစ်းကြက္ထဲ ျပန္၀င္လာေတာ့မွ ေဒၚလာ ေစ်းတက္တာ နည္းနည္းျပန္တုံ႕ဆုိင္းသြားတာ” ဟု ရန္ကုန္ ေစ်းကြက္မွ ႏုိင္ငံျခားေငြလဲဒုိင္က ဆုိသည္။
ျပည္တြင္းစီးပြားေရးေစ်းကြက္တြင္ ေဒၚလာႏွင့္ေရႊေစ်းႏႈန္း မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ရျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းမွာ ေစ်းကစားမႈ ေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္သည္ဟု ရန္ကုန္အေ၀းသင္တကၠသုိလ္၊ ေဘာဂေဗဒဌာန၏ အၿငိမ္းစားပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္စုိးကဆုိသည္။
“လစာတုိးမယ္ဆိုေပမယ့္ လစာက တုိးေသးတာမဟုတ္။ ဧၿပီလကုန္က်မွ ၀န္ထမ္းေတြ တုိးတဲ့လစာကို စရၾကမွာ။ လူေတြလက္ထဲ ေငြေတာင္ မေရာက္ေသးဘူး ေရႊေစ်းတက္၊ ေဒၚလာေစ်းတက္ျဖစ္တာက အဓိက ေစ်းကစားတာေၾကာင့္ ျဖစ္တာ။ တကယ္တန္း တုိးတဲ့လစာ ၀န္ထမ္းေတြလက္ထဲ ေရာက္လာရင္လည္း ေစ်းတက္တာက ျဖစ္မွာပဲ။ တက္တဲ့ေစ်း နဲ႔ လူေတြရဲ႕ ၀င္ေငြနဲ႔ မွ်ေနရင္ေတာ့ သိပ္ျပသနာမရွိဘူး” ဟု ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္စုိးက ရွင္းျပသည္။
ျပည္တြင္းတြင္ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ား လြတ္လပ္စြာ တင္သြင္း ခြင့္ျပဳေနျခင္း၊ သြင္းကုန္ဆုိင္ရာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းႏွင့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား ေလ်ာ့ခ်ေနျခင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းအပါအ၀င္  အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ သြင္းကုန္ တင္သြင္းရေသာ  စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား ျပန္လည္ဦးေမာ့လာျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္ေဒၚလာတန္ဖုိးဆက္လက္ျမင့္တက္ေနဦးမည္ဟု ရန္ကုန္စီးပြားေရး အသိုင္းအ၀ုိင္းက သုံးသပ္ေျပာဆုိၾကသည္။
ပုိ႔ကုန္လုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားစုက အေမရိကန္ေဒၚလာ ႏွင့္ျမန္မာေငြ တန္ဖိုးတြင္ ျမန္မာေငြတန္ဖိုးႏွိမ့္ခ်ၿပီး ေဒၚလာ တန္ဖိုး ဆြဲတင္ျခင္းျဖင့္ ျမန္မာ့ပုိ႔ကုန္ တင္ပုိ႔မႈ ျမင့္တက္ေစေရး အစုိးရက လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္သည္ဟု  အစဥ္တစုိက္ အႀကံျပဳ ေတာင္းဆုိ လ်က္ရွိသည္။

SSA တပ္စခန္းတခုကို အစိုးရတပ္ ဆုတ္ခြာခိုင္း

(သတင္း irrawaddy)
ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ (SSA) ေတာင္ပိုင္း တပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ား အေျခစိုက္ လႈပ္ရွားေနသည့္ ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ပိုင္း မိုင္းဆတ္ခ႐ိုင္ မိုင္းထၿမိဳ႕နယ္ခြဲရွိ လိြဳင္မို႔နန္းလ်န္း တပ္စခန္း တေနရာကို ယခုလ ၂၀ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆံုး ထားၿပီး ထပ္မံ ဆုတ္ခြာေပးရန္ အစိုးရစစ္တပ္က အေၾကာင္းၾကားထားေၾကာင္း သိရသည္။ ယင္း လိြဳင္မို႔နန္းလ်န္း တပ္စခန္းကုိ အစိုးရ ႀတိဂံတိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္မွ ဒု တုိင္းမႉး အဆင့္ရွိသူတဦးက ၿပီးခဲ့သည့္ တပတ္က ညြန္ၾကားထားၿပီး ၎တို႔၏ တပ္စခန္း အနီးအနားတြင္ အစိုးရတပ္ စစ္အင္အား တိုးခ်ဲ႕ထားေၾကာင္း SSA ေတာင္ပိုင္း ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဗိုလ္မႉး စိုင္းေလာင္ဆုိင္းက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔ကလည္း ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္း လင္းေခးခ႐ိုင္ ဟိုမိန္းၿမိဳ႕နယ္ခြဲရွိ လြိဳင္လ်န္း တပ္စခန္းတခုမွ ဆုတ္ေပးရန္ အေၾကာင္းၾကားခဲ့ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရ နယ္စပ္ေရးရာ ၀န္ႀကီး ဗိုလ္မႉးႀကီး ေအာင္သူ၏ ေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္ ဆုတ္ေပးခဲ့ရေသးေၾကာင္း သိရသည္။

ကရင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ဘားအံတြင္ ေတြ႔မည္

(သတင္း irrawaddy)
ကရင္ တုိင္းရင္းသားမ်ား အနာဂတ္ေရးဆိုင္ရာ အစည္းအေ၀းတခုကုိ ကရင္ျပည္နယ္ ဘားအံၿမိဳ႕ရွိ ဇြဲကပင္ ဟိုတယ္တြင္ ယခုလ ၂၉ ေန႔မွ စတင္၍ ၂ ရက္ၾကာ က်င္းပျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္ထားေၾကာင္း သိရသည္။ ကရင္အမ်ိဳးသား အစည္းအ႐ံုး (KNU ) အဖြဲ႔၀င္ ၂၀ ႏွင့္အတူ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ အေျခစိုက္ ကရင္လူထု အေျချပဳ အဖြဲမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ ၅၀ ခန္႔ တက္ေရာက္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အစည္းအေ၀း ျဖစ္ေျမာက္ေရး လုပ္ငန္းအဖြဲ႔မွ တာ၀န္ရွိသူ တဦးျဖစ္သည့္ ေစာလွထြန္းက ေျပာသည္။ ယင္းအစည္းအေ၀းႀကီး က်င္းပႏုိင္ေရး အတြက္ အစိုးရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဒု ဥကၠဌ ဦးေအာင္မင္းက စီစဥ္ေပးေၾကာင္း သိရသည္။ ကရင္တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည့္ တိုးတက္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ ကရင္အမ်ဳိးသား တပ္မေတာ္ (DKBA)၊ KNU/KNLA ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေကာင္စီ၊ ကရင္နယ္ျခားေစာင့္တပ္ (BGF) အဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း တက္ေရာက္မည္ဟု သိရသည္။

တေၾကာ့ျပန္ ႐ုပ္သံေပၚက ဦးခင္ညႊန္႔

ယမန္ႏွစ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ေတြ႔ရေသာ ဦးခင္ညႊန္႔ (ဓာတ္ပံု – ဧရာဝတီ)
(သတင္း irrawaddy)
အစိုးရ ႐ုပ္သံသတင္းေတြမွာ ပါလြန္းလို႔ တခ်ိန္က တီဗီမင္းသားလုိ႔ လူေျပာမ်ားတဲ့ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အႀကီးအကဲေဟာင္း၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ညႊန္႔ကို အစုိးရရဲ႕ ျမန္မာ့႐ုပ္ျမင္သံၾကားအစီအစဥ္ ဖန္သားျပင္ေတြေပၚမွာ ၁၀ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ပထမဆံုးအျဖစ္ ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္အတြင္းက ျပန္လည္ ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။
မတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔က က်ိဳက္ထီးေဆာင္း ဆရာေတာ္ ႀကီးမႉးတဲ့ ရန္ကုန္တုိင္း၊ ဒလၿမိဳ႕နယ္က က်ဳိက္ဓႏုတ္ ေစတီေတာ္ ေရႊထီးေတာ္ တင္လႉပူေဇာ္ပြဲ အခမ္းအနားမွာ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အႀကီးအကဲေဟာင္း ဦးခင္ညႊန္႔ကုိ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ သူရ ဦးေရႊမန္း၊ ရန္ကုန္တုိင္း အစုိးရ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးျမင့္ေဆြ၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီး ေဇကမာၻ ဦးခင္ေရႊတုိ႔နဲ႔အတူ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ဖန္သားျပင္ေပၚ ေတြ႔ရတာပါ။
MRTV 4 ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ဖန္သားျပင္ေပၚမွာ ဦးခင္ညႊန္႔ဟာ ေရႊထီးတဆင့္ကို သယ္ေဆာင္လာရင္း ယခင္တုန္းကလုိ သြက္လက္ လန္းဆန္းေနပါတယ္။ သူရ ဦးေရႊမန္းနဲ႔ အေပါင္းအပါေတြကလည္း သူ႔ကုိ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ဆက္ဆံတာ ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။
လူမႈကြန္ရက္ ေဖ့စ္ဘုတ္ စာမ်က္ႏွာေတြေပၚမွာလည္း အဆုိပါ ဓာတ္ပံုေတြအေပၚ မွတ္ခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးေပး ေရးသားေနၾကၿပီး ျပန္ေပါင္းထုတ္တဲ့ ပြဲလုိ႔ သမုတ္သူေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
စိတ္၀င္စားစရာ ေနာက္တခ်က္က က်ိဳက္ဓႏုတ္ ေစတီေတာ္ႀကီး အေၾကာင္းပါ။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တဘက္ကမ္း ဒလၿမိဳ႕အတြင္း ေရွးျမန္မာမင္းမ်ား အဆက္ဆက္က တည္ထား ကုိးကြယ္ခဲ့တဲ့ ေရွးေဟာင္း သမုိင္း၀င္ ဆံေတာ္ရွင္ ဆုေတာင္းျပည့္ ဓႏုတ္ ေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးဟာ တန္ခိုးႀကီး ထင္ရွားေသာ ဘုရားတဆူ ျဖစ္ၿပီး ဉာဏ္ေတာ္ ေပ ၁၇၀ ေက်ာ္ရွိတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကလည္း သဘာ၀ ေဘးဒဏ္ေၾကာင့္ ၿပဳိက်ခဲ့ရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊနဲ႔ ဇနီး ေဒၚႀကဳိင္ႀကဳိင္ မိသားစုက ဦးစီးၿပီး ျပဳျပင္မြမ္းမံ တည္ထားခဲ့ေပမယ့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ထပ္မံ ၿပဳိက်ခဲ့ပါတယ္။
အဆုိပါ က်ိဳက္ဓႏုတ္ ေစတီေတာ္ႀကီးဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊနဲ႔ ဇနီး ေဒၚႀကိဳင္ႀကိဳင္ ဦးစီးကာ ေရႊထီးေတာ္တင္လႉအၿပီး ရက္ပိုုင္းအတြင္းမွာပဲ ျပန္လည္ ၿပိဳက်ပ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး စစ္သားမ်ား အပါအ၀င္ အရပ္သားေတြ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ၊ ေသဆံုးခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြ ေပၚထြက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အဲဒီတုန္းက ေသဆံုးသူ ၂၀ ေက်ာ္နဲ႔ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရရွိသူ ၁၅၀ ေက်ာ္ရွိတယ္လုိ႔ ေနာက္ပိုင္း သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာေပမယ့္ ေသဆံုးသူမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သတင္းအေမွာင္ ခ်ထားခဲ့ပါတယ္။
တခ်ိန္က ျမန္မာ့႐ုပ္ျမင္သံၾကားမွာ ေန႔စဥ္ ျမင္ေတြ႔ေနက်ကေန ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံရၿပီးေနာက္ ႐ုပ္သံဖိုင္ တခုေၾကာင့္ ပြဲဆူခဲ့တာကလြဲလို႔ ဦးခင္ညႊန္႔ဟာ လူျမင္ကြင္းက ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ပါတယ္။
ယမန္ႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာၿပီး ဦးခင္ညႊန္႔ဟာ လူျမင္ကြင္းကေန ေပ်ာက္ကြယ္လုိက္၊ ျပန္ေပၚလာလုိက္နဲ႔ လူအမ်ား စိတ္၀င္စားမႈ ျဖစ္ေစခဲ့တာပါ။
အက်ယ္ခ်ဳပ္က လြတ္လာၿပီးေနာက္ ပထမဆံုး လူသိရွင္ၾကား အျငင္းပြားဖြယ္ ကိစၥကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဒီပဲယင္း လုပ္ႀကံမႈမွာ သူကယ္တင္ခဲ့တယ္ဆုိၿပီး ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။
ဒီပဲယင္းေဒသ အၾကမ္းဖက္မယ့္ လူအုပ္ႀကီးၾကားထဲ ေရာက္သြားတ့ဲ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္သြားေရး ႀကိဳးပမ္းခ့ဲတာ သူပါပဲတ့ဲ။
“လူအုပ္ႀကီး ၾကားထဲက သူ႔ကုိ ဆဲြထုတ္ဖုိ႔ က်ေနာ့္ လူေတြကုိ အဲဒီ ညမွာ လႊတ္လုိက္ပါတယ္။ သူတုိ႔က သူ႔ကုိ အဲဒီနားက လုံျခဳံရာ စစ္တပ္စခန္းထဲ ေရာက္ေအာင္ စီစဥ္ေပးလိုက္တာပါ” လုိ႔ ဦးခင္ညြန္႔က ျပန္ေျပာျပတာကို ထုိစဥ္က ဘန္ေကာက္ပို႔စ္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးပါတယ္။
အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစုိးရရဲ႕ အထူးရဲတပ္ဖြဲ႔က ဦးခင္ညႊန္႔အေနနဲ႔ အဲဒီလို မေျပာခဲ့ေၾကာင္း ျငင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဦးခင္ညႊန္႔က ရဟန္းေဘာင္ ေခတၱ၀င္ေရာက္ေနခဲ့ပါတယ္။
ဦးခင္ညႊန္႔ဟာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က လြတ္လာၿပီး ေနာက္ပိုင္း ပါတီ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ရန္ စိတ္ကူးမရွိဘဲ အမ်ိဳသား ႏုိင္ငံေရးကိုသာ လုပ္ေဆာင္မည္ဟုလည္း ေျပာဆုိခဲ့ဖူးပါတယ္။
“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ သမၼတႀကီး ပူးေပါင္းၿပီး တုိင္းျပည္ေကာင္းစားေရး တုိင္ပင္ လုပ္ေဆာင္ေနတာလည္း အင္မတန္ ေကာင္းတဲ့လုပ္ရပ္ပါ။ ဒါကုိ အားေပး ေထာက္ခံတယ္။ ေကာင္းေအာင္လုပ္တဲ့သူက တုိင္းျပည္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ပဲ။ အဘက အရင္တုန္းက တပ္မေတာ္မွာ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့လို႔ တပ္မေတာ္မွ တပ္မေတာ္ပဲဆုိတဲ့ ဆႏၵစြဲမ်ဳိး စိတ္ထဲမွာ မရွိဘူး” လုိ႔လည္း ဦးခင္ညႊန္႔က ေျပာခဲ့ဖူပါေသးတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ညြန္႔ဟာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကေန  ၂၀၀၄ ခုႏွစ္အတြင္း န၀တ၊ နအဖ စစ္အစုိးရ အဆက္ဆက္မွာ အတြင္းေရးမႉး (၁)၊ ႏုိင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္၊ တပ္မေတာ္ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာအႀကံေပး၊ တပ္မေတာ္ ေထာက္လွမ္းေရး အႀကီးအကဲ စတဲ့ ထိပ္တန္းရာထူးေတြကို တာ၀န္ယူခဲ့ဖူးၿပီး ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုနီးပါးၾကာ ျမန္မာ့ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ဖန္သားျပင္ေပၚမွာ ေန႔စဥ္ ေနရာယူခဲ့သူပါ။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ ဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ႔က ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ အဂတိလိုက္စားမႈ၊ တာ၀န္ အလြဲသံုးစားလုပ္မႈ စတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညႊန္႔ကို ေထာင္ဒဏ္ ၄၄ ႏွစ္၊ ဆုိင္းငံ့ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီး ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်မွတ္ခဲ့တယ္။

Saturday, March 16, 2013

ကမာၻေပၚမွာဒုတိယအခ်မ္းသာဆံုး သူေ႒းႀကီး Warren Buffett ဘ၀ကိုရႈၿမင္သံုးသပ္ပံုမ်ား



“အရိုးဆံုးက အဆန္းဆံုးလို႔ လူေတြေျပာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ရိုးရွင္းစြာေနထိုင္ျခင္းကလည္း ဘ၀အတြက္ အေကာင္းဆံုး ဆိုတာ ေအာက္မွာေဖၚျပမယ့္ Interview တစ္ခုမွာ အထင္အရွား ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပိုင္ဆိုင္မွဳေတြထဲက ေဒၚလာ (၃၁) ဘီလီယံကို ရက္ရက္ေရာေရာလွဴဒါန္းခဲ့တဲ့ ကမာၻေပၚမွာ ဒုတိယ အခ်မ္းသာဆံုး သူေ႒းႀကီး Warren Buffett နဲ႔ တစ္နာရီၾကာ အင္တာဗ်ဴးမွာ CNBC ကိုေျပာသြားတဲ့ သူ႔ရဲ့ ဘ၀ကို ရႈ႕ျမင္သံုးသပ္ပံုေတြက အရမ္းစိတ္၀င္စားဖို႔ေကာင္း လို႔ ဘာသာ ျပန္ၿပီးမွ်ေ၀လိုက္ပါတယ္။

၁) သူ႕အသက္ (၁၁)ႏွစ္မွာသူ႕ရဲ့ ပထမဆံုး ရွယ္ယာကို ၀ယ္ယူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီလို ၀ယ္တာေနာက္က်လို႔ အခု ေနာင္တ ရေနပါတယ္။ (အဲ့ဒီအခ်ိန္္တုန္းက အခုထက္ အမ်ားႀကီးေစ်းနႈန္းေတြ သက္သာလို႔ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္သားသမီး ကိုလည္း ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံဖို႔ တိုက္တြန္းအားေပးပါ။)

၂) သူအသက္ (၁၄)ႏွစ္မွ သတင္းစာပို႔ၿပီး ရတဲ့ပိုက္ဆံေတြနဲ႔ ယာေျမေလး တစ္ခု၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။ (စုေဆာင္းထားတဲ့ ေငြ ေလးေတြေပါင္းၿပီး ပစၥည္းအမ်ားႀကီး၀ယ္လို႔ ရပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္သားသမီးကိုလည္း စီးပြါးေရးတစ္ခုခုလုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းအားေပးပါ။)

၃) သူဟာအခု အခ်ိန္အထိ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ (၅၀) မဂၤလာဦးတုန္းက ၀ယ္ခဲ့တဲ့ Midtown Omaha က အခန္းသံုးခန္းပဲ ပါတဲ့ အိမ္ကေလးမွာေနတုန္း ပါပဲ။ သူလိုအပ္တာေတြအားလံုး အဲ့ဒီအိမ္ေလး ထဲမွာရွိတယ္လို႔ သူကေျပာပါတယ္။ သူအိမ္မွာအကာအရံေတြ ၿခံစည္းရိုးေတြလဲ မရွိပါဘူး။ (ကိုယ္တကယ္လိုအပ္တာထပ္ ဘယ္ေတာ့မွ ပိုၿပီးေတာ့ မ၀ယ္ ပါနဲ႔၊ ကိုယ္သားသမီးေတြကိုလဲ အဲ့ဒီလို ေတြးဖို႔ လုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္း အားေပးပါ။)

၄) သူ ဘယ္သြားသြား ကားကို ကိုယ္တိုင္ေမာင္း သြားတတ္ၿပီး သူ႔မွာ ကားေမာင္းသမားေရာ သက္ေတာ္ေစာင့္ေရာ တစ္ေယာက္မွ မရွိပါဘူး။ (သင္က သင္ပါပဲ)

၅) သူဟာ ကမာၻေပၚမွာ အႀကီးမားဆံုး ပုဂၢလိက ဂ်က္ေလယာဥ္ ကုမဏီကို ပိုင္ဆိုင္ေပမယ့္ ပုဂၢလိက ဂ်က္ေလယာဥ္နဲ႔ ခရီးသြားေလ့ ဘယ္ေတာ့မွမရွိပါဘူး။ (ကိုယ္လုပ္စရာရွိတာကို ၿခိဳးၿခံေခၽြတာစြာနဲ႔ ဘယ္လိုၿပီးေျမာက္ေအာင္ လုပ္မလဲဆို တာအၿမဲစဥ္းစားပါ။)

၆) သူ႔ရဲ့ Berkshire Hathaway ကုမၼဏီက ကုမၼဏီေပါင္း (၆၃) ခုကို ပိုင္ဆိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီကုမၼဏီေတြက CEO ေတြ ဆီကို သူက (၁)ႏွစ္ကို စာတစ္ေစာင္ပဲ ပို႔ပါတယ္။ စာထဲမွာ လာမည့္ႏွစ္အတြက္ ရည္းမွန္းခ်က္ေတြကိုပဲ ေရးေပးလိုက္ ပါတယ္။ အဲ့ဒါကလြဲလို႔ သူတို႔ဆီ ပုန္မွန္ဖုန္းဆက္ျခင္း၊ အစည္းအေ၀းလုပ္ျခင္းေတြ ဘယ္ေတာ့မွ သူမလုပ္ပါဘူး။
(သင့္ေတာ္တဲ့ လူကိုသင့္ေတာ္တဲ့ ေနရာေပးပါ။)

၇) အဲ့ဒီ CEO ေတြကို စည္းကမ္းခ်က္ (၂) ခုပဲထုတ္ထားပါတယ္။ စည္းကမ္းခ်က္(၁) သင့္ ရွယ္ယာ၀င္ေတြရဲ့ ေငြ ေတြကိုလံုး၀ မဆံုးရႈံးပါေစနဲ႔။ စည္းကမ္းခ်က္(၂) စည္းကမ္းခ်က္ (၁) ကို မေမ့ပါနဲ႔။ (ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြ ခ်မွတ္ ပါ၊ ၿပီးရင္အဲ့ဒီအေပၚ လူေတြ (လက္ေအာက္ငယ္သားေတြ၊) အာရံုစူးစိုက္တာ ေသခ်ာပါေစ။

၈) သူ အထက္တန္းလႊာက လူေတြနဲ႔ ေပါင္းသင္းသြားလာျခင္း မရွိပါဘူး။ အိမ္ျပန္ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ သူ လုပ္ေလ့ ရွိတာက ေျပာင္ဖူးေပါက္ေပါက္ေတြ ကိုယ္တိုင္လုပ္ၿပီး TV ထိုင္ၾကည့္တာပါပဲ။ (မၾကြား၀ါပါနဲ႔ ကိုယ္ေနတတ္သလိုသာ ေနပါ။ ကိုယ္ႏွစ္သက္တာေတြ လုပ္ပါ။)

၉) သူဟာ ဆဲလ္ဖုန္း သယ္ေလ့ မရွိသလို သူ႔ အလုပ္စားပြဲေပၚမွာလဲ ကြန္ပ်ဴတာ မရွိပါဘူး။

၁၀) ကမာၻၻေပၚမွာ အခ်မ္းသာဆံုးျဖစ္တဲ့ Bill Gates က သူနဲ႔ လြန္ခဲ့တဲ့ (၅)ႏွစ္ကမွ ေတြ႔ဆံုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ Bill Gates က သူနဲ႔ Warren Buffett ဘာမွ တူညီတာသိပ္မရွိဘူး (ေျပာစရာ သိပ္မရွိဘူးထင္တာနဲ႔) နာရီ၀က္ပဲေတြ႔ ဆံုဖို႔စီစဥ္ခဲ့ပါ တယ္။ တကယ္တမ္း ေတြ႕ဆံုေတာ့ ေတြဆံုမွဳဟာ (၁၀)နာရီအထိ ၾကာျမင့္ၿပီး Bill Gates ဟာ သူ႔ကို အထူးခ်စ္ခင္ေလး စားသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္သြား ပါေတာ့တယ္။

လူငယ္ေတြအတြက္ Warren Buffett ရဲ့ အၾကံေပးခ်က္ေတြကေတာ့....
Credit Card (ဘဏ္ေခ်းေငြ) ေတြကို ေ၀းေ၀းကေရွာင္ၿပီး ကိုယ့္အတြက္ ကိုယ္ရင္းႏွီး ျမႈတ္ႏွံပါ- မွတ္မိေနရမယ့္အရာေတြကေတာ့ . . . . .

(၁) ေငြက လူကိုဖန္တီးခဲ့တာ မဟုတ္ဘဲ လူကပဲေငြကို ဖန္တီးခဲ့တာပါ။
(၂) ဘ၀ကို ကိုယ့္အရွိအတိုင္း ရိုးရိုးရွင္းရွင္း ေနထိုင္ပါ။
(၃) သူမ်ားေတြေျပာတိုင္း လိုက္မလုပ္ပါနဲ႔။ နားေတာ့ေထာင္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ေကာင္းမယ္ ထင္တာကိုသာလုပ္ပါ။
(၄) အ၀တ္အစားနဲ႔ ပတ္သက္ရင္လဲ နံမည္ႀကီးတံဆိပ္ေတြေနာက္ကို မလိုက္ပါနဲ႔ ကိုယ္၀တ္ရတာ သက္ေတာင့္ သက္သာ ရွိတာေတြကိုပဲ ၀တ္ပါ။
(၅) မလိုအပ္တဲ့ အရာေတြအတြက္ ပိုက္ဆံကို မျဖဳန္းတီးပါနဲ႔၊ တကယ္လိုအပ္ေနတဲ့ သူေတြအတြက္ သာသံုးပါ။
(၆) ဘာပဲေျပာေျပာ ဒါဟာ ကိုယ့္ရဲ့ ဘ၀ပါပဲ။ ဘာလို႔ သူမ်ားေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ခ်ယ္လွယ္ခြင့္ ေပးရမွာလဲ။

အေပ်ာ္ဆံုးလူေတြဟာ အေကာင္းဆံုးေတြကိုခ်ည္းပဲ ရထားၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး၊
သူတို႔ရဲ့ ဘ၀လမ္းမွာ ၾကံဳေတြ႕ရတဲ့ အရာေတြကိုပဲ တန္ဖိုးထား ႏွစ္သက္ၾကတာပါ။
(copied fr'yotethayyote via Richelle ko)

ဆရာၾကီး ယုဒသန္ အေၾကာင္း အၿပည္ ့အစံု



ယုဒသန္ (ခရစ္ ၁၇၈၈ -၁၈၅ဝ)။
ဆရာၾကီးယုဒသန္သည္ ဘိုးေတာ္ဘုရား လက္ထက္တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ ေရာက္လာေသာ ခရစ္ယန္ သာသနာျပဳ ပုဂိၢဳလ္ျဖစ္သည္။

ယုဒသန္ ဟူေသာအမည္မွာ ျမန္မာတုိ႔က ဂ်ပ္ဆင္ ဆိုေသာစကားလံုးကို အသံလွယ္၍ ေခၚဆိုေသာ အသံထြက္ျဖစ္ျပီး အမည္ရင္းမွာ အဒိုနီရမ္ဂ်ပ္ဆင္ ျဖစ္ေလသည္။

ယုဒသန္သည္ ျမန္မာနိဳင္ငံတြင္ အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ကို စတင္ တည္ေထာင္သူ ျဖစ္သည္။ ယုဒသန္သည္ ျမန္မာနိဳင္င့ ခရစ္ယန္ သာသနာေရး ဖက္၌ သာမက စာေပဖက္၌ေသာ္၄င္း၊ နိဳင္ငံေရးဖက္၌ေသာ္၄င္း ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေလသည္။
ယုဒသန္သည္ ၁၇၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ ေမာ္လဒင္ျမိဳ႔တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။
ဗေရာင္းသကၠသိုလ္တြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့၏။
၁၈၁၂ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚဝါရီ ၅ ရက္ေန႔တြင္ အန္ေဟဇယ္တိုင္ ႏွင့္ ထိမ္းျမားလက္ထပ ္ခဲ့ေလသည္။
ေနာက္တေန႔တြင္ ယုဒသန္သည္ အျခား ေဖၚေလးဦးတို႔ႏွင့္အတူ အေရွ႔အာရွနိဳင္ငံမ်ားသုိ႔ သာသနာျပဳရန္ ေစလြတ္ျခင္းခံရ၏။
ယုဒသန္ ဇနီးေမာင္ႏွံတို႔သည္ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ေဆလမ္ျမိဳ႔ ဆိပ္ကမ္းမွ သေဘၤာျဖင့္ ထြက္ခြာခဲ့ၾကသည္။
ဇြန္လတြင္ အိႏိၷယနိဳင္ငံ ကာလကတၱားျမိဳ႔သို႔ ဆိုက္ေရာက္ေလသည္။
ထိုအခ်ိန္က ျဗိတိလွ် အစိုးရႏွင့္ အေမရိကန္ အစိုရတို႔သည္ အခ်င္းခ်င္းမသင့္မတင့္ ျဖစ္လွ်က္ရွိရကား အိႏၷိယနိဳင္ငံတြင္ေရာက္ရွိေနသည့္ ျဗိတိလွ်တို၏ အေရွ႔အိႏၷိယ ကုမၼဏီသည္ အေမရိကန္သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ထိုတိုင္းျပည္တြင္ ေနထိုင္ရန္မလိုလားေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ အိႏၷိယနိဳင္ငံသရွိ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ယုဒသန္ႏွင့္ဇနီးတို႔ကို မိမိတုိ႔စီးနင္းလိုက္ပါလာခဲ့ေသာ သေဘၤာျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္သို႔ျပန္ရန္ အမိန္႔ေပးေလသည္။ ထိုအခါ ယုဒသန္သည္ ျပင္သစ္ပိုင္ ေမာရစ္ရွပ္ကြ်န္းသို႔ ထြက္ခြာခဲ့ရသည္။
အိႏၷိယနိဳင္ငံတြင္ရွိေနစဥ္ ယုဒသန္ႏွင့္သူ၏ဇနီးတို႔သည္ ႏွစ္ျခင္း ခရစ္ယန္အသင္းသို႔ ကူးေျပာင္းခဲ့ၾကသည္။
ယုဒသန္သည္ အေရွ႔ အာရွနိဳင္ငံမ်ား၌ သာသနာျပဳရန္ဟူေသာ မူလရည္ရြယ္ခ်က္ကို စြန္႔လႊတ္ရမည္ကဲ့သို႔အေျခအေနတြင္ေရာက္ရွိေနခဲ့ေသာ္လည္း ၁၈၁၃ ခုႏွစ္ ဇြန္လဆန္းတြင္ အေရွဖက္သို႔ ၾကံဳရာသေဘၤာႏွင့္ မဒရပ္ျမိဳ႔သို႔ထြက္ခြာခဲ့ၾကျပန္သည္။ တဖန္ မဒရပ္ျမိဳ႔မွ တဆင့္ ေဂ်ာဂ်ီးယားနားအမည္ရွိ သေဘၤာျဖင့္ ျမန္မာနိဳင္ငံသို႔ လိုက္ပါလာခဲၾကရာ ဇူလိုင္လ ၁၃ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႔သိုဆိုက္ေရာက္ေလသည္
ထိုအခါက ရန္ကုန္သည္ ယခုကာလ ရန္ကုန္ႏွင့္ လံုးဝမတူေခ်။ ဆူးေလေစတီေတာ္ကို အေရွ႔ဖက္၊ အေနာက္ဖက္ႏွင့္ ေတာင္ဖက္တို႔မွ အင္းၾကီးတခုကာလွ်က္ရွိသည္။ ျမိဳ႔ကို အင္းၾကီးႏွင့္ ေခ်ာင္းေျမာင္း ထံုးအိုင္တို႔ ဝန္းရန္လ်က္ရွိသျဖင့္ ကြ်န္းၾကီးကဲ့သို႔ ျဖစ္လ်က္ ရွိသည္။ ျမိဳ႔ေျမာက္မ်က္ႏွာ ဝန္ၾကီးတံခါးမွ ထြက္၍ ေခ်ာင္းကိုကူးျပီးလ်င္ ဝန္ၾကီးလမ္း အတိုင္း ဆက္သြားပါလူ မိုင္ဝက္ေလာက္ ခရီးတြင္ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳအိမ္ၾကီးသို႔ ေရာက္ေလသည္။ ယခုဘားလမ္း၏ ေျမာက္စြန္းအနီးတြင္ ျဖစ္သည္ဟု သမိုင္းဆရာ မ်ားက ဆိုသည္။ ထိုအိမ္ရွင္မွာ အိႏိၷယနိဳင္ငံ ဆာရမ္ပူျမိဳ႔ရွိ အဂၤလိပ္ ႏွစ္ျခင္း ခရစ္ယန္သာသနာျပဳ ဝီလ်ံကာရီ၏ သား ဖဲလစ္ကာရီ ျဖစ္သည္။ ထိုသာသနာျပဳအိမ္၌ ယုဒသန္တို႔ ေနထိုင္ၾကသည္။
ေဟာရန္ ေျပာရန္ သာသနာျပဳရန္ ေရာက္လာၾကသည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ယုဒသန္တို႔သည္ ျမန္မာစကားကို တလံုးတပါဒမွ် မတတ္ၾက၊ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာစကားကို ဦးစြာ ၾကိဳးစားသင္ယူရသည္။ သိုျဖင့္ သံုးႏွစ္ သံုးမိုး ရွိလာေသာအခါ ယုဒသန္သည္ ျမန္မာသဒၾၶြါက်မ္းတေစာင္ကို ေရးသားျပဳစုျပီး ေလ၏။ ျမန္မာတို႔ အၾကားတြင္ သာသနာျပဳဖို႔ရန္ ျမန္မာတို႔၏ အယူဝါဒ အေလ့အလာ တို႔ကိုလည္း နားလည္ရေပဦးမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယုဒသန္သည္ ေလာကုတၱရာ စာေပမ်ားကို ေလ့လာဆည္းပူးရာ၊ ျမန္မာစကား ကဲ့သိုျဖစ္ေနေသာ ပါဠိ၊ သကၠတ စကားလံုးေပါင္း ေလးေထာင္ေလာက္ကို စုေဆာင္းမိေလသည္။ ထိုစကားလံုး မ်ားကို အကၡရာဝလိစဥ္၍ ျမန္မာအနက္ ေပးကာ ပါဠိ - ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို စတင္ျပဳစုေလသည္။ ထိုအဘိဓာန္တြင္ ပါေသာ ျမန္မာ စကားလံုး မ်ားကို တဖန္ အကၡရာ ဝလိစဥ္ကာ အဂၤလိပ္ အနက္ေပး၍ ပဌမျမန္မာ-အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ငယ္ကို ဆက္လက္ ျပဳစုျပန္သည္။
၁၈၁၆ ခုနွစ္တြင္ ဘဂၤလားျပည္နယ္ ဆရမ္ပူ သာသနာျပဳေကာလိပ္ေက်ာင္းက ပံုႏွိပ္စက္တလံုးႏွင့္ ျမန္မာခဲစာလံုးမ်ားကို လက္ေဆာင္ပို႔လိုက္သည္။ ပံုႏွိပ္စက္ႏွင့္အတူ ဆရာေဟာက္ ဆိုသူ ပံုႏွိပ္ပညာတတ္ အေမရိကန္သာသနာျပဳတဦးလည္း ေရာက္လာသည္။ ၁၈၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ယုဒသန္သည္ ရွင္မႆဲ ခရစ္ဝင္က်မ္းကို ျမန္မာဘာသာျပန္ဆိုျပီးစီးသည္။ ထုိအခါ ယုဒသန္သည္ တရား ေဟာနိဳင္ေလာက္ေအာင္ ျမန္မာစကားတတ္ျပီဟု အယူရွိေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္သူသည္ ျမန္မာတို႔ တရားနာေလ့ရွိေသာ စရပ္မ်ားသို႔သြားကာ ဓမၼကထိကမ်ား ေဟာသည္ကို ျမန္မာမ်ားနွင့္အတူ နာယူ၍ အတုယူနည္းမွည္းေလေတာ့သည္။ ထို႔ေနာက္ သာသနာျပဳအိမ္ၾကီးႏွင့္ မလွမ္းမကမ္း လူသြားလူလာမ်ားေသာခရီးတြင္ စရပ္တေဆာင္ ေဆာက္လုပ္သည္။ စရပ္မ်က္ႏွာစာခန္းကို ဝါး၊ ဓနိတို႔ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္၍ အကာအရံမရွိ ဟင္လင္းထားသည္။ ထိုအေဆာင္တြင္ ယုဒသန္ထိုင္၍ ခရီးသြားမ်ားကို တရားနာလာရန္ ဖိတ္ေခၚေလ့ရွိသည္။ ကေလးသူငယ္ မ်ားကိုလည္း သစ္သား သင္ပုန္းၾကီးမ်ားခင္း၍ စာသင္ေပးေလ့ရွိသည္။ ထိုစရပ္ၾကီးတြင္ ယုဒသန္တို႔သည္ တရားစေဟာသည္။ က်မ္းစာမ်ားကိုလည္း ဆက္လက္ေရးသား ျပန္ဆိုကာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝေလသည္။
သို႔ျဖင့္ ဘၾကီးေတာ္ဘုရား လက္ထက္သို႔ ေရာက္လာေသာအခါ ဘုရင္မင္းျမက္ထံမွ တရားေဟာေျပာခြင့္ အမိန္႔ေတာ္ကို ခံယူရန္လိုသျဖင့္ အျခား သာသနာျပဳတဦးျဖစ္သူ ဆရာကိုးလမင္းႏွင့္ အတူ ေနျပည္ေတာ္သို႔ ၁၈၁၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဆန္တက္ သြားၾကေလသည္။ လမ္းခရီးတြင္ တလေက်ာ္ၾကာျပီးေနာက္ အမရပူရျမိဳ႔ေတာ္၌ ဘၾကီးေတာ္ မင္းတရားၾကီးထံ အခစားဝင္ေရာက္ခြင့္ရ၍ ယုဒသန္က သာသနာျပဳခြင့္ရရန္ ေလ်ာက္တင္ေလသည္။ သို႔ရာတြင္ မင္းတရားၾကီးက ႏွစ္သက္ေတာ ္မမူသျဖင့္ အခြင့္မရဘဲ ရန္ကုန္သို႔ စုန္ဆင္းခဲ့ရသည္။
ထုိအေတာ အတြင္း ယုဒသန္၏ ဇနီးမွာ က်န္းမာေရးခ်ိဳ႔ယြင္း လ်က္ရွိသျဖင့္ ၁၈၂၁ ခုနွစ္တြင္ အေမရိကန္ နိဳင္ငံသို ျပန္ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ မ်က္စိ ေရာဂါႏွင္ နားေရာဂါ တို႔၌အထူး ကြ်မ္းက်င္ေသာ သာသနာျပဳ ဆရာဝန္ ပရိုက္စ္ ဆိုသူသည္ ၁၈၂၁ ခုုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႔သို႔ ေရာက္လာသည္။ ၁၈၂၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ၂၈ရက္ေန႔တြင္ ေဒါက္တာပရိုက္စ္သည္ အင္းဝျမိဳ႔ေတာ္ရွိ ဘၾကီးေတာ္မင္းတရားၾကီးထံ အခစားဝင္ေရာက္ရန္ ဆန္တက္ရာတြင္ ယုဒသန္လည္း စကားျပန္အျဖစ္ ဒုတိယအၾကိမ္ လိုက္ပါသြား ျပန္ေလသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဘၾကီးေတာ္ မင္းတရားၾကီးသည္ အင္းဝျမိဳ႔ေတာ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ စံေနေတာ္မူျပီ ျဖစ္၏။ တခါေသာ္ ယုဒသန္သည္ ဘၾကီးေတာ္ မင္းတရားေရွ႔တြင္ တရားေဟာ ေျပာျပရေလသည္။ မင္းတရားၾကီးက ယုဒသန္အား ေနျပည္ေတာ္၌ ေနထိုင္ရန္ ေျမတကြက္ ေပးသနားေတာ္ မူသည္။ ေဒါက္တာပရိုက္စ္ ကိုမူ စစ္ကိုင္းဖက္၌ ေနအိမ္ေဆာက္ ခြင္ေပးေလသည္။
ထိုေနာက္ ယုဒသန္ သည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ သိုစုန္ဆင္းခဲ့သည္။ ၁၈၂၃ ခုႏွစ္ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ အန္း ေဟဇယ္တိုင္သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ ျပန္ေရာက္လာသည္။ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္ ဇႏၡဝါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ယုဒသန္ ဇနီးေမာင္ႏံွ ႏွစ္ဦးတုိ႔သည္ အင္းဝေနျပည္ေတာ္ သို႔ ေရာက္ရွိလာျပီးလ်င္ အိမ္တေဆာင္ ေဆာက္လုပ္ ေနထိုင္ၾကေလသည္။

ယုဒသန္သည္ ျမန္မာမွဴးမတ္ ေဆြေတာ္ မ်ိဳးေတာ္တို႔ႏွင့္ သင့္ျမက္ေအာင္ ေပါင္းသင္း၍ သူ၏ဇနီးက ေက်ာင္း တေက်ာင္းဖြင့္ကာ အပ္ခ်ဳပ္ အတတ္နွင့္ စာေရး စာဖတ္ တို႔ကိုသင္ၾကား ေပးသည္။ ယုဒသန္သည္ စၾတာ မင္းကေလးေခၚ ေညာင္ရမ္းမင္းသားထံ မျပတ္ခစားသည္။ ခဲေပါင္ျမိဳ႔စား ဝန္ၾကီး ဦးေရႊလူ၊ ျမဝတီမင္းၾကီးဦးစ ႏွင့္ မကၡရာ မင္းသားၾကီးတို႔ ထံတြင္လည္းဝင္ထြက္ ေလသည္။
ထိုအေတာအတြင္း ျမန္မာ အစိုးရႏွင့္ အဂၤလိပ္အစိုးရတို႔သည္ ရွင္မျဖဴကြ်န္း အေရးေၾကာင့္ စစ္ျဖစ္ၾကရာ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္ေမလတြင္ အဂၤလိပ္တို႔က ရန္ကုန္ျမိဳ႔ကို သိမ္းယူေလသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ေနျပည္ေတာ္၌ နိဳင္ငံျခားသားတို႔အား ထိမ္းသိမ္း ေစာင့္ၾကပ္ထားရန္လိုအပ္သည့္အတိုင္း ယုဒသန္ႏွင့္ ေဒါက္တာပရိုက္စ္တို႔ကို ဖမ္းဆီး၍ လက္မရြံ ေထာင္သို႔ပို႔ထားေလသည္။ အျခားေသာအဂၤလိပ္လူမ်ိဳးမ်ားလည္း ထိုနည္းအတူ အဖမ္းခံရသည္။ ၁၈၂၅ ခုႏွစ္ ဇႏၡဝါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ယုဒသန္ဇနီး၌ သမီးဖြားျမင္၍ မာရီယာဟု အမည္မည့္ေခၚသည္။
ယုဒသန္တို႔လူစုကို ေထာင္ထဲ၌ ၁ဝ လ အက်ဥ္းခ်ထားျပီးေနာက္ ေအာင္ပင္လယ္ေထာင္သို႔ တဖန္ ေျပာင္းေရြ႔ခ်ဳပ္ေႏွာင ္ ထားေလသည္။ ဇနီးလည္း မိမိ၏ ခင္ပြန္းသြားရာ အရပ္သို႔လိုက္ေလသည္။ ထိုႏွစ္နိုဝင္ဘာလတြင္ ယုဒသန္အား ေထာင္မွလႊတ္ရန္ အမိန္႔ေရာက္လာသည္။ မလြန္ျမိဳ႔အနီး ေညာင္ပင္ဆိပ္စခန္းတြင္ အဂၤလိပ္ႏွင့္ ျမန္မာတို႔ စစ္ေျပျငိမ္းေရးအတြက္ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဘက္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးရာ၌ ယုဒသန္ကို စကားျပန္အျဖစ္ ေစလြတ္ရန္အတြက္ ျဖစ္သည္။ ဒီဇင္ဘာ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ အင္းဝသို႔ျပန္ေရာက္လာသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ခဲေပါင္ျမိဳ႔စား ဝန္ၾကီးဦးေရႊလူ၏ ကူညီမွူျဖင့္ ယုဒသန္သည္ ၁၈၂၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ ေထာင္မွလြတ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ယုဒသန္၏ ဇနီးသည္ အသည္းအသန္ဖ်ားနာလ်က္ရွိသည္။ ၁၈၂၆ ခုႏွစ္တြင္ ရႏၾၶြပိုစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုေသာအခါ၊ ယုဒသန္သည္ စကားျပန္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ကာ အဂၤလိပ္မွ ျမန္မာသို႔၊ ျမန္မာမွ အဂၤလိပ္သို႔ ေျပာသမွ် စကား၊ ေၚသမွ် စာတို႔ကို ဘာသာျပန္ဆိုရေလသည္။ စစ္ေျပျငိမ္းသြားေသာအခါတြင္ကား ယုဒသန္သည္ ေအာက္ျပည္သို႔စုန္၍ အဂၤလိိပ္ပိုင္နက္ျဖစ္ေသာ က်ိုက္ၡမီျမိဳ႔တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။
ယုဒသန္၏ ဇနီး အန္း ေဟဇယ္တိုင္သည္ ၁၈၂၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ကြယ္လြန္ေလသည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ ယုဒသန္သည္ ျဗိတိလွ် အစိုရကိုယ္စလွယ္ ဂ်ြန္ ကေရာဖက္ႏွင့္အတူ အင္းဝျမိဳ႔ေတာ္သို႔ အဂၤလိပ္အစိုးရ ကိစၥျဖင့္ ေရာက္ရွိေနခိုက္ျဖစ္သည္။ ၁၈၂၇ ခုႏွစ္ ဧျပီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ယုဒသန္၏ သမီး မာရီယာသည္လည္း ကြယ္လြန္ေလသည္။
ယုဒသန္ျပန္ဆိုေသာ ဓမၼသစ္က်မ္းကို ၁၈၃၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔၊ သာသနာပိုင္ပံုႏုိပ္တုိက္၌ ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္ ရိုက္ႏွိပ္ခဲ့သည္။ ဓမၼေဟာင္းက်မ္းကိုလည္း ဆက္လက္ျပန္ဆိုခဲ့ရာ ၁၈၃၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ပံုႏိုပ္ျပီးစီးေလသည္။ ဦးစြာ ယုဒသန္၏ အၾကံမွာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္နွင့္ ျမန္မာ-အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ ႏွစ္ေစာင္ကို တအုပ္တည္း ပံုႏွိပ္ထုတ္လုပ္ရန္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္ ၁၈၂ဝ ခုႏွစ္ကျပဳစုခဲ့ေသာ အဘိဓာန္မွာ မျပည့္စံုသျဖင့္ ၁၈၄၂ ခုႏွစ္တြင္ အဘိဓာန္ကို ႏွစ္ေစာင္ခြဲ၍ စတင္ျပဳစုေလသည္။ အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ကို ၁၈၄၉ ခုႏွစ္ ဇႏၡဝါရီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ အျပီးသတ္သည္။ ထို႔ေနာက္ အဘိဓာန္ကို ဆက္လက္ျပဳစုေနခိုက္ မက်န္းမမာျဖစ္လာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၈၅ဝ ခုႏွစ္ ဧျပီလ ဂ ရက္ေန႔တြင္ ယုဒသန္သည္ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔မွ သေဘၤာျဖင့္ ပင္လယ္ခရီး ထြက္သြားရာ ဧျပီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ကြယ္လြန္ေလသည္။ ယုဒသန္၏ အေလာင္းကို ပင္လယ္ျပင္တြင္ေရျမွတ္သျဂိဳလ္လိုက္ၾကသည္။
ယုဒသန္၏ လက္ငုတ္ျဖစ္ေသာ ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို သာသနာျပဳဆရာ အီးေအ၊ စတီဖင္က ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ခဲ့ရာ ၁၈၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔ အေမရိကန္ သာသနာပံုႏိုပ္တိုက္၌ ပထမအၾကိမ္ စက္တင္ ပံုႏိုပ္နိဳင္ခဲ့သည္။ ယုဒသန္သည္ အဘိဓာန္နွင့္ ခရစ္ယန္က်မ္းမ်ားအျပင္ ေရႊခ်န္ခြင္ စာအုပ္ကို ၄င္း၊ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး ဝတ္ဆင္ပံု စာတမ္းကို ၄င္း၊ ပိ႗ကတ္အႏွစ္ခ်ဳပ္ က်မ္းကို၄င္း ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေရးခဲ့ေလသည္။
ယုဒသန္သည္ ပထမ ဇနီး အန္း ေဟဇယ္တိုင္ကြယ္လြန္ျပီးေနာက္ ၁၈၃၄ ခုႏွစ္တြင္ မစၥစ္ ေဗာ့ဒမန္ဆိုသူ မုဆိုးမတဦးႏွင့္ ဒုတိယ အိမ္ေထာင္ျပဳသည္။ တဖန္ ဒုတိယ ဇနီးကြယ္လြန္ျပန္၍ ၁၈၄၆ ခုႏွစ္တြင္ မစၥအမၼလီခ်ဴးဗက္ ဆိုသူႏွင့္ တတိယ အိမ္ေထာင္ျပဳေလသည္။ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာသားသမီးမ်ားအနက္ သားျဖစ္သူ အက္ဒြပ္ ဂ်ပ္ဆင္သည္ ယုဒသန္၏ အထုပၸတိကို ေရးခဲ့ေလသည္။ ယခင္က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ အပါအဝင္ျဖစ္ေသာ ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္မွာ ယုဒသန္အထိမ္းအမွတ္ေက်ာင္းပင္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာစြယ္စံုက်မ္း အတြဲ ၁ဝ၊ (၁၉၆၆) စာမ်က္နွာ
Burmese Encyclopedia Vol 10, P-433 (Publsihed in 1966)



ဆရာယုဒသန္ ၃၅နွစ္ၾကာ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္တြင္ ျမန္မာ၊ကရင္ ၇၀၀၀ ေက်ာ္ ႏွစ္ျခင္းခံျပီး ခရစ္ေတာ္ယံုၾကည္ျခင္းႏွင့္ ထာ၀ရအသက္ကို ရရွိခဲ့ၾကသည္။ သိကၡာတင္ပြဲေတာ္ ၆၃ၾကိမ္ကို မစ္ရွင္အဖြဲ႔ေပါင္း ၁၆၃ခုျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္ျခင္းျဖင့္ ေဒသခံ ဓမၼဆရာ၊လက္ေထာက္ဓမၼဆရာ မ်ားစြာ ေမြးထုတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ အျခားအသင္းေတာ္မ်ားျဖစ္ေသာ မက္သဒစ္၊ ပရက္ဘာတာရီယန္၊ စသည့္ အသင္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္းရြက္ျခင္းမ်ား .. စသည့္ ဆရာၾကီးယုဒသန္၏ ဘ၀ခရီးစဥ္၊ သူ၏ ဘ၀ဒဏ္ခံႏိုင္ျခင္း၊ အတူးသျဖင့္ အင္း၀ေနျပည္ေတာ္တြင္ အက်ဥ္းခံရျခင္း ႏွင့္ ဧ၀ံေဂလိခရီးစဥ္ အားလံုးတို႔သည္ ခရစ္ေတာ္အားျဖင့္သာ ျဖစ္ပါသည္။


ႏွစ္အလိုက္ ဆရာယုဒသန္၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္
၁၇၈၈ ၾသဂုတ္ ၉ ရက္ေန႔၊ အေမရိကန္ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္၊ ေမာဒန္ ျမိဳ႔တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။
ဖခင္သည္ ျမိဳ႔ငယ္ေလးမွ ခရစ္ယန္သင္းအုပ္ဆရာတဦးျဖစ္သည္။
၁၈၀၄ ၁၆ႏွစ္ ဘေရာင္း တကၠသိုလ္မွ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။
၁၈၀၇ ၁၉ႏွစ္ ဘီေအဘြဲ႔ စက္တင္ဘာ ၂ရက္ေန႔တြင္ ရရွိခဲ့သည္။
၁၈၀၇ ၁၉ႏွစ္ အဂၤလိပ္ သဒၵါစာအုပ္တအုပ္ ႏွင့္ သခ်ၤာစာအုပ္တအုပ္ ျပဳစုျပီးစီးခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္ ေလာကီပညာ
သင္ၾကားေအာင္ျမင္ခဲ့ျပီး ဘုရားသခင္ကို သံသယျဖစ္ခဲ့သည္။ မိသားစုႏွင့္ ဆန္႔က်င္ျပီး နယူးေယာက္
ျမိဳ႔ၾကီးသို႔ ဘ၀ေအာင္ျမင္ေရးခရီးထြက္ခဲ့သည္။
၁၈၀၈ ၂၀ႏွစ္ ခရီးသြားရင္း ျမိဳ႔ငယ္ေလးတည္းခိုခန္းတခန္းမွ
ညည္းညူေသဆံုးသြားသူ လူငယ္တဦးသည္ တကၠသိုလ္တက္စဥ္က ပညာေတာ္သူ မိမိသူငယ္ခ်င္း
ဘာသာမဲ့တဦးျဖစ္သည္ကို အံ့ၾသဘြယ္ ၾကံဳခဲ့ရျပီး မိမိ မိသားစုထံ ျပန္လာခဲ့သည္။ က်မ္းစာသင္တန္း
Andover Seminary တြင္ဆက္လက္တက္ခဲ့သည္။
၁၈၀၉ ၂၁ႏွစ္ Plymouth အသင္းေတာ္တြင္ ပါ၀င္ျပီး ဧ၀ံေဂလိခရီးစဥ္အတြက္ အသင္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ညွိႏွိဳင္း
လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ အသင္းေတာ္မ်ားမွာ လူငယ္မ်ားမစ္ရွင္လုပ္ငန္းအတြက္ ႏွစ္ႏွင္ခ်ီျပီးေဆြးေႏြး
တိုင္ပင္၊ ျပင္ဆင္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
၁၈၁၁ ၂၃ႏွစ္ လန္ဒန္ျမိဳ႔သို႔ သေဘၤာစီးျပီး လန္ဒန္မစ္ရွင္အဖြဲ႔ႏွင့္ ေထာက္ပံမႈရေရးအတြက္ ညွိႏွိဳင္းသည္။
၁၈၁၂ ၂၄ႏွစ္ အန္းႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ သိကၡာရဘုန္းေတာ္ၾကီးအျဖစ္ ဘိသိတ္ေပးခံရသည္။ ေဘာ့စတြန္ျမိဳမွာ
သေဘၤာျဖင့္ အိႏၷိယျပည္၊ ကာလကတၱားျမိဳ႔ အေမရိကန္ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္သို႔ ေရာက္ရွိသည္။
၁၉၁၃ ၂၅ႏွစ္ ရန္ကုန္ျမိဳသို႔ ဇူလိုင္ ၁၃ရက္ေန႔တြင္ ေရာက္ရွိသည္။
၁၈၁၆ ၂၈ႏွစ္ ျမန္မာစကား၊စာေပ ကို ၆လခန္႔အျပင္းအထန္ ဟိႏၷဴလူမ်ိဳးတဦးထံမွသင္ယူသည္။ ၃ႏွစ္ခန္႔အၾကာ ျမန္မာစကား၊ စာေပ
ကို ျမန္မာပညာရွင္ တဦးကဲ့သို႔ တတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ - အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္၊ ပါဠိ - ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို စတင္ျပဳစုရင္း
ျမန္မာက်မ္းစာအုပ္ ရွင္မႆဲခရစ္၀င္ ကို ေဟလသ (ဂရိ) ဘာသာမွ ဘာသာျပန္ဆို ျပီးစီးခဲ့သည္။
၁၈၁၉ ၃၁ႏွစ္ လူထုတရားပြဲမ်ား ေရြဓိဂံုဘုရားအနီး ဇရပ္တြင္ စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ေမာင္ေနာသည္ ပထမဆံုးေသာ ႏွစ္ျခင္း
ခံယူသည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးျဖစ္သည္။ (၁၉၁၉ ဇြန္ ၂၇)။ ထို႔ေနာက္ ေမာင္သာလွ၊ ေမာင္ေျဗ တို႔ႏွစ္ျခင္းခံခဲ့သည္။
ျမန္မာဘုရင္ ဘၾကီးေတာ္ မင္းတရားထံသြားေရာက္ျပီး ေရႊျမန္မာက်မ္းစာအုပ္လက္ေဆာင္ေပးအပ္ရင္း
သာသနာျပဳခြင္ေတာင္းဆိုခဲ့ရာ ညင္းပယ္ခံရသည္။
၁၈၂၀ ၃၂ႏွစ္ ထို႔ေနာက္ သာသနာျပဳျခင္းမ်ာ ေႏွးေကြးသြားခဲ့သည္။ ႏွစ္ျခင္းခံသူ ၁၀ဦးခန္႔ျဖင့္ အသင္းေတာ္ငယ္ စတင္ခဲ့သည္။ ကာလကတၱားျမိဳ႔သို႔
ဇနီးသည္ ေဆးကုရင္း ျမန္မာျပည္မွထြက္ခြာခဲ့သည္။ ႏွစ္လအၾကာ ျပန္လာခဲသည္။ ျမန္မာပညာတတ္ ေမာင္ေရႊဂံုး ႏွင့္ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာေသာ
မိတ္ေဆြ၂ဦးတို႔ ႏွစ္ျခင္းခံခဲ့သည္။ ေမာင္ေရႊဂံုးသည္ ျမန္မာက်မ္းစာဘာသာျပန္လုပ္ငန္းကို အထူးကူညီသူျဖစ္သည္။
၁၈၂၃ ၃၅ႏွစ္ ဓမၼသစ္ ျမန္မာက်မ္းစာအုပ္ဘာသာျပန္ျခင္း ျပီးစီးခဲ့သည္။
၁၈၂၄ ၃၆ႏွစ္ အဂၤလိပ္ျမန္မာ ပထမစစ္ပြဲျဖစ္ခဲ့ျပီး အဂၤလိပ္မ်ား အေအာက္ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းယူခဲ့သည္။ ဆရာယုဒသန္ေမာင္ႏွံကို ျမန္မာဘုရင္ ဘၾကီးေတာ္မင္းတရားက
အင္း၀ေနျပည္ေတာ္သို႔ သူလွ်ိဳအျဖစ္ စြတ္စြဲကာ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားသည္။
၁၈၂၆ ၃၈နွစ္ သမီး ေမရီအဲလစ္စဘက္ ေမြးဖြားျပီး၊ ရန္ကုန္သို႔ျပန္လည္ေရာက္ရွိသည္။ ရန္ကုန္အသင္းေတာ္မွာ ပ်က္စီးသြားခဲ့ျပီး၊
ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ေနထိုင္ရင္း အသင္းေတာ္ထူေထာင္သည္။ က်မ္းစာဘာသာျပန္ဆက္လုပ္သည္။
ပထမဇနီးသည္ ကြယ္လြန္သည္ (၁၈၂၆) ။ ဖခင္ျဖစ္သူ ကြယ္လြန္သည္ (၁၈၂၇)။
၁၈၃၄ ၄၆ႏွစ္ ဒုတိယဇနီးသည္ မစၥစ္ ေဗာ့ဒမန္ ႏွင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳသည္။
၁၈၃၅ ၄၇ႏွစ္ ဓမၼေဟာင္းက်မ္းစာ ျမန္မာဘာသာျပန္မႈ ျပီးဆံုးသည္။ (ဒီဇင္ဘာ ၂၉)။
၁၈၃၅ ၄၇ႏွစ္ အေမရိကားသို႔ သေဘၤာျဖင့္ျပန္ရာလမ္းတြင္ ဇနီးသည္ ကြယ္လြန္သည္။ (၁၈၃၅)
ေဘာ့စတြန္ျမိဳ႔သို႔ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ - ၁၈၃၅ တြင္ ေရာက္ရွိသည္။ အေမရိကန္အသင္းေတာ္မ်ားတြင္ အေမရိကန္စကားျဖင့္ ျမန္မာသာသနာျပဳ
ခရီးစဥ္ကို တင္ျပ၊ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
၁၉၄၅ ၅၇ႏွစ္ မစၥအမၼလီခ်ဴးဗက္ ႏွင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳသည္။ ၁၉၄၆ ဇူလိုင္၁၁တြင္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္လာၾကသည္။
၁၈၄၆ ၅၈ႏွစ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓါန္ ျပီးစီးခဲ့သည္။
၁၈၅၀ ၆၂ႏွစ္ ေဆးကုသရန္ အေမရိကားသို႔ ျပန္ရာ သေဘၤာေပၚတြင္ ကြယ္လြန္သည္။ (၁၂ ဧျပီ ၁၈၅၀)


† Murann Ezine

Hugawng Labau Nkau mi

Hugawng – Assam Jinghpaw Nat Jaw, Buddhism
Maran Brang Di

Hugawng-Assam Jinghpaw ni nat jaw ai gin lam gaw chyaloi nhkoi ginru ginsa prat kaw nna hpang wa sai. Ndai ginra hkan hta Jinghpaw ni grau madung hku nna jaw jau ai nat ni gaw, (1) Ningshe nat (2) Salap nat (3) Chyunun shapawt nat hte Kumba nat (4) Jang htung nat (5) Sawn nat (6) Shingram nat (7) Ningsum nat (8) Lamun nat (9) Sapawt shingyaw nat (10) Gum gun gum hpai nat ni rai nga ma ai.

Jinghpaw ni kam sham ai nat ni gaw law la nga ai. Gum gun gum hpai nat ngu ai hpe Jinghpaw myu sha ni nta htinggaw shagu hta langai hpra lu shajang ai nat rai nga ai. Ndai gum gun gum hpai nat ngu ai hta num/la ngu nna nga ai. Jawjau ai lam hta nat gun gaw num rai yang, hkungri galaw tawn ai hta num ni lang ai arung arai hpe noi mara tawn ai.

Nat gun gaw ala rai yang hkungri galaw tawn ai hta , ala ni a arung arai hpe noi sum byau tawn nna jawjau ma ai. Gum gun gum hpai nat jaw jau ai lachyum gaw dum nta masha ni a matu shim lam jaw ai. Makawp maga ya ai rai nga ai. Sapawt shingyaw nat jaw jau ai gaw masha hkum hkrang ni hta shakrwi zawn re ai ana zin li, ahpye alam byin ai aten hta jaw jau ai re. Sapawt shingyaw nat hpe jaw Jau na matu hkungri galaw ai shaloi, kahtam kawa (saman) hpe matu de ka kaji galaw nna lawu kaw shingna langai ding grang rai, dai hta majap katsing ,udi, malu masha ni hte mawn sum li noi tawn nna jaw jau ma ai.

Lamun nat hpe gaw manawn masham re ai lam ni hpe yeng seng kau na gin lam hta jawjau ai Hkungri hpe alak mi galaw ai lam nnga ai. Ningsum nat hpe gaw ja gumhpraw tam sa, magam bungli galaw sa rai yang, awng dang ai lam nnga , gahkrim gahkrai byin mat wa rai yang, jaw jau ai. Hkungri galaw yang nta nhpung de namlap kap ai kinsa hpunjun nna, dai jun da ai hpun hta ka kaji ni noi abya tawn rai nna jawjau ma ai.

Shimram nat gaw sawn nat hta kaji htum ai hte kajawng kaja machyi hkrum yang gan shatsawm dat ra ai nat re. Hkungri hpe alak mi gaiaw nra ai. Kumba hte nban sha jun nhtawm, gwi hpe htau ya ai hku nna jawjau ma ai. Sawn nat hpe gaw, kajawng kaja machyi makaw byin hkrum hkra yang jaw Jau ai. Hkungri hpe hpun labrang lahkawng jun nna, dai makau kaw lap kap ai num ting hpun hpe jun nhtawm, hpun labrang hte maren kumba daw let dai ntsa kaw kawa mazi da tawn ai shakram hpe mara tawn ai.

Dai makau kaw wa htau na matu nban jun ai. Nga htau na rai yang nga dang hpe hpun ting hkum nan jun nhtawm jaw jau nga ai. Jahtung nat hpe gaw, machyi makaw byin hkrum hkra nga ai ten hta jaw jau ma ai. Hkungri galaw yang hkungga tawn pyin ra hpe tsaw tsaw galaw nhtawm dai hkungri ntsa Jan, shata. shagan sum la hte Kachin myu sha ni madum sumpyi a myu myu hkum sum hpa na sum la ni hpe noi sumbya sharawt tawn ma ai.

Nga htau na matu nga dang hpe hpung ting hkum nan jun nna jaw jau ma ai. Chyunun sapawt nat hte kumba nat gaw nta masha ni langai ngai nhtoi aten na na machyi makaw hkrum yang, jaw jau ai. Hkung ri hpe kawa mali jun tawn nhtawm kumba hte bai jun kayawp ma ai. Nga htau na matu, nga dang hpe hpun ting hkum nan jun nhtawm, nga dang ntsa kaw lagoi hpaw kayawp nna jaw jau ma ai. Salap nat hpe gaw, Sali wunli hpyi la na rai yang jawjau ma ai. Hkungri hpe galaw na rai yang, namlap kap ai hkin sing ni hte hkungga tawn shara hpe, pinra tsaw tsaw galaw nhtawm, nga htau nga dang hpe hpun pyen, hpya la nna. jun let jaw jau ma ai. Ningshe nat hpe jaw jau ai lam gaw, dum nta masha ni ana zinli byin, machyi makaw hkrum ai aten ni hta jawjau ma ai. Ndai nat hpe hkungri galaw yang, namlap kap ai hpun hkin sing law law hte hkungri galaw ai. Nga htau nga dang hpe mung hpun lap kap ai kinsa hpun hpe jun nga ai. Ndai gaw Hugawng-Assam hkran de na Jinghpaw ni nat jaw jau ai gin lam rai nga ai.

Jinghpaw ni natjaw jau ai bum ni

Rev. Pannasara Urang Singpho (Buddhist Jau/all India radio, Srilanka dept, New Dehli) mung bai madi madun mat wa ai gaw Pat kai bum mying gaw Singpho ni kaw nna paw pru wa ai mying re ai lam hpe aja awa tsun mat wa ai. Sam Khamti ni shamying ai mying rai yang, dai ni dai bum hpe "Loi Patkai" (sam ga hku bum hpe ""loi" ngu nga ma ai) ngu nna, shaga taw, shamying taw nga na re lam matut sang lang mat wa ai.

Jau Pannasara Urang Singpho sang lang ai lachyum hta "pat" gaw num ni na ladan dan ai hpan shakya shatsawm hpa rai nna "kai" gaw shanhte Hugawng hkran India Singpho nsen hku "dan ai" hpe tsun malu ai. Dai majaw Jinghpaw num ni ndai shara bum kaw du hkrat wa ai shaloi, "Pat" (ga kata na pru ai) na latan hpe "kai" (dan hpang wa ai kaw nna )Hugawng hte Assam lapran kaw nga ai bum hpe Patkai bum ngu nna shamying wu ai re lam madi madun mat wa ai.

Dai sawt sawt hku nna, India kata de nna, Dahpa bum , Dirok bum, Jenam bum hte jarik na "Patkai bum" ngu nna mying jaw mat wa ai rai nga malu ai. Ndai bum mali gaw dai ni na ten du hkra Singpho ni a matu ahkyak nga ai zawn, dai bum kaw nga ai nat hpe jaw nau ma ai. Machyi makaw hkrum yang, Jenem bum nat, lamu marang htu shangun mayu yang Derok bum nat, Dusat dumyeng makawp maga na matu gaw Dahpa bum nat, hte ngawi pyaw simsa na matu gaw Patkai bum nat ni hpe jaw jau ma ai. (see Maran Brang Di; Prat ningnan wunpawng ahtik labau kadun 1996, New Delhi, p-3)

Nat ni hte kanawn mazum ai lam

Hugawng pa kaw Bo Do, Kan tu. Chin, Naga, Sam, Mishmi, hte Jinghpaw ni ginru lat ginsa hkrat shang wa ma ai. Sam gaw Buddhism makam masham hte rau ginru ginsa hkrat sa wa nna, ngam ai ni yawng gaw nat jawjau ai ni rai nga ma ai. Jinghpaw gaw maubung mausa, Jaiwa dum sa, ga hkum gamung ni hpe bai dinglik yu yang, Jinghpaw ni nat hpe kam sham daw jaw ai prat ten ndu shi yang, Jinghpaw hte nat ni gaw shada da hku hkau kanawn mazum , karum shingtau hkat ai lam ,ga shadawn; gumlau majan, nat shayi ni hte Jinghpaw la ni , Jinghpaw num- Jinghpaw la ni hte nat ni dinghku de kanawn mazum ai lam tsun hkai nga ma ai.

Hugawng Mali hkrang wa lawng, Hpung Ing Dung lapran, lap nat ni hpe num jaw sha yang, nam shan, hpan ,gsd; shan, nga, chyahkyi, nam wa, hpawlam, ...zawn re ni nhpaw nya hte nta jahpung makau hkan dn hkra sa sa shani tawn ya ya re lam tsun hkai nga ma ai. Nat hpulum htu gaw ala ni hpe woi hprawn mat wa nna, nhprawng lu na ginra shara hkan tawn da nhtawm malu masha tam jaw wuai. Dai kaw nat zawn, masha zawn re ai nat kashu kasha ni hpe bai shaprat wu ai.

Nat hpulum htu

Nat hpulum htu ngu ai gaw kaja wa nga nga ai. Masha zawn san nna, kara kalu abya ayai tawn da ai. Nat hpulum htu na chyu ni mung lahkawng maga galu galang noi abya hkrat ai. Nat hpulum htu ni hpyi shan gaw, mut chyang ai. Hkum hkrang galu de pe 4 grup yin nga ai. Lagaw nhtang de man yawng ai. Labu palawng nhpun ai. Masha hte hkrum yang shi na chyu hte ja pa hpe shi a lata hte magap nhtawm, shingdu de man madun let mani dan ai, Hpulum htu hpe nhtu kahtam ahka da tim, sai pru wa tim, shi na n gup mayen hte bai mata katsut shamai kau wu ai. Nhtu hte kahtam nna sha gaw ala ni shi hpe ndang lu ma ai.

Gamu hkat yang mung tingsi mi sha lu manat dip da sai ngu yang, maga mi de bai byawng byawng re kashawt mat mat re nga ai. Nat hpulum htu wa shi hte gamu hkat nna sum yang, woi mat wa nhtawm madu wa shatai kau wu ai. Num ni hpe gaw nra wu ai. Gwi hpe gaw grai hkrit wuai. Nat hpulum htu hte mu yu, katut yu, gamu hkat yu ai ni nan tsun hkai ai ni nan tsun hkai ai gamung ni rai nga ai. Jinghpaw ni gaw nat ni hte kanawn mazum ai madang kaw nna, nat hpe kam sham jawjau mat wa ma ai.

Buddhism sasana shang wa ai lam

Jinghpaw ni Hukawng ginra pa kaw nat ni hpe jawjau nga yang 1800 ning hkan hta Buddhism sasana makam masham gaw mung hkawm de shang wa ai. Buddhism sasana hpe woi shang wa ai ni gaw Sam ni rai nga ma ai . Sam gaw Buddhism makam masham hpe 16th century AD htum maga de lu la hpang wa ai rai nga ai. (see E.R.Leach, Political system of Highland Burma: A study of Kachin Social Structure, Landon, 1954, p-240)

Shanhte ni na gaw Hinayana-The-ra-wa-da Buddhism hkrang rai nga ai. Jinghpaw ni law malawng nga ai Hugawng pa na Tarung ga hte Daihpa ga kaw Buddhism makam masham shang wa ai, hkap la wa ai gaw 1900 hkan hta rai nga ai. Sam Buddhist ni gaw hpungkyi jawng hpaw nna lik laili laika sharin ya ma ai. Jinghpaw ma ni mung lik laika chye na matu hpungkyi jawng lung ma ai.

Hpungkyijawng lung mat wa ai ni kaw nna law malawnggaw buddhist ni tai mat wa nga ma ai. Sam num hte kun dinghku de ai ni (kawa gaw du magam aru arat mi rai tim) na kashu kasha ni gaw buddhist tai wa ai law nga ma ai. Sam num ni gaw hpraw nsam tsawm htap ai law nga ai. Sam ni Jinghpaw num la ai n law nga ai Jinghpaw la ni sam num la ai law nga ai. (Gsd) Uru Sengmaw kansi (Dingsi) ginra hta, Kansi Duwa ni Buddhist lai mat wa ai gaw Kansi Du wa Chyamut Nawng na kasha Kansi Nawng hte Kansi La yan na prat hta sha Buddhist de gale mat wa nga ma ai.


Kansi Duwa Chyamut Nawng si mat ai shaning gaw 1868 AD. (Myen shaning 1229) hta rai nga ai. Kansi ni na Kaji daju (Kansi mying hkawt lu wa ai ten na) Marip Duwa Num mun Tu mung, Myitkyina Waimaw makau na hkatchu Sam num shayi "Hkum chu Ja Ing" hte dinghku de ai kaw nna shaprat wa ai ni hpe Kansi myu ni ngu ai, rai nga malu ai.

Myitkyina Hkagyip ngu ai gaw 1891 AD kaw nna she nga hpang wa ai kahtawng rai nga ai. Kansi Duwa Chyamut Nawng mung Sam num Sadami hte mayaw htinggaw de ai, Sam num Sandami gaw Buddhist rai nga ai. Madu wa Kansi Duwa si mat ai hpang, asak kung gumgai wa ai. Shaloi Kanu Sandami gaw kasha Kansi Nawng yan Kansi La hpe hpungkyi jawng galaw, hpungkyi woi tawn rai nhtawm, nawku dawjau mayu ai lam tsun ai shaloi, Kasha yan gaw kanu na hpyi shawn ai matsun maroi ga hkum nlai lu ai majaw galaw ya u ai.

Maitawng hpungkyi Jawng na hpungkyi U San (U Zinaya) hpe shaga tawn nhtawm nawku dawjau mu ai. Dai kaw nna kansi kashu kasha ni Buddhist de gale mat wa ma ai. Ndai gaw Hpa Kan Sengra ginra lahta na Kansi Duwa ni Buddhist tai mat wa ai lam gamung rai nga ai. Hukawng ginra pa kaw hpungkyi U Tu-Za-ta wa ten kaw nna Jinghpaw ni hta Buddhism hte nat jaw makam masham hpe gayau nna kam sham hpang wa ma ai. Dinghku kata machyi makaw ru yak jam jau hkrum ai ten ni hta, nat ni hpejawjau nna, ngwi pyaw ai ten ni hta Buddha makam masham hta shang lawm nawku ma ai.

1920 ning hta Hukawng Jinghpaw masha ni kaw na shawng ningnan Buddha makam masham hpe hkap la nhtawm hpungkyi kaba magam bungli hpe 1920 ning kaw nna 1985 ning du hkra gun hpai mat wa ai gaw Jau Urang Gam (Tawngdan sayadaw U Pa-nya-Zaw-da) rai nga ai. Jau Urang Gam gaw Hukawng pa na Buddhist Jinghpaw amyu ni hte Sam ni hpe lam woi ningshawng ai wa, rai nga ai. Hukawng Pa hta Jau Urang Gam (Tawngdan Sayadaw) ten hta hpungkyi kaba bai tai wa ai Jinghpaw ni gaw

1. Hpungkyi kaba Rev. Galang Ja Gam (1928-1990)
2. Hpungkyi kaba Rev. Sam Dang La (1929-1991),
3. Hpungkyi kaba Rev. Nsadu Naw (1930-1958), hte
4. Hpungkyi kaba Rev. Ndau Gam (1950-1992)ni rai nga ma ai matut nna, Hukawng Jinghpaw masha ni htajau hpungkyi galaw na ai ni gaw hpungkyi kaba Jau Urang Gam na kasha Rev. Urang Gam Jr - (Danai Hpungkyi Jawng) hte Rev. Urang La (Tarung Hpungkyi Jawng) ni rai nga ma ai.

Hukawng Pa hta Buddhism makam masham hpe grau nna chyam bra mat wa ai hte Hukawng Jinghpaw masha ni hkapla kamsham sa wa ai gaw 1950 ning kaw, Njoi Gam (Alawng Sagya) wa gaw Buddha makam masham hte kapyawn nna Alawng Sagya hpung woi hpaw ai ninghkan Buddha Sasana hpe Hukawng pa chyam hkra rai mat nna, India Singpho ginra de matut sasana galaw awngdang mat wa lu nga ai. Hukawng Jinghpaw masha ni a shawng nnan na hpungkyi kaba Rev. Urang Gam gaw 1932 ning hta ya na Danai mare ka-ang na hpungkyi jawng kaba hpe lamu ga htingra masat la nhtawm, jawng gawgap hpang wa u ai. 1961 ning hta hpungkyi daju kaba Ba-Dan –Da Turiya du wa nna shangut la lu nu ai. Dai ni na prat ten (1999-2000) hta Hukawng ginra pa hta, Buddha makam masham hkapla kam sham ai Jinghpaw ni gaw "Htinggaw (107)" rai taw sai (See Lahpai La Ring, "Hugawng Danai Buga Hpung Labau hte Sasana" 1999, KTC, Myitkyina, P.45)

India-Assam, Arunachal pradesh hkan nga ai Singpho ni yawng' ngu na ram Buddhist hkrai, rai nga ma ai India Singpho ni hpe Buddhist makam masham de shawng lam woi gale ai ni gaw, Kachin ginra (Kamu Mungdan) Hukawng pa na Jinghpaw ni rai nga ma ai. "Buddha na "Philosophy" gaw "Natjaw" na "maubung mausa" hta wa (Pig) shakap shai madang tsaw nga ai. Singpho ni Buddhism makam masham hpe hkap la kam sham wa ai ten gaw 19th century AD htum wa de, re ai hpe, tsun hkai nga ma ai. (See 1.S.Dutta Choudury, Arunachal Pradesh District Gezetters-Tirap District",1980, Govt. of Arunachal pradesh, shillong, P.53; 2. Parul Dutta, Director of Research, "The Singphos", Itanagar, 1990, P.107)

Buddhism kam sham tim, nat hpe mung jawjau nga nga ma ai. India Singpho ni hpang de Buddhism woi shang ai wa gaw, Hukawng pa na Jinghpaw Buddhist hpungkyi Dingla Chaoto (Tingla Chrato, Dingla Zau Tu) rai nga ai. Assam kaw Singpho ni Buddhist de n- gale shi yang, Hukawng ginra pa na Jinghpaw nkau mi Buddhist de gale ngut sai. Jinghpaw Buddhist hpungkyi Dingla Chaoto gaw asak kaba, sak kung dingla sai rai nhtawm, Hukawng kaw nna Assam de sa wa ai shaloi, masha ni ba sa ai. Shi nan mung hkrum mahkrum masha ni hpe Buddha na matsun maroi, makam masham htung tara lailen ni hpe tsun hkai dan nga u ai. Hpungkyi Dingia Chaoto Assam de sa ai ngu ai gaw, shi nan Buddha Ghaya (Lord Buddha hpra tai wa ai ginra, India) de "Hpra-naw" (Pilgrim) sa nna lai lam ang ai majaw rai nga ai.

Assam ginra kaw, Singpho mare Kahtawng shagu de du sa hkawm nna Kamrup de bai lai mat wa u ai. Ndai ten gaw Assam kaw British govt. ni shang nga sai. Gauhati kaw hpungkyi Dingla Zau Tu gaw British Officer hte hkrum nna, Jinghpaw hpungkyi wa hpe shat, shan shat mai, chyaru ni hte hkap daw jaw u ai. Hpungkyi dingla Zau Tu gaw kam sham ai hpungkyi nan tai mat sai re majaw, dawjaw ai malu masha, shan, tsa-chyaru ni hpe nlu nsha ya ai majaw, British Officer gaw hpungkyi Dingla Zau Tu hpe kaja wa nan makam masham jet ai masha re ngu, chye la u ai lam ka da nga ma ai.

Hpa majaw ta? ngu yang, British ni gaw Jinghpaw ni makam masham hta ndai zawn myit jung ai nga na nzawn nawn ai majaw rai nga ai. Hpungkyi Dngla Zau Tu (Chaoto) gaw Gauhti kaw nna kalang bai Buddha Ghaya de hpra-naw (Pilgrim) matut sa mat wa u ai. Lord Buddha sak hkrung nga pra mat wa ai labau shang ginra shara shagu de du hkawm kau da nna bai nhtang wa mat u ai.

Hpang jahtum, Assam Margherita kaw hkring nga u ai. Margherita na Phakial kahtawng (Khamti sam kahtawng, Jinghpaw tai mat ai ni) kaw wa hkring nga mat ai. Dai shara kaw Buddha hpungkyi jawng (Buddhist Temple) langai hpe galaw u ai. Ndai hpungkyi jawng hpe dai ni du hkra "Samuk Sing" ngu da nga ma ai. Daini du hkra mu lu
nga ai. Singpho ni na Shawng ningnan na ahtik labau shang Singpho hpungkyi jawng, "Samuk Sing" rai nga ai.

Hpungkyi Dingla Zau Tu gaw Duonias ni hpe shawng Buddhist de woi gale bang kau dat u ai. Duania ngu ai ni gaw Jinghpaw hte mungnun mayam num ni kaw nna bai pra paw wa ai myu hpan langai rai nga ai. (See MaranBrang Di, 19960P. Cit, P.31) Mungnun (Assamese) ni gaw Hinduism makam masham hkrai hkapla sai ni rai nga ai. Lord Buddha mung Hindhu kaw nna shi a Buddhism de gale tai mat ai, rai nga ai.

Dai majaw, Jinghpaw tai mat ai Duanias ni matu yak hkak ai lam nnga nga ai. Duanias ni hte Singpho ni mung num wawn numla, htunghkying lailen langai sha hku mahkri-shawn nga ngut sai, rai nga ai. Duanias kaw nna mung, matut nna bai Singpho ni hpang de Buddhism chyam bra nga ai. Sinpho ni hpe kahtawng shagu hpungkyi jawng galaw Shachyaw na hte dai hpungkyi jawng shagu hta hpungkyi langai hpra tawn da na matu, tsun, matsun ai wa gaw ndai hpungkyi Dingla Zau Tu rai ngaai. Dai majaw, Singpho dum nta jut shagu ngu na hta, Buddha hpra sumla (Sur) Buddha sumla laika tawn, noi da nhtawm nawku daw jau kam sham ma ai. Jinghpaw ni hta yawng a shawng ningnan na India Buddha Ghaya de du mat wa ai gaw Hukawng ginra pa na hpungkyi Dingla Zau . Tu rai Sai.

Singhpo ni na Buddhism makam masham gaw kri jung nna, ngang ngang kang kang kamsham myit jung, ru hpra jung kayawp kap rawng taw sai makam masham madang rai nga ai. Tsun mayu ai gaw, masha ni Buddhist tai nna Buddhist tai ai nrai nga ai. India Singhpo hpungkyi jau ni gaw myu tsaw myit grai kaba ai ni hkrai, rai nga ma ai.

Kachin makam masham gamung hta, Zau Tu lahkawngnga ai. Langai gaw "Sinlum Zau Tu" rai nhtawm, Kachin Christian ningpawt hpang ninghpum Sara Kaba langai rai nga ai. laga ngam ai wa gaw "Hukawng Zau Tu" rai nhtawm, Kachin Buddhist ningpawt hpang ninghpum Sara kaba langai rai nga ai hpe mu lu ai. Shan lahkawng yan gaw, tinang kam sham ai hpe majan je, sharawtmat wa ai yan, rai nga ma ai.

MARAN BRANG DI M.A Hist;Dehli University.

Bibilography
1. Maran Brang Di, "Prat ningnan Wunpawng Ahtik Labau Kadun", 1996, New Delhi.
2. E.R.leach, "Political systems of Highland Burma: A study of Kachin Social Structure", 1954, Landon.
3. ( ................................... )
4. Lahpai La Ring, "Hugawng Danai Buga Hpung Labau Hte Sasana", 1999, K.TC-Nawngnang, Myitkyina.
5. S.Dutta Choudhury, "Arunachal Pradesh District Gezetters -Tirap District", 1980, Shillong.
6. Parul Dutta, "The Singpho", 1990, Itanagar.
Source; Chyurum Shalat Magazine 2004 - 2005, JLH Mandale
============================


HUKAWNG JINGHPAW NI TSUN AI HKA MUNG (sh) HKAMUNG GA

Hkaman ni gaw, Mali Hkahku ginra de, buhtawt shang ngut ai hpang, Hukawng ginra pa de, bai ginru ginsa buhtawt hkrat bang ma ai. Hkaman ni nga ai majaw, Hkamung (Hkamung Ga) ngu ai byin wa ai n rai nga ai. Raitim, Hkaman ni Hkamung Ga kaw, nga lai mat wa ma ai. Hukawng Jinghpaw Dumsa Jaiwa ga hkum (Hukawng Jinghpaw Oral traditions) hta "Hkamung Ga" ngu ai lawm nga ai Dai sha n ga, Hukawng Jinghpaw hte India Singpho ni "Hkamung Ga"ngu nna, tsun jahta ai lam nga nga ma ai. Hkamung Ga na ningpawt ninghpang ginlam ahtik labau hpe Assam Buranjis (Burangji = History), Hmannan Yazawin, British Expeditionary Report hte ginra gaiwang official records hkan n mu lu nga ai. Raitim, Jinghpaw ni tsun nga ma ai. 1977 kaw shapraw ai Arunachal news hta Dr. Raikar ka bang ai, Khamong and the Khamti, "Place of Khomong in the History of the khamtis” ngu ai article yan hte Vijoynagar, the Forgotten Khomong ngu ai laili laika buk kaji sha nga nga ai. "Khamung" nga ai ga hkum (not khamung history) gaw Govt. office records ni hkan 1935 hkan du hkra, lawm lawm rai nga ai. Khamti ni na ninggup maubung labau mausa hta, "Khamung" ngu ai gaw 18th century AD lapran hkan na nga wa sai lam, tsun hkai nga ma ai.

Kachin ginra kaw, Jinghpaw hte sam ni na ninggup labau hta "Hka Mung" (Hkamung Ga) ngu ai gaw, nga lai wa nna, tsun hkai ai, rai nga ai. Dr.Y.Araikar hte S. N Barna yan "Hkamung" hpe matut sanglang ai, lam gaw, "Hkamung" ngu ai sam ga hkum rai nhtawm, "Mayam mung" ngu ai lachyum re hpe, madi madun ai(Kha = Slave, mong or mung = country or place). Khomong gaw Khamung re lam mung tsun da nga ma ai. Mayam hpe "Kha" ngu ai gaw Sam sha n rai nga ai. Nokte Naga na Layo hpan ni mung mayam hpe "Kha" ngu nhtawm, Noktes gaw mayam hpe "Sha" ngu nga ma ai. Tangsa Naga mi mung mayam hpe "Vim-sha" ngu nga ma ai. Raitim, ndai kaw tsun ai gamung ginlam na "Khamung" gaw Sam ga hkum na pru wa ai ga hkum rai nga ai. Teng ai ginlam langai gaw Khamong ngu ai ga hkum hpe Jinghpaw hte Sam ninggup labau hta tsun hkrat wa tim, Sam ga hkum hpe Jinghpaw ni mung hta lang tsun mat wa ai, rai nga ai. Logically hku myit maram yang, Sam ni shan hte nga ginra hpe, mayam mung (Slave country, slave land) ngu nna, tinang ginra hpe shamying la na gaw ginlam n ang nga ai. Marai langai ngai (shr) myu hpan langai ngai na ginra hpe, Sam ni "Khamung" ngu nna shamying ai gaw, grau nna lam ang, reasonable byin nga ai.

Hkamung Ga ngu ai gaw, Putao na sinna - lawu maga de nga ai Chyaukang hkyet grupyin hte matut manoi ai ginra kaw nna, (1) Kachin ginra kata de, Tarung Hkawng mayan hte (2) India kata de, Diyum hka lahta de Vijoynagar ginra du hkra, rai nga ai. Vijoynagar ginra gaw Chyaukang pass hte matut nga ai. Tsun ga nga yang, Khamung Ga gaw chyen mi India de lawm nhtawm, chyen mi gaw Myen-Kachin ginra de lawm rawng nga ai. Chyaukang Hkyet makau na "Vijoynagar" ngu ai mying gaw, 1961-62 hkan na she, pru wa ai rai nga ai. Ndai shawng daw de gaw, Khamong Ga ngu ai re. Vijoynagar ngu ai gaw Assam Rifles na Inspector General - Brigadier Vijoy mying kaw nna, shalat pru wa ai, rai nga ai.

S. N. Barna gaw Hkamung Ga hte seng nna, tsun da ai gaw, "It was once upon a time, a colony of slaves said to have been possessed by the Khamtis, if not by the Singphos...", ngu da ai (S. N. Barna gaw Patkai Bum mayan, " Indo-Burma border" hta Govt. officer kaba hku nna, Shaning 30 magam bungli galaw lai sai wa, rai nga ai). S. N. Barna gaw Khamung Ga ginra hta, up lai mat wa ai mayam madu ni gaw, Jinghpaw n rai yang Khamti rai na re ngu tsun da nga ai. Matut nna Barna hte Dr. Y.A Raikar yan tsun ai hpe British Expeditionary reports, official records hte Assamese Buranjis ni hkan maram yu yang, mayam wunawng wuwa madu ai ni gaw, Jinghpaw ni re lam, tsun da nga ai. Singpho-British Treaty, May 5, 1826 ginlam hta Capt. Neufville hku nna, Jinghpaw Duwa ni na mayam 6,000 hpe Khamung Ga (along the Diyum Hka up to the Chyaukang Hkyet) ginra kaw nna shalawt dat ai lam nga nga ai.

Kachin Hukawng pa hte India Northeast ginra hta, British official matsing sumhting laika hku tsun yang, mayam wunawng wuwa madu ai gaw Jinghpaw ni rai nga ai. Sam ni kaw mayam kade nga ai lam, mayam kade shalawt kau ya ai lam, ka matsing da ai gamung ginlam n rawng nga ai. Dai sha n ga, hkawhkam hkaw-seng hte nga mat wa ai Ahom (Assamese) ni hta mung Jinghpaw zawm, mayam nga ai ginlam n tsun da nga ma ai. Jinghpaw Duwa ni na mayam shalaw ya ai gaw, Assam mayam rai nga ai. Ava Myen hkawhkam ni, Manipur hte Assam hpe n sa gasat ai ten kaw nna, Jinghpaw Duwa ni hta Mungnun mayam (Assamese Slaves) ni hte Duania mayam ni nga nga sai. Duania (Dowaniya) ngu ai amyu bawsang ni paw pru wa ai ten nau n na shi nga ai. Jinghpaw ni Hukawng pa mayan de ginru ginsa shang nga hkrat wa ai hpang pra paw wa ai Jinghpaw Wunpawng kasha hpan rai nga ai. Duania gaw Jinghpaw hte lu la ai Assam mayam num ni kaw na, bai shangai pra pru wa ai Jinghpaw kasha bawsang hpan ni rai nga ai.

Tsun ga nga yang, Duania gaw Jinghpaw Assam sai gayau (Jinghpaw -Assamese hybrid) ai amyu rai nna, Jinghpaw ni hku tsun shaga nhtawm, Jinghpaw htunghking lailen lang mat ai, rai nga ai. Duania ngu ai ni yawng gaw Jinghpaw Duwa ni na mayam hkrai rai nga ai. 1819 ning hta, Ava Myen hkawhkam hpyen la ni Assam de shang gasat hkat ai shaoi, Rongpur kaw ngam kau da ai Mingyi Maha Thilwa hte Bandula (Bogle Phukan) ni kaw Hukawng pa na Jinghpaw Duwa ni na mayam, Duania Jinghpaw hpyela, Jinghpaw hpyeta, Mungnun mayam hpyela ni 2000 ram lawm nga ai.

Ndai kaw Myen hkawhkam hpyenla nkau lawm nga ai. Assam de majam gasat sa mat wa ai ni gaw Hukawng-Khamung Ga na Jinghpaw Duwa hpung ni, rai nga ma ai. Assam na Dibrugarh kaw Man Katta ngu ai ginra lawk langai nga ai. Hkarangleng daru hte kade n tsan ai. Dai ni du hkra. Assamese ni tsun hkai ai gaw, Myen hpyenla manu mana sat hkrum, si ru ai ginra re, ngu nna madi madum nga ma ai. Dai ginra hpe Man Katta ngu nga ,ma ai. (Man = Myen, Burmese, Katta = Kahtam ai, katawng ai, sat ai, "Myen hpe katawng kahtam sat ai share" ngu ai tachyum hpe, hkap sanglang dan ma ai.). Assam - Margherita Dist., Inthem (I-them Ga) mare kahtawng Raw Singpho ni hte rau, "Man" ngu ai ni nga nga ai. Shanhte hpe san yu yang, moi Myen hkawhkam na, Myen hpyenla ngam aru arat ni, re lam hpe mare buga masha ni yawng tsun nga ma ai. Raitim, shanhte gaw, Myen ga hku, tsepkawp n chye mat sai. Assamese, Jinghpaw hpe chye na shaga nga ma ai. Myen ni Assam ginra de kasat hkat sa ai ten hta, Jinghpaw Duwa ni mayam hpyenla n shang garum yang, Myen gaw Assam majan (Assam war) hpe dang lu na ginjang masa n nga nga ai. Mankatta sha ra hta Myen hpyenla wunawng wuwa si hkrum sum mat nga ai. Assam kaw ngam mat ai Myen hpyenla ni gaw, Jinghpaw hte rau bai ngam nga mat ai. Ndai Myen ni hpe dai ni du hkra "Man" ngu nga ma ai. Jinghpaw Duwa ni Myen -Assam majan hta, myit lawm ai lam, shanglawm ai ginlam gaw Assamese (Mungnun) ni hpe rim mahkawng la nhtawm, mayam shatai mayu ai majaw sha rai nga ai.

Pisa Duwa Pisa La Doi mung, "Khamung Ga" ginra nkau gaw shanhte Pisa lamu ga re lam mung tsun madi mat wa ai. Bai nna,Yobin (India kaw Lisu hpe Yobin ngu ma ai) ni mung Margherita de, Pisa Duwa, Pisa La Doi hpang sa nhtawm, Pisa Duwa ni ningpu kaw nga lu na matu hte, Pisa Duwa hpang hkanse kawn bang na ginlam ni hpyi tsun ma ai. Assam-Margherita de, sa hkrat wa nna, Pisa ' Duwa La Doi kaw sa hpyi tsun ai gaw, moi lai mat wa sai kaji kawoi prat hta, "Khamung Ga" gaw Pisa Duwa ni madu, up-sha, gumhkawng lai mat wa ai majaw, rai nga ai. Dai majaw, Lisu ni daini du hkra, Maio lahta de, Dihing Hka mayan kaw nna, Vijoynagar du hkra nga de ma ai. Hukawng hkran de na Tarung Hkawng (Hkamung ga) hta mung, Hukawng Jinghpaw Duwa ni madu up mat wa nga ai. Ndai ginra kaw Hukawng Jinghpaw Duwa ni, Sam wunawng wuwa hpe mayam shatai kau nhtawm, Jinghpaw bai tai mat hkra prat shamat mayan mungdan kaba hku, nga lai mat wa ai. Ndai gin lam hpe Capt. P. R, Gordon mung,"'Journal of the Royal Asiatic Society", Vol-xxvii 1895, p157 hta tsun da nga ai. P. R. Gordon tsun ai gaw, 'Strange to say this Tairongs themselves spoke Singpho, the explanation of this being as follows, the Tairongs, who originally lived somewhere in the direction of the upper Irrawady started for Assam to join some Naras who had proceeded them thither. Unfortunetly, for them they had to pass through the Singpho country. As the passed through the country they were taken captives by the Singphoes. They remained as captives for five years according to their own account, but probably for longer, as they quite forgot their own language and adopted the language of their captors. It is strange that even to this day Tairongs , talk nothing but Singpho' ngu ai rai nga ai.Tairong ni Jinghpaw duwa ni a mayam wa tai mat ai mung "Hkamung Ga" rai nga ai. Dai majaw, Sam ni mung "mayam mungdan" ngu ai, rai nga ai.

British Govt. "1833 - The Slavery Abolition Act" hku nna, 1925/26 - 1928/ 29 lapran Kachin ginra hta Jinghpaw Duwa ni kaw na shalawt kau dat hkrum ai mayam 8,960 rai nga ai. Mayam shalawt kau dat ai kaw jailang ai gumhpraw gaw Rs. 516, 518 tup rai nga ai. Lahta na mayam jahpan gaw Jinghpaw ni kaw na hkrai, rai nga ai. British ni mayam shalawt masing hpe Hukawng hte Mali-Nmai ginra hta sha, galaw ma ai. Ndai ginra gaw Jinghpaw nga ai ginra hkrai rai nga ai. British ni mayam shalawt masing hta, mayam 8,960 hpe shalawt kau dat ai hta, Capt. Neufville shalawt kau dat ai Singpho Duwa ni na mayam 6,000 jahpan pyi n lawm shi ai hpe, mulu nga ai. "Hkamung Ga" kaw gaw "Hkaman" ni nga nna "Hkamung" ngu ai n re. Hkamung Ga kaw gaw Hkaman ni nga ma ai. Mayam madu gaw Jinghpaw Duwa ni hkrai ' rai nhtawm, mayam gawtinang myu hpan kaw na hkawt, myu hpan hpan lawm nga ai hpe, British mayam shamyit shatsai masing ginlam hku nna chye lu nga ai.

Jinghpaw ni tsun ai Hkamung Ga ginlam gamung hpe, ndai kaw, jahkring da
ga.


References
1. Barna. S. N., Tribes of Indo-Burma Border: A Socieo-cultural History of the Inhabitants oftha Patkai Range, New Dehli, 1991, p -69. •• 2. Barna, Opcit, p -190. 3. Da/ton, E. T., Descritive Ethnology of Bangal, Calcutta, 1872, p -10. and. Birendra Chandra Chakavorty. British Relations with jhe Hill Tribes of Assam. Since 1858, Calcutta. 1964, p-12.
4. Maran Brang Di, Prat Ningnan Wunpawng Ahtik Labau Kadun, New Dehli, 1996, p - 69. and, Needham, J. F. Outline Grammer of Singpho Language as Spoken by the Sinphos ofSjdiya, Shillong,1889. 5. SBhuyan. S. K., Anglo-Assamese Relations, Gauhati, 1949,p-473. f 6. Barna, Opcit, p-190. *

Maran Brang Di
Kachin Historical Research Centre
Sourec; Pyilan LunghtawnSept, 2004
==================================================================

Uru Mungnawk de Chyurum Jinghpaw Wunpawng Shani majen je bu rawt shang bang wa ai lam.

Dakkasu Htoi San

Gumlau prat (Gumchying Gumsa Du ni hpe gasat ai majan) hta e Hugawng Pa de majen je bu htawt shang bang nga wa ai Numu Marip ni a kaji kawa wa Laisai Pu Nawng Gumhkawng gaw, Hugawng ga e shaning tsawm ra mi nga kau da nna, Jambu Hkindang e dang, Jaji Bum hpe Shangdan hku hprang rai nhtawm mi Uru Mungnawk maga de lamu ga ningnan bai tam bram na matu majen je shang bang mat wa wu ai. Dai shaloi Uru Mungnawk e mi moi kaw nna nga nga sai Hpamaw Hpaman, Rasa ngu ai Hkang Numrang ni hte Sairi Saira ngu ai Sam amyu ni, Htaman-ti amyu ni hkap gasat ninggyet mu ai.

Ndai zawn Laisai Pu Nawng Gumhkawng a hpung ni hte mi nga rudi masha ni gasat ninggyet azat hkat ma yang, Lawnghkang Pa makau na bum mayan gasat poi hta Laisi Pu Nawng Gumhkawng a baw hpe Baw Gam Bum ngu tsun sha mying da ma ai. Baw Gam Bum ngu ai kaw nna dai ni gaw Punggam Bum ngu amying shingteng bai galai mat sai.

Ndai Uru Mungnawk maga de majen je gasat shang bang mat wa ai labau mabyin hte seng nna Duwa Laisi La tsun ai gaw lawu na hte maren rai nga malu ai.

Laisai Pu Nawng Gumhkawng gaw Hugawng Pa kaw na htawt sit let Jahtu Zup Bum e bai wa de nga wu ai. Dai aten hta Mogawng Hkawseng Magam (Sam Zawbwa ) Zau Man hpe kanau wa gaw hkaw kashun nna majan baw wa wu ai. Shaloi kahpu Zau Man gaw Laisai Nawng Gumhkawng kaw hpyen gau karum saw wu ai. Laisai Nawng Gumhkawng mung Mogawng Zawbwa wa saw ai hte maren, share jaubu law law hte majan gau kasat karum na yu hkrat wa wu ai. Raitim dai ten hta n myit mada ai sha, Zawbwa Zau Man a kanau wa machyi kaba hkrum nna si mat wa sai. Dai majaw gasat ninggyet hkat na lam n nga sai.

Shaloi Laisai Nawng Gumhkawng gaw; kalang mi hpyen gasat na matu rawt sai gaw, sai n jahpaw ai gaw n mai wa sai; gasat na hpyen n nga yang nang Mogawng Zawbwa gasat na ga ai ngu wu ai hte, Mogawng Zawbwa wa hpe majan baw na hkyen wa wu ai. Dai majaw Mogawng Zawbwa wa gaw Laisai Nawng Gumhkawng hpe, Uru Mungnawk maga de nang ra ai daram gasat reng la na lam, shi a Mogawng Hkaw hkam hpe gaw n hkra ya na lam hpyi lajin wu ai. Dai majaw Laisai Nawng Gumhkawng a hpung ni gaw Nam-ya Sik Pa kaw nna Danai Hka Mazup, Singgaling Hkamti ga de du hkra ,majen je gasat shadut nga mat wa ma ai.

Shing rai, mi nga rudi masha ni hpe gasat shadut kau nna, dai yang e Numnu Marip amyu ni a rudi ruhpang lamu ga bai shatai let nga pra shanu mat wa ai kaw nna, Uru Mungnawk gaw Numnu Marip amyu ( Numnu Laisai, Nbu Jingreng, Kansi Nja ) lakung lama ni a lamu ga tai mat wa sai.
Dai zawn Laisai Pu NawngGumhkawng a prat ban kaw nna kaji kawa, kashu kasha ban hte ban, lamu ga madu ( Gumchying Gumsa Du ) tai nna matut manoi up hkang hkringhtawng dagraw, nga pra hkrat mat wa ma yang; Kansi Duwa Chyamaw Naw a lakhtak e, Myen Hkaw Hkam Mindung Min ( Ad. 1852-1878 ) hte jinghku hku ma ai. Ndai zawn Mindung Min hte jinghku matut mahkai wa ai lam gaw, Mintawng Sam Duwa a shayi sha Sanda Myint hpe Kansi Duwa Chyamaw Naw e hkungran la ai majaw rai nga ai.Hpa majaw nga yang, Mindung Min hte Mintawng Duwa U Paw Maing gaw lawu lahta kahpu kanau daw ang hkat ma ai .

Dai shaloi Mindung Min kaw nna Kansi Duwa Chyamaw Naw hpe jinghku mungdan Du Magam shada hku hkau masat dingsat, shagrau jaw dat ai kumhpa ni gaw;-

1. Ja Dazik...........................................( 1 )
2. Ja Nhtu Ninggang.............................( 1 ) (Ngoitang 28 tang ai re)
3. Ja Gawm..........................................(10)
4. Ja Saidawng, hpahkai palawng, lawnghpau hpe hking man mi ( Hkawhkam aru arat ni bu hpun sumraw ai baw)

Lahta na kumhpaw kumhpa ni hpe shagrau sha a jaw ai gaw AD. 1864 ning, December shata ( 14 ) ya shani rai nga ai.

Englik prat hta e mung, Kansi Du ni hpe mi na daru magam a hkang aya hte raw, Mung Madu hku nna bai Uphkang nga na matu shagrau masat jaw da mu ai.

Laisai Ga ( 4 ) hpe mung, Inglik Bayin-hkan wa kaw nna January 20, 1925 ya shani e, Laisai Duwa Hkrap Naw hpe Sagaing Rung de shaga la nhtawm, shagrau shaa dazik hte hpawn; Laisai Mung, Laisai Ga ngu matut Uphkang nga lu na matu, ahkaw ahkang bai hpung jat ap ya wu ai. Ndai Laisai ni hte seng ai lamu ga gaw; Danai Hka a Sinpraw hkran maga de rai nna, Danai Hka a Sinna Hkran maga de gaw Sam Tawngtut Zawbwa hte Naga ni a lamu ga rai nga malu ai.

Dai majaw Laisai ni a lamu ga gaw; Danai Hka a sinpraw hkran Dainai Tak kaw nna gawn yu wa yang; Singgaling Hkamti 5 hku hprang rai nhtawm, Uru Hka hte Danai Hka mazup du hkra rai nga malu ai.

Lahta e tsun lai mat wa sai hte maren , Uru Ga de Laisai Pu Nawng Gumhkawng majen je woi shang bang wa nna, ninghtawm ningngat ga ningnan ni de nhtawm, Gumchying Gumsa Du Magam Hku, Marip Numnu amyu ni ban hte ban hkrinhtawng dagraw, Uphkang nga pra hkrat mat wa ma ai gaw, Kansi Duwa Awng a prat ladaw du hkra rai yang, ban ( 8 ) tup rai nga malu ai. Dai zawn Mung Du lit magam hpe gun hpai lai wa sai ni gaw;

1. Numnu Zau Ra ( Shawng ningnan Mung Du galaw ai wa )
2. Nja Zau Ja Gam
3. Kansi Naw Ja ( Ndai wa a prat kaw nna Numnu ni ngu sai; Kansi ni ngu shamying lai kau ma sai. Kan hte e si zawn re ai shan latau noi ai majaw Kansi Naw Ja ngu mu ai.)
4. Kansi Chyamaw Zau Hkyen
5. Nja Man Hkuk Zau Hkyen
6. Kansi Chyauhpa La
7. Kansi Sinwa Naw
8. Kansi Naw Awng ni rai ma ai.

Hpang jahtum Kansi Naw Awng a prat hta Myen Mungdan a mung-masa galai mat wa nna, Gumlang Asuya ni Gumchying Gumsa Du Magam Uphkang masa hpe dawm kau sai majaw, Kansi Du ni a Du Magam ahkang aya , shingkang shingwang mung sip mat wa sai.

Ndai Uru Mungnawk ga de hpu nau Sam ni htinghput htingra de nna kring mading rai nga hpang mat wa ai gaw Mintawng Sam Duwa U Paw Maing a shayi sha Sanda Myint hpe Kansi Duwa Chyamaw Naw e hkungran la ai shaloi, mum sa kanan kap wundoi nang ai Sanda Myint a jinghku jingyu ni Kansi Ga kaw hti ngam nga ai kaw nna rai nga ai.

Dai zawn hte ngam nga ai Sanda Myint a jinghku jingyu ni gaw, masat (2) Mungkan majan du wa na ningtawn e, Kansi Ga kaw nna Lawnghkang Pa de htawt sit shanu nga ma ai hte; yat yat sha Sam kahtawng ni law jat mat wa ai lam rai nga ai.

Ndai gaw Uru Mungnawk de Chyurum Jinghpaw Wunpawng sha ni majen je bu htawt shang bang wa nhtawm, lamu ga madu tai let kring mading rai nna shanu nga pra sa mat wa ai labau kadun mung rai nga mali ai law.
Source; MIHTOI MA MAGAZINE 2004-2005
============================================

Singpho hte Shapawng Yawng Manau
Maran Brang Di.

Jinghpaw nga jang, manau shadung nga ai. Manau nau ai. Manau shadung nga yang, Jinghpaw nga ai. Kala India mungdan kaw mung Singpho ngu ai Jinghpaw ni mungdaw lahkawng kaw shanu nga ma ai. Dai mungdaw yan hpe gaw, Assam mungdaw hte Arunachal Pradesh mungdaw ngu ma ai. Singpho ni kaw mung manau Shadung kaba jun tawn ma ai. Shaning shagu shataman lahkawng, ninghtoi 13, 14, 15 hta “Shapawng Yawng Manau” ngu nna, mungdaw lahkawng kaw na Singpho ni manau chyawm nau nga ma ai.

Ndai manau ten hta gaw shanhte Singpho ni yawng ahkum ara shanglaw nhtawm, shada da bai hkrum zup let, myit ninggun shabawn gahkyin la hkat ai ninghtoi wunli kaja, mali kaja ai ningja ninghtoi kaba ni rai nga malu ai. Kala mungdan hta Singpho nkau achyen (Laga amyu hte mayaw htinggaw de ai ni, laga amyu kaba lapran hkan magam bungli hta hkan nna tsat hkawm mat ai ni ) gaw Jinghpaw ga n lu tsun shaga mat ma ai. Shanhte hpe yu yang, grai tsun shaga mayu ai ningsam pru ai. Raitim, ninggup hta tutdang yak nga malu ai hpe, maram lu ai. Jinghpaw htinggaw mying gaw hkrum, ga gaw n hkrum, rai nga tim mung , htunghking manau poi hta rai jang, yawng yawng gaw “ ngai Singpho rai nngai, ngai mung lawm nngai”, ngu ai zawn zawn myit hkrum gahkyin gumdin nga ma ai. Makam masham hpung n bung tim, manau hta kabu gara shanglawm shajang ai hkrai, rai nga ma ai. Singpho ni India ginra kaw nga ai buga shara ni gaw lawu na hte maren rai nga ai. Assam mungdaw hta gaw:- (1) Namhpuk Hkawng, (2) Tarung Hkawng ni rai nhtawm, Arunachal Pradesh mungdaw hta gaw:- (1) Teng Hkawng, (2) Tayun Hkawng ni rai nga ma ai. Assam- Namhpuk Hkawng (Tinsukia Dist, Magrita sub. Div) hta lawm ai buga ginra ni gaw Puwaihku Ga, Namdang Ga, Dabong Ga, Nhtong Ga, Kate Tawng Ga, Kawatu Ga, Pang Na Ga, Nhtem Ga, Munggawng Na Ga, Dabu Ga, Hkayan Ga, Long Ga, Pisa Ga, Pabung kawng Ga, Kumchyai kawng Ga, Pangsun Ga, Hasak Ga, Hkarang kawng Ga, Ninggam Ga, Kohta Ga, Ulup Ga……ni rai nga ma ai.

Bai nna, Assam- Tarung Hkawng (Jorhat Dist.) hta gaw Pothar Gaom, Tipaniya, Pahu, Kotiya, Obhong, Rengmai, Balipothar, Ahumani, Tengaw buga ginra ni rai nga ma ai. Ndai Tarung Hkawng hta nga ai Tarung Singpho ni tsun shaga ai ga manawng hpan mi, rai nga ai. Gashadawn, “Datbung dem sana, mani sum rai yu u”, ngu ai hpe shanhte Tarung Singpho ni gaw, “Photo dawk na, ninggup hpyi malu yu u” ngu nga ma ai zawn, Lahta maga de na Singpho ni gaw “kara zen ga” ngu yang “Kara katawng ga” ngu nga ma ai. Jinghpaw ga raitim, ginra hta hkan nna loili manawng nsen shai hkat nga ai. Raitim, grai nkaw-nja hkap pang chye ma ai. Myu tsaw myit n rawng ai Singpho n nga nga ai.

Arunachal Pradesh- Teng Hkawng (Lohit Dist., Lahtaw Area) hta lawm ai ginra buga ni gaw, Nchyaw Ga, Tingwa Ga, Nsa Ga, Nhpum Ga, Man-gau Ga, Lahtaw Ga hte circle Ning-ru Area hta lawm ai buga ginra ni gaw Paiyawn Ga, Nden Ga, Mandang Ga ni rai nga ma ai. Tayun Hkawng (changlang Dist.-Pisa area, Miao sub.-Div. ) hta lawm ai buga ginra ni gaw Miao Ga, Namhpai Ga, Ningrang Ga, Pisa Ga, Lawang Ga, Hprup Ga, Shakau Ga, Hkamuk Ga ni hte changlang Dist. –Tayun Sub.-Div. hta lawm ai buga ginra ni gaw Madoi Ga, Nnau Ga, (2007 ning February 13, 14, 15, ni hta 23 lang shapawng yawng manau nau hpawng galaw ai shara), Shingbwi Ga, Tingba Ga, Nring Ga, Kum Tsai Ga hte changlang Dist.-Bor Dumsa circle hta gaw Pasi Ga, Ndawng Ga, Jagun Ga, Wagun Na -1, 2, 3, 4, Soi Ga, Kating Na Ga, Wahkyet Na Ga, Kammai Ga ni, rai nga ma ai.

India na Assam mungdaw hte Arunachal Pradesh mungdaw ni gaw Myen mungdan – Kachin mungdaw na Hugawng Palayawng hte Patkai Bum shingyan sha din nhtawm, matut manoi dinggren nga ai ni rai ai. “Kachin mungdaw” mung Miwa mungdan na Jinghpawsu ni nga ai “Yunnan mungdaw” hte bai lamuga jarit matut manoi dun kayep nga hkat ai. N bung ai mungdan masum dinggren nga hkat ai kata kaw, Jinghpaw ni gaw mungdan laga ga rai mat ai majaw, mungdan lamuga jarit ni gaw Jinghpaw ni hpe shada da madin din da nga tim, “htunghking hte laili laika” hta gaw madin jarit n nga nga ai. Madin jarit nnga ai “Htunghking hte laili laika” ginlam hta gaw htunghking hte laili laika hpe chyawm sharawt na matu pru pru, shang shang, htinglu htinglai ginshoi gahkin gumdin magyep kap hkat mai nga ai. Lamu pinra Laika (Website) lamu ndigram sumdun (internet) zawn re ni hkan na hku mung, madin jarit n nga nga ai. Tsun mayu ai gaw lamu pinra dum nta hta Singpho, Kachin, Jinghposu ni yawng dinghku langai hku mai nga, mai myit mang, mai ginlawm, mai masing jahkrat lu nga ai. Dai hta, kadai wa me, madin jarit hte lu pat na rai?

Moi gaw Jinghpaw ni lamuga sumla hpe ninggup hku tsun masat matsing la nga ma ai. Ga shadawn, Hugawng Pa kaw nna India Assam-Arunachal Pradesh de pra shang mat wa ai Jinghpaw gumlau mungdan (Ndup Nsa Mung ) hpe tsun hkrat wa ai hta gaw:- “Dara Hka hkan nna hkroi, Nanoi kawng e dang, Dahkan Hka hkan nna kre, Brang Brang Hka e hprawt, Brang Brang Hka hkan nna shut, Danai Hka e hprawt, Dai kaw nna Panlawng Na baw e dang, Wahte Hka de hprawt, Wahte Hka hkan nna hkroi, Danai Hka de brawn, Danai Hka de brung, Kikoi Bum de kap, Ndai shara kaw nna Palawng lam bum Pungting e ram, kanghkawdagung dang, kailang Bum e kap, Gyedu Hka deshut, Hkap jan e brawn, Sinlap Hka de kap, dai kaw nna Dumbrikawng de dang, Sakrai Hka de hprawt, krimna Pawt e rap, Nhpye Hka hpyen Bai, lungga e hprawt, Hka hkan nna hkroi, Dara zup e brawn, Ndai shara hta gumlau mungdan rai sai, ngu nna tsun hkai hkrat nga ma ai. Ndai kaw lawm ai bum mying, hka mying ni gaw daini du hkra sak hkrung nga nga ai.

Assam-Arunachal Pradesh hte matut manoi nga taw ai Hugawng Pa hta, moi na Jinghpaw mungdu gaiwang shagu kata hta rawng lai, nga lai mat ai, rawng taw nga ai kahtawng buga mying ni gaw :-“Nlep Ga, Shatum Ga, Njet Ga, Sana Ga, Nawnghkawm Ga, Madang Tu Ga, Kawbu Ga, lajau Ga, Luhkang Ga, Galung Ga, Kabu Ga, Pasi N-gang Ga, Hpa Bum Ga, Kadung Ga, Kaidau Ga, Chyahkyi lang Ga, Warawng Ga, Lashen Ga, Danaihku Ga, Lamai Tawng Ga, Nga kahtawng, Nlam kahtawng, Lapra kahtawng, Naiding Ga, Nsau kawng Ga, Hkalam yang Ga, Hkabawng, Kahtawng, Gangu Ga, Hkamauhku, Tsaudam Ga, Nban Bum Ga, Nbawn Ga, Kumsau Ga, Hpang kahtawng, Gat Nyeng Ga, Nhkang hkataw Ga, N-gaw Ga, Nawng Na Ga, Nawhkum Ga, Dinghkang Ga, Hkakawp Ga, Npawp Ga, Dumhku Ga, Npawp Hkum Hkaran Ga, Nhtem Ga, Nba Ga, Lat Ga, Ngalang Ga, Shamyen Ga, Ndau Ga, Kumsau Ga, Lashu Ga, Nding Ga, Nbrai Ga, Sengtawng Ga, Nden Ga, Hka Kahtawng, lamung Ga, Sharoi Ga, Ning-ran Ga, Wulung Ga, Tawanghku Ga, Kaw Tawng Ga, Hkawn Ga, Jahpung Ga, Jauli Ga, Dumbang Ga, Nba chyinghkrang Ga, Jama Ga, Nhkang kayang Ga, Gum Ga, Chyau Hkai zup, Nnaw Ga, lanem Ga, Nsa Du Ga, Hprup Ga, Ladoi Ga, N-yam Ga, Ndup Sa Ga, Nmawt Ga, Dingba Ga, Lahkrang Ga, Palawng Ga, Ladung Ga, Nchyaw yaw Hpung Ga, Nhpraw Ga, Nding shakau Ga, Ndawng Ga, Sumbwi Ga, Wurang Ga, Kadup Ga, Ting yeng Ga, Chyanam Ga, Hkahtu Ga, Janghtang Ga, Dinghpng Ga, Shinglung Ga, La Awn Ga, Gawnan Ga, Janmai Ga,N-gu Hkun Ga, Lamawng Ga, Dinghkrai Ga, Daring Ga, Panep Ga, Dahkam Ga, Tung Yang Ga, Nbyen Ga, Salawng Ga, Sharaw Ga, Dabawng Ga, Daihpa Ga, Nbrawng Kangdau Ga, Dalu Ga, Lahktyen Ga, Namtawng Ga, Dawngkai Ga, N-gam sumhpawng Ga, Nawhku Ga, Munghkawm Ga, Wuya Ga, Sumban Ga, Htangbra Ga, Gawlu Ga, Sama Ga, Shakau Ga, Nhku Ga, Jat Ga, Samat Ga, Kumneng Ga, N-ga Ga, Nri-tu Ga (Danai Ga)….” ni rai nga ma ai. Ndai lahta na Kahtawng mare buga ni gaw Jinghpaw ni Hugawng ginra pa hta nga shanu lai mat wa ai, nga taw ai shara ginra mying ni, rai nga ai. Ndai mying ni hta 1965 ning hpang hkan bai Shinggyin gawde da ai kahtawng mare mying ni n lawm ai.

Assam –Arunachal Pradesh, Hugawng pa-Putau pa (malihku) lahta de matut manoi nga mat wa ai Miwa mungdan na shara ni :- Yunnan, Tibet, Qinghai, Sichon, Shanxi, Shaanxi, Kansu mungdaw buga ginra ni hkan mung Jinghpaw ga hkum hte shamying ai mare buga mying ni, bum mying ni, hkashi hkanu mying ni nga nga ai ginlam hpe, dai shara ni hkan dasang hkawm du sagawn ai hpe galaw mat wa ai Saphkung mungdaw Pati dinggrin rapdo duwa Manam Tawng (Htoi Man) mung 2006 ning April shata, ninghtoi (25,26) hta Miwa mungdan Ruili mare “Lungri Pinkwan” shara kaw galaw mat wa ai “ 1- lang –Jinghpaw Wunpawng Ginru Ginsa Dup Ginrat Zuphpawng” hta madi madun, sanglang tsun mat wa ai. Jinghpaw ni, Sam ni gaw shanhte nga mat wa ai shara mying ni, bum mying ni, hka mying ni hpe tinang bai du pra ai shara ningnan hkan kahtap shamying mying rai nga ma ai hpe mung, mu lu nga ai. Hugawng pa na lamuga buga mying ni hte Assam-Arunachal Pradesh hkan na Jinghpaw hku shamying ai mying ni gaw n shai hkat nga ai. Dai hte maren, ga shadawn, Mali-Nmai shara na “Sha-yi” hte “Nu-yi” mying ni mung, Mali majoi (Putao lahta bum shingdu, Khakarbu Bum shingdu de (Miwa mungdan kata de) bai lwi hkrat wa ai hka yan hpe mung “Nu-yi Hka” hte “Sha-yi Hka”ngu, amying shingteng nga nga ai. Singpho gamung hpe dup ginrat nga ai re majaw, India mungdan e nga shanu ai Singpho htinggaw mying ni hpe mung tsun dan mayu n ngai.

Singpho ni na htinggaw mying ni gaw:- “Pasi ni, Pisa ni, Npyen ni, Hkahku ni, Wa Ndu ni, Manmo ni, Mahkum ni, Manjang ni, Saza ni, Maio ni, Siong ni, Nnem ni, Dumsa ni, Jahkyet ni (Sikhet ni) lahkreng ni, Nsai ni, Tayang ni, Mako ni, Lajum ni, Kaja ni, Jagun ni, Labram ni, Nden ni, Urang ni, Lagen ni, Lashu ni, Kaju ni, Ngalang ni, Kumshen ni, Jum ni, Kamu ni, Woisu ni, Manhtat ni, Tung-yang ni, Kumgyi ni, Nhkung ni, Ningkawp ni, Npawp ni, Shapau ni, Machye ni, Hkadung ni, Wahkyet ni, Hkalen ni, Manje ni, Shapawn ni, Ndin ni, Tingwa ni, Ang ni, Kumba ni, Amun ni, Nlung ni, Mali ni, Dabaw ni, Kyang ni, Nding ni, Shareng Hkyet ni, Nbawn ni, Nnau ni, Kumgu ni, Hprup ni, Lagai ni, Shan Hkyet ni, Marip ni, Nhpum ni, Lazum ni, Ning-ru ni, Manau ni, Tangai ni, Maw ni, Lagum ni, Nawng-gru ni, Ningda ni, Gudung ni, Ulup ni, Ningkhee ni, Samon ni, Dumai ni, Fung Inn ni (Hpung-ing ni), Wahkum ni, Nhtem ni, Ngasu ni, Sikhang ni, Nangbu ni, Nhtu ni, Ning-ri ni, Nhpeng ni, Shingdu ni, Dili ni, Kherem ni, Moko ni, Morang ni, Lahtaw ni, Manam ni, Nchyaw ni, Nsa ni, Munglang ni, Nbawng ni, Madoi ni, Punghkum ni, Singnien ni, Saiko ni, Ahring ni, Hokap ni, Kumjoi ni, Myijawng ni, Sabaw ni, Dabawn ni, Lamawng ni, Kayang ni, Hkanam ni, Lagang ni, Chyanam ni, Wong ni,….” rai nga ma ai.

India hta “Shapawng Yawng Manau Poi” hpe gaw shaning shagu February shata (14) hta galaw nhtawm, dai ninghtoi hpe Arunachal Pradesh kaw gaw mungdaw daru magam bungli gawk hkringpat ninghtoi (Gazetted holiday) hku masat tawn ma ai. Ndai shapawng yawng Manau Poi hpe gaw India hta, shawng ningnan lang hpe 1985 ning kaw, Arunachal-Changlang Dist.-Tayun Hkawng –Miao na “ Singpho Yauth Organization” ngu ai “Singhpo Ramma Hpung” ni woi galaw wa ai, rai nga ma ai. 1985 ning hta na “Singpho Youth Organization” ramma ningbaw gaw Slg. Pasi Jau lai (B.A.LL.B, Advocate) wa rai nga ai. Ndai shapawng yawng manau poi byin wa na matu, rupawt kaba hku nna woi zinlum, woi sharin, Jinghpaw laika woi sharin, htunghking mingli woi sharin, woi jahpra sanglang ai wa gaw “Sara kaba Lazum Brang” rai nga ai. Singpho ni Sr.kb. lazum Brang hpe grai chyeju dum ma ai. Singpho ni Sr.Kb lazum Brang hpe chyeju dum ai hku nna, lamuga htingra jaw, dum nta hpe chyawm galaw ya, Singpho shayi sha langai hpe hkap jaw hkra rai sai. Sr.Kb. Lazum Brang hpe hkap ap jaw ai num kasha gaw “Tenghkawng Nhpum Ga” na grai tsawm ai “Ndup kasha” rai nga ai. Raitim, hpang jahtum de, Sr.Kb. Lazum Brang gaw Hupin –Namawn buga de bai wa mat sai. Shi gaw ga myu hpan (10) jan chye da ai wa re. “Shapawng Yawng Mnau Poi” shangai shaprat dat ai hta, Singpho Buddha jau hpungkyi Rev. Narinda Bhikkhu Wannasna (Punghkum kasha, Dibong jawng dung jau hpungkyi) mung lawm nga ai. Singpho htunghking Laili laika, Singpho rawtjat galu kaba ginlam shagu hta Saiko Jau”(Maio jawng dung hpungkyi) mung lawm nga ai. New Delhi na “ All India Radio, (AIR)” hta Sinhalee amyu ga (Srilanka) hku nsen shapoi galaw nga ai Singpho hpungkyi Rev. Panasra Singpho (Urang Jau –Chyang Maja kasha) wa mung ningbaw kaba Maran Brang Seng, New Delhi kaw du nga ten 1990-91 ning hta “ Shanglawt hpyenla” galaw mayu ai nga nna hpyi tsun pru wa sai. Ndai Urang jau Panasra Singpho wa mahtang ga hpan myu 20 hkawt lu tsun shaga ai wa re. 1985 ning hta shapawng yawng manau Poi hpe Miao kaw galaw hpang wa nhtawm, 1999 ning hta gaw Arunachal Pradesh Mungdaw Bor Dumsa Ga kaw bai galaw ai. 1985 ning kaw nna shaning shagu Sapawng Yawng manau Poi hpe matut manoi galaw mat ma ai. 2000 AD hta gaw, Shapawng Yawng Manau Poi hpe Assam- Tinsukia Dist. – Margherita kaw bai galaw ai. Dai ning 2007 February 13, 14, 15 hta gaw Arunachal Pradesh (Changlang Dist. – Tayun Sub. Drv., Tayun Hkawng ) na “Nnau Ga (Innao Ga)” hta hkik hkam ai byilat-ga nlung manau shadung shadaw kaba the India kaw, shawng ningnan lang hku, wuwu didi, hkum hkum rara, makyit sumdun ngang ngang kang kang shoi-gumbat let, awngdang ai hte galaw la lu masai.

Shapawng Yawng manau Poi kaba hte rau, shaning shagu “Sha Pawng Yawng India Souvenir” Laikabuk magazine mung shpraw nga ma ai. 2008 ning February .(14) ya, (24 th lang) na “Singpho Shapawng Yawng Manau” hpe gaw Tarung Hkawng (Assam-Jarhat Dist.) de, myit hkrum sha-ang da ma ai. 25 th lang (2009 February. (14)) na “ shapawng yawng Manau hpawng hpe gaw “25 ning Jubilee Shapawng Yawng Manau Hpawng kaba” laksan hku nna, Bor Dumsa Mare (Arunachal-pradesh) kaw galaw na myithkrum dawdan da ma ai. 23th lang, India-Singhpo Shapawng Yawng Manau shadung shadaw ningpawt ninghpang lagaw ni hpe lamu ga kata de pe (9) jun bang da ai zawn, Singpho ni na shawang salum masin ni mung htunghking hte laili laika ni hta sung jun ngang kang nga ma ai.

Sumla ni

Jinghpaw Minister C.C. Singpho Manau wang Ningnan hpe hpaw
dat nga yang.(23 lang, Shapawng Yawng Manau, 2007,Feb.)
Manau nau hpang wa nga yang
Shapawng Yawng Manau nau nga yang
Shapawng Yawng Manau nau nga yang
23 lang, Shapawng Yawng Manau Hpawng hta shang lawm ai Shara shagu de na chyaawm-tari ninghkring kaba ni
Du sa ai manam ni hpe ndai zawn htunghking shat magun lit hte hkap tau la ma ai. (23, Shapawng Yawng Manau)
K.I.O datkasa hpe mung ndai zawn htunghking Shat magunlit hte hkap tau la
Shapawng Yawng Manau Poi. (1995)
Langai langai na Shapawng Yawng Manau Poi Committe malawm ni. (1985)
British Daru-magam prat hta, Jinghpaw ni hpe woi galaw ya ai Manau Poi
Dayun Hka kau, Pisa Ga Bum ni hte Jinghpaw ga ginra, India.


Maran Brang Di. (M.A Hist., Dehli University)
( hugawngkachin.blogspot.com kawn hta garan nngai )

shakram ga...

Myushadan blog de sa du ngun jaw la ai majaw grai chyeju kaba sai law .