၂၀၁၁ ခုႏွစ္ထဲ ၀င္ခါနီးမွာ စခဲ့တဲ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြမွာ Social Media လို႔ေခၚတဲ့ ဖံုးနဲ႔ အင္တာနက္ လူထုဆက္သြယ္ေရးရဲ့ အေရးပါမႈေၾကာင့္ ဖိႏွိပ္တဲ့ အစိုးရေတြက အင္တာနက္နဲ႔ ဖံုးလိုင္း အဆက္ အသြယ္ေတြကို ျဖတ္ေတာက္ဖို႔အတြက္ က်ိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုျဖတ္ေတာက္မႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ့ စီးပြါးေရးေတြကို ထိခိုက္ေစခဲ့တဲ့ အျပင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အာဏာရွင္ေတြကို ပိုၿပီးထိခိုက္ေစတာက ကိုယ့္ျပည္သူေတြရဲ့ တုန္႔ျပန္မႈပါလို႔ cyberdissident.org အဖြဲ႔က ဒါရိုက္တာ ေဒဗစ္ကီးစ္ကေျပာပါတယ္
"အင္တာနက္အဆက္အသြယ္ ရုတ္တရက္ႀကီး အပိတ္ခံလိုက္ရတာကို လူထုကဘယ္လိုျမင္မယ္လို႔ ထင္သလဲ။ ငါတို႔ကို သိပ္ေၾကာက္ေနၿပီလို႔ တြက္ၾကတာပါ။ ေနာက္ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားတဲ့ သူေတြ၊ ဘေလာ့ဂါေတြ အတြက္ဆို ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္မွ သတၱိရွိလာၾကမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္"
ဟုတ္ပါတယ္။ သံုးသူေတြက ဒါကိုေက်ာ္လႊားႏို္င္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြကို ရွာေဖြခဲ့ၾကပါတယ္။ ရလာတဲ့ အက်ိဳးဆက္ ကေတာ့ အတားအဆီးေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္တဲ့ နည္းပညာပိုင္းမွာ ပိုၿပီးေတာ့ တိုးတက္လာတာပါ
x x x x x x x
အေမရိကန္ ရုပ္သံအစီအစဥ္ေတြထဲမွာ လူႀကိဳက္မ်ားတဲ့ ဥာဏ္စြမ္းၿပိဳင္ပြဲ အစီအစဥ္တခုျဖစ္တဲ့ Jeorpardy က႑မွာ ကြန္ျပဴတာနဲ႔ လူသားၿပိဳင္ပြဲကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၁၄ရက္ကေန ၁၆ရက္ေန႔အထိ ၃ရက္ ဆက္ၿပီး ျပသခဲ့ပါတယ္။ IBM ကုမၸဏီရဲ့ ကြန္ျပဴတာ နံမယ္က Watson ပါ။ သူနဲ႔ ျပိဳင္မယ့္သူက လူသား ၂ေယာက္မို႔ ၿပိဳင္ပြဲအတြက္ ကြန္ျပဴတာကို သံုးေယာက္ပြဲစဥ္ေတြ ထည့္ထားေပးပါတယ္။ စက္ကေလး ၀ပ္ဆင္က သံုးေယာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ ကစားရတဲ့ အေျခေနကို နားလည္ႏို္င္စြမ္း ရွိေၾကာင္း ျပသခဲ့သလို အေမးအေျဖ ကစားတဲ့ ပံုစံအတြက္ စက္ေၾကာင္သြားတာ မ်ိဳးလည္း မရွိခဲ့ပါဘူး။
စူပါကြန္ျပဴတာ ၀ပ္ဆင္က ဂ်က္ပဒီ ခ်ံပီယံ ေဟာင္းေတြ ျဖစ္တဲ့ သူနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သူ ကင္ဂ်န္နန္နဲ႔ ရက္ဒ္ရပ္ဒါ တုိ႔ကို အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ အခုလို အစြမ္းျပႏိုင္ခဲ့တဲ့ ၀ပ္ဆင့္ကို ေဆးေလာကမွာ သံုးႏို္င္ဖို႔အတြက္ ၀ပ္ဆင့္ကို ေမြးထုတ္လိုက္တဲ့ IBM ကုမၸဏီက ကိုလံဘီယာ တကၠသိုလ္ ေဆးေက်ာင္းနဲ႔ ေမရီလန္း ေဆးတကၠသိုလ္ ေတြနဲ႔ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္လိုက္ပါၿပီ။
x x x x x x x x
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းသံုးဆယ္ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၂ရက္က အာကာသလြန္းပ်ံယာဥ္ ကိုလံဘီယာကို အေမရိကန္ေရတပ္ ေလယာဥ္မွဴး ၂ဦးနဲ႔စတင္ စမ္းသပ္ေမာင္းႏွင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး အေမရိကန္ အာကာသ လြန္းပ်ံယာဥ္ေတြဟာ အာကာသယာဥ္မွဴး ၃၅၀ ကိုတင္ေဆာင္ၿပီး အာကာသထဲ အႀကိမ္ေပါင္း ၁၃၀ေက်ာ္ ပ်ံသန္းခဲ့တာမို႔ မိုင္သန္းေပါင္း ၅၀၀ ေလာက္ ခရီးေပါက္ခဲ့တာပါ။
ဒီခရီးေတြ အတြက္ အေမရိကန္ အာကာသ စူးစမ္းေလ့လာေရး အဖြဲ႔က အာကာသ လြန္းပ်ံယာဥ္ ၅ခုကို တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ နာဆာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးးမွဴး ခ်ားလ္းစ္ဘိုဒြန္က
"အာကာသထဲ ပ်ံသန္းရတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေလာက္ ထူးထူးျခားျခား စိတ္ဓါတ္တက္ႀကြစရာ ဂုဏ္ယူစရာ ေကာင္းေစ တာမ်ိဳး မေတြ႔ဘူးပါဘူး။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ Discovery ယာဥ္ ရဲ့ အာကာသ ယာဥ္မွဴး အျဖစ္နဲ႔ အာကာသထဲ သြားခဲ့တုန္းက လူသားေတြ လုပ္ႏိုင္တဲ့ အတိုင္းအတာဟာ အကန္႔အသတ္ မရွိသလို ႀကံစည္ တာကို ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ပါကလား ဆိုတဲ့ အသိ၀င္လာေစပါတယ္"
ဒီႏွစ္ ဇူလိုင္လထဲမွာ အာကာသ ယာဥ္မွဴး ေလးဦး လို္က္ပါလာတဲ့  အာကာသလြန္းပ်ံယာဥ္ အက္တလန္းတစ္ ဟာ ၁၄၅ ႀကိမ္ေျမာက္ သူ႔ရဲ့ ခရီးစဥ္ကို ဖေလာ္ရီဒါမွာ အဆံုးသတ္လိုက္ၿပီလို႔ နာဆာအဖြဲ႔က ေၾကျငာပါတယ္
"အာကာသယာဥ္ ထိပ္ဖူးပိုင္းကစၿပီး ေျမျပင္ေျပးလမ္းကို ထိလာခဲ့ပါၿပီ။ သမိုင္းမွာ မ်ိဳးးဆက္တခုရဲ့ စိတ္အားထက္သန္မႈ ဒီယာဥ္ေလာက္ ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့တာ မရွိပါဘူး။ အခုေတာ့ ဒီ အာကာသယာဥ္ဟာ သူရပ္နား ရမယ့္ ေနရာကို ေရာက္ရွိသြားၿပီ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ သူ႔ခရီးစဥ္ဟာလည္း ၿပီးဆံုးသြားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္"
ဖေလာ္ရီဒါက ကေနဒီ အာကာသစခန္းမွာ လြန္းပ်ံယာဥ္ အက္တလန္းတစ္ ကိုထားမွာ ျဖစ္သလို ကယ္လီဖိုးနီးယား သိပၸံဌာန CSC မွာ လြန္းပ်ံယာဥ္ အန္ဒဲဗားကို ထားမွာပါ။ လြန္းပ်ံယာဥ္ ဒစ္စကာဗရီ ကိုေတာ့ ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ အျပင္ဘက္က စမစ္ဆိုနီယန္ ေလေၾကာင္းနဲ႔ အာကာသ သိပၸံျပတိုက္မွာ လူအမ်ား လာေရာက္ၾကည့္ရႈႏိုင္မွာပါ။
အာကာသခရီးစဥ္ အစီအစဥ္အတြက္ ပထမဆံုး စမ္းသပ္ပစ္လႊတ္ခဲ့တဲ့ အင္တာပရိုက္စ္ အာကာသယာဥ္ ကိုေတာ့ နယူးေရာက္ၿမိဳ႔က ေရေၾကာင္းေလေၾကာင္းနဲ႔ အာကာသ ျပတိုက္မွာ ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အာကာသယာဥ္မွဴးေတြရဲ့ အသက္ကိုပါ ေပးဆပ္ခဲ့ရတဲ့ ပ်က္စီးသြားတဲ့ ယာဥ္ ၂စီးလည္း ရွိပါတယ္။ ၁၉၈၆ခုႏွစ္မွာ ပ်က္က်ခဲ့တဲ့ ခ်ဲလင္ဂ်ာနဲ႔ ၂၀၀၃ခုႏွစ္က ပ်က္က်ခဲ့တဲ့ ကိုလံဘီယာ ယာဥ္ေတြပါ
x x x  x x x x x
ဂ်ပန္ႏို္င္ငံက မတ္လ ၁၁ရက္ ငလ်င္ႀကီးေနာက္ပိုင္း ငလ်င္ငယ္ အမ်ားအျပားနဲ႔ ဆူနာမိေရလိႈင္းႀကီး ေတြေၾကာင့္ အေရွ႔ေျမာက္ပိုင္းမွာ ရွိတဲ့ ဖူကူရွိမ ဒိုင္အိခ်ိ ႏ်ဴကလီယားေလာင္စာသံုး လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပး စက္ရံု ပ်က္စီးခဲ့ရပါတယ္။ စက္ရံုမွာ ေပါက္ကြဲမႈေတြနဲ႔ အတူ ယူေရနီယံ ဓါတ္ေပါင္းဖို ၆ခု ထဲက ေရဒီယို သတၱိႀကြ ဓါတ္ေတြ ထြက္လာတဲ့ အႏၱရာယ္ကို ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။
"အကုန္လံုးက တြက္ၿပီးေတာ့ လုပ္ထားတာ။ backup system ေတြအမ်ားႀကီးပဲ ရွိပါတယ္။ ဒီဟာကေတာ့ တခါမွ မျဖစ္ဖူးတဲ့၊ ငလ်င္လႈပ္တယ္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဆူနာမီကလည္း ၀င္သြားတဲ့အတြက္ မျဖစ္ႏို္င္တာ ၂ခုစလံုး တခါမွ မျဖစ္တာမ်ိဳး ျဖစ္တာေပါ့ အဲဒီေလာက္အထိ မတြက္ထားမိလို႔ေပါ့ေလ"
ဗာဂ်ီးနီးယား ႏ်ဴကလီယား ဓါတ္အားေပးစက္ရံုက အင္ဂ်င္နီယာ ကိုတင္ထြဠ္ပါ။
x x x x x x x x x
မတ္လ ၁၁ရက္ ဂ်ပန္ငလ်င္နဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ အႏၱရာယ္ေတြကို မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႔ေနခ်ိန္မွာပဲ မတ္လ ၂၄ရက္ေန႔က ရွမ္းျပည္အေရွ႔ပိုင္း တာခ်ီလိတ္ ခရိုင္မွာ ျပင္းအား ၆.၈ အဆင့္ရွိတဲ့ ငလ်င္နဲ႔ ျပင္းအားအဆင့္၅ ၀န္းက်င္ ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္ေတြ လႈပ္ခတ္ခဲ့တာကို ျမန္မာႏို္င္ငံ သားေတြ ကိုယ္ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ၾကရပါတယ္
"တာခ်ီလိတ္ရဲ့ ေျမာက္ဖက္နားမွာ မိုင္းျဖတ္ ရွိတယ္။ အေရွ႕ဖက္မွာ တျခားႏိုင္ငံေတြထဲ အထိကို အေရွႈေျမာက္ အေနာက္ေတာင္ တူရူတန္းေနတဲ့ျပတ္ေရြ႕ေတြ ရွိတယ္"
ဘူမိပညာရွင္ ေဒါက္တာ ဦး၀င္းႏို္င္ကရွင္းျပပါတယ္
"မိုင္းျဖတ္ၿမိဳ႕ကို ျဖတ္သြားတဲ့ ျပတ္ေရြ႕က မဲေခါင္ျမစ္ကို သြားၿပီး ေရြ႔လ်ားထားတာကို ေတြ႔ရတယ္၊ တခ်ိန္ တုန္းက ေရြ႔လ်ားထားတဲ့ အေထာက္အထားေတြလည္း ျမင္ေနပါတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး ျပတ္ေရြ႕ ေတြက တခ်ိန္မဟုတ္ တခ်ိန္မွာ အခုလိုမ်ိဳး ငလ်င္ေတြကို ဖန္တီးတဲ့ ေရြ႔လ်ားမႈေတြဆက္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္မွာပါဘဲ"
x x x x x x x
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ ၅ရက္ေန႔မွာ ကြယ္လြန္သြားၿပီ ျဖစ္တဲ့ ကြန္ျပဴတာေလာကရဲ့ တီထြင္ ဖန္တီးရွင္၊ နည္းပညာေတြကို သိပၸံပညာရွင္ေတြနဲ႔ ရံုးသံုးသက္သက္ မဟုတ္ပဲ အိမ္သံုး လူသံုး ပုဂၢလိကသံုး ျဖစ္လာေအာင္ တီထြင္ခဲ့သူ Steve Jobs ဟာ ဂုဏ္ျပဳထိုက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္လို႔ ေဒါက္တာ ဦးတင္ေမာင္ေအးက ေျပာပါတယ္
"iPhone ဆိုတာ Apple ကစတာပဲ။ စတိဗ္ ေဂ်ာ့ စၿပီးေတာ့ ထြင္လိုက္တာ။ အခုေနာက္ဆံုး အိုင္ဖံုးက version 4S ထုတ္တာက သူဆံုးသြားတာနဲ႔ဆို သိပ္မကြာဘူး"
ဒီ iPhone ဟာ သံုးစြဲသူေတြ အတြက္ ႀကီးမားတဲ့ အေျပာင္းအလဲကို ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ အက္ပဲလ္ ကုမၸဏီက စတိဗ္ေဂ်ာ့ ရဲ့ တီထြင္မႈေတြဟာ ထူးျခားလွပါတယ္
"ဆီလီကြန္ Valley က အမ်ားအားျဖင့္ လုပ္ေနတာ သူ႔ရဲ့ ကြန္ျပဴတာ trend ေပၚမွာ တည္ေနတယ္။ ဆီလီကြန္ Valley ရဲ့ တက္ကႏိုေလာ္ဂ်ီ နည္းပညာ တိုးတက္မႈျဖစ္လာေစတဲ့ history ေပါ့ေလ သမိုင္းေၾကာင္းက အက္ပဲလ္ မပါလို႔ရွိရင္ ဒီလို ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မယ္။ စတိေဂ်ာ့ လိုလူမ်ိဳးကေတာ့ နဲနဲေတာ့ ရွားတယ္"
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စတိေဂ်ာ့လို တီထြင္ပညာရွင္ေတြ ေပၚလာႏိုင္မယ့္ အလားအလာ ရွိပါသလား
"သူက အသံုးျပဳတဲ့လူ use လုပ္တဲ့လူေပၚမူတည္ၿပီး တီထြင္တာ ထြက္လာတာကိုး။ ထြင္ၿပီးမွ လူေတြက လိုက္သံုးၾကတာ မဟုတ္ဖူး။ user ေတြကိုၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ ဘာလိုလည္းဆိုတာကိုမွာ ရေအာင္ သူက ထြင္တာ။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ openly use လုပ္ႏို္င္တဲ့လူ မ်ားရင္ေတာ့ သူ႔လိုလူေပၚလာႏို္င္တာေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာလိုေတာ့ environment ေခၚမွာေပါ့၊ ပတ္၀န္းက်င္က မရွိဘူး။ ဒီလို ပတ္၀န္းက်င္မရွိရင္ နဲနဲ ခဲယဥ္းတာေပါ့။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပတ္၀န္းက်င္ကုိ ဖန္တီးေပးရမွာေပါ့"
ရူပေဗဒပညာရွင္ ေဒါက္တာဦးတင္ေမာင္ေအးရဲ့ အျမင္ပါ                  by;VOA