Mabyin hte mahkyen a lapran e sak hkrung hkawm sa nga ai shinggyim masha
ni rai nga ga ai re majaw, ningsin sin jang shana ninghtoi htoi jang
shani re ngu ten hpe yu shalai kau na kun? N'kau mi gaw tau kawk a n'ta
nawng re masa hta tsap nna, du ai shara kaw yup, du ai shara kaw pyaw
sha rai, u dat shara kaja ai hpe tam nna, annau ni a jahtum ten hpe la
shalai, nga shalai kau na kun? Ninghtoi htoi jang rawt sha, ningsin sin
jang yup rai shani shana shingra htung tara hpe shing jawng nna, nga
shalai kau yang kaja na kun? Hpu dik ai, lu yak dik ai shinggyin masha
Myu Wunpawng Jinghpaw sa tai ai ahkaw ahkang hpe wa lang gale nna,
manang wa a ladi hte n'sa sak nna shaprawn la na sai kun?
Hpyen up hkang ai galu dik ai mungdan langai rai nga ai mung hpawm myen mung gaw shanglawt grai n'lu shi ai kaw na hpyen dap a ru kaba jung tawn ai tara n'pu kata kaw hpyen du kaba law law a hpyen gumshem ladat masing hte up hkang sha nga ai mungdan re.
Myen mung a mung up tara masing ni.
1- Gumchying gumsa [Bum Du up hkang prat]
2- Hpet sit tawlen ye prat.
3- Sushe lit prat.
4- Na A hpa-Na wa ta prat.
5- Chyan-hput [UDSP] prat.
6- Democracy [Gum San] prat.
N'dai zawn hpyen gumshem ladat hpe ru kaba di kaba jung gran tawn nna hpyen dap a u shoi dun tawn ai hte tara masing grai law hkra galai nna up hkang sharen tawn ai masa hta ningbaw kade galai tim shanhte a myu kaba ladat, myu shamyit shamat masing gaw shanhte kata kaw kre kaba jung shabawn tawn nna shamu shamawt masu sha nga ai gaw ya dai ni du hkra re.
Ningbaw ni.
a- Awng san
b- U Ba Uu.
c- U Nu .
d- Ni Win.
e- Sun Yu .
f- Soe Maung.
g- Than Shwe .
h- Thein Sein .
Up hkang ai daru magam yawng gaw hpyen a hkridun kata kaw na hkrai re hte tara kanu masing kade mi galai tim hpyen gumshem gaw hpyen gum shem sha re. N'dai ningbaw ni a manaw mahkyen masing yawng hpe n'htang dinglik yu, shanhte a prat hta jahkrat nna, up hkang lai wa sai tara kanu ni hpe mung bai shen dinglik dinglun yu rai annau ni gara hku mung masa num shawn shaw sa wa yang kaja na ngu ai hpe maram yu dat yang annau ni a shawng de hkawm sa mai ai lam hpe asan madi mu na re. Bai, dai ni annau ni a mung chying shawa kaji kaba yawng a n'gup hta manaw hta hpa noi nga ai kun? Hpa tsun nga ai, hpa rawng nga ai kun? Hpa baw byin mayu nga ai kun? ngu ai hpe 90% lam shadang maram yu madat yu rai yang byin gin ai, byin wa na mahkyen kaba hpe asan mu lu na re.
Annau ni a ningbaw kaba ni,
1- Du Kaba Lahtaw Balawng Du Zau Seng
2- Du Kaba Maran Brang Seng
3- Du Kaba Lamung Tu Jai
4- Du Kaba Layawk Zawng Hkra
Annau ni a Ningbaw Kaba langai hte langai a lakhtak hta yaw shada galaw lai wa sai, mabyin hte mahkyen ni hpe azin ayang dinglun maram yu, Du Kaba ni langai hte langai a tsun shaga ningmu myit jasat jasa ai lam hpe ja ja li li dinglun yu yang kaja dik ai shawng lam up hkang hkrang hte masing hpe asan mu lu na re. Dai ni annau ni mung up tara kanu hpe ningnan hpe mung hkyak hkyak gyin shalat ra sai.
1- Chyum mungga kaw na Tara.
2- Annau ni a moi kaw na lang hkrat wa ai htunghking Tara.
3- Democra Tara.
4- Comunit Tara.
Lahta de na tara ni kaw na annau ni hte nyi htep htuk manu dik ai tara lam yan ni hpe shaw jahtuk la yang kaja dik na re zawn masha ni hta shawng hkra, rawt jat ai lam ding yang sa lu hkra n'dai ten kaw na hkrang hpe gyin shalat ra sai hte tara je yang ai lam gaw annau ni a shawng lam ra mara, myit kahkyin gumdin ai lam hpe shading sharai ya ai pai hkra lam n yet hkra matsun pyending rai nga ai. Ya hkyak hkyak hta annau ni matu shawng lam ning gam kaba ni hpe masing jahkrat tawn ra sai. Gara hpe shawng, gara bungli hpe madung tawn ra nga ai kun? Matut gasat sa wa yang yak dik wa na lam hpe shawng ran shapraw hti yu sawn yu ra nga ai zawn dai hpe gara hku tawt lai nna gasat dang kau lu na ngu ai hpe masing law law hpe shawng mu jahkrat ka jahkrat yu ra sai. Yak dik ai hpe hti kau lu yang awng dang na gaw anhte a shawng kaw tau nga na re.
1- Simsa lam la yang kaja nga ai kun?
2- Munghpawm hta shang lawm yang kaja nga ai kun?
3- Mung masa bawngban nna annau ni ra ai madu mung up ahkaw ahkang lu na kun?
4- Awmdawm shanglawt lu hkra matut gasat nna shanglawt hpyi sa wa na kun? [UN De hpyi na]
Ahkyak kaba mahkyen ni hpe ka jahkrat masing chyawm jahkrat ra sai, dum ladum hka yawng gaw n'mai sai. Hpyen la rai nga ai lahta tsang lawu tsang kaji kaba yawng a myit hta hpa rawng nga ai kun? hpa myit nga ai kun? hpa malawng tsun nga kun? dai tsun shaga manaw, myit masa yawng gaw annau ni a lawt lam re hte gara hku shawng de htu sit sa na mahkyen kaba ningmu kaba rai nga ai. Shaning galu Chyurum ai annau ni a lawt lam hpe ten tup atsam marai htum n yup n'sha, jamjau puba ai hpe shabrai shatai, kawsi hpang gara ai hpe arang shatai, n'sin n'htoi n'tsam ai myit, n'dawt ai myit, n'gut ai myit, n'dep ai myit hte lam woi ya nga ai hpu shawng hpuba ni hpe madi shadaw n'gun ningnan jat ya lu na matu, ramma ni law law myutsaw mungtsaw myit hpe sharawt nna lahpa galai nang ra mat wa sai re. Galoi mung annau ni hte dap hpe mung up masa gaw langji hkalung zawn manap jan zawn n'gun ja ai, atsam rawng ai akri dung ai, shan hkalung ai myu tsaw dap byin lu na matu, ten hpring wutgat jaw ra ai, shawng lam du nga ai hpyen la ni mi rai rai, hpang lam de nga ai hpyen la ni mi rai rai, tinang a mundan kata na shiga hpe ten dep shana ya ai hte shiga hpe brang lang chye shangun ra ai. Ten hpring sadi maja shalet shakyang ra ai, wutgat masa jaw nga ra ai, Nam pum katut wa ai zawn re hpe lawan sharai ya ra ai, waw chye wa na masa shapraw chye ai ni hpe lawan kapa kau ra ai, shagrau gin ai hpe shagrau sharai ging ai hpe sharai ra nga ga ai. Pa shalaw n'byin u ga matu atsam rawng ai magrau grang ai sadi dung ai share shagan ninghkring law law shalet shapraw la ga. Law law garang yang tai dik ai n'htu hpe lu lang na re. Atsam rawng ai hpyen n'gun kaji sha re hte n'gun kaba dik ai majan dang hpe kau lu ai sakse grai nga ai.
Mungkan shara shagu chyam bra nga ai Chyurum ai ramma ni e dai ni labau lit kaba gaw anhte prat, nanhte lahpa hta du nga sai re. Myu hkye mung hkye na matu Karai gaw nanhte a lata de dai ni jang ap nawng tawn ya sai re, singgu krin byin nga sai annau ni a lawu lahta hpunau ni hpe pawnba la na, nanhte lata lahkyen de du shang nga sai. Sek hkwi rawt u, mada yu u madai ai n'sen madat dat yu u.
1- Myen a daru up hkang masa tara n'lai ai.
2- Simsa masat htu ngut sai kaga bawsang hpyen hpung ni hte bai gasat nga ai.
3- Mungdan munghpawm masa bawngban sa na Tara kanu ka jahkrat dan ai lam n'nga ai.
4- Panglung ga sadi ahkyak n'nga sai.
5- 2008 gawda ai tara kanu kata kaw bawngban na.
Dai tara kata kaw bawngban ga ngu ai gaw shanhte n'pu taw sa ai lam sha re. madi shadaw ai lam sha re.dai zaw re 2008 gawda ai tara n'lai ai kaw kara hku mung n'mai bawngban ai. [U Aung Min shiga sanglang ai hta tsun ai Kachin akawng di] Jinghpaw dusat ni ngu ai ga hkaw hpe yu nna, Na, nna pyi myit masa kam hpa shara n'nga ai. N'dai Jinghpaw dusat ni hpe ngai maga mi hku n'rai yang maga mi hku lu hkra simsa lam lu hkra bawng lu ai ngu ai gaw ga laban, tsun ai majoi bawng ai lachyum re ngu asan tsun taw nga sai re.
6- Hpyen masa galai shai ai lam.
Bawngban sa shagu myen hpe sa pang la ai hte she bung nga ai. Miwa hpe kam nna du baw law law wa lup shakut nga ai. Miwa hkran nga ai Chyurum ai Myu Sha ni madu sai daw sai chyen ni hpe sat sharu nga ai hpe Miwa gumsan rung de laika tang shadu yang kaja dik ai. Lahta de na hpe maram yu nna shawng lam ningam kaba hpe gwi gwi htawtsit ra sai. Ma chyai chyai ai dusat atsang hku sha tawn ai ni hpe dusat hta grau mazut ai hku sharin shaga ra sai. Myen hte shaga chyai nga ai gaw jum mung sum, banau mung sum, sau mung sum rai na kumla sha re. Langai sha ngam tim ja ja gasat sha mai ai.
Myu kaba ladat myu shamyit shamat masing.
1- Myu lakung shamyit shamat masing.
2- Htunghking Laili Laika, Ga, Makam shamyit shamat masing.
3- Rawt jat galu kaba sut hpaga dandi shamyit shamat masing.
4- Matut mahkai malu masha matut dandi masing.
Ndai ni hpe ja ja li li lang hte lang myit yu yang shawng de gara hku sa na mahkyen hte mabyin hpe tau mu na re. Galoi mung dating gasat ga.
Baren Numraw (jinghpawkasa)
Hpyen up hkang ai galu dik ai mungdan langai rai nga ai mung hpawm myen mung gaw shanglawt grai n'lu shi ai kaw na hpyen dap a ru kaba jung tawn ai tara n'pu kata kaw hpyen du kaba law law a hpyen gumshem ladat masing hte up hkang sha nga ai mungdan re.
Myen mung a mung up tara masing ni.
1- Gumchying gumsa [Bum Du up hkang prat]
2- Hpet sit tawlen ye prat.
3- Sushe lit prat.
4- Na A hpa-Na wa ta prat.
5- Chyan-hput [UDSP] prat.
6- Democracy [Gum San] prat.
N'dai zawn hpyen gumshem ladat hpe ru kaba di kaba jung gran tawn nna hpyen dap a u shoi dun tawn ai hte tara masing grai law hkra galai nna up hkang sharen tawn ai masa hta ningbaw kade galai tim shanhte a myu kaba ladat, myu shamyit shamat masing gaw shanhte kata kaw kre kaba jung shabawn tawn nna shamu shamawt masu sha nga ai gaw ya dai ni du hkra re.
Ningbaw ni.
a- Awng san
b- U Ba Uu.
c- U Nu .
d- Ni Win.
e- Sun Yu .
f- Soe Maung.
g- Than Shwe .
h- Thein Sein .
Up hkang ai daru magam yawng gaw hpyen a hkridun kata kaw na hkrai re hte tara kanu masing kade mi galai tim hpyen gumshem gaw hpyen gum shem sha re. N'dai ningbaw ni a manaw mahkyen masing yawng hpe n'htang dinglik yu, shanhte a prat hta jahkrat nna, up hkang lai wa sai tara kanu ni hpe mung bai shen dinglik dinglun yu rai annau ni gara hku mung masa num shawn shaw sa wa yang kaja na ngu ai hpe maram yu dat yang annau ni a shawng de hkawm sa mai ai lam hpe asan madi mu na re. Bai, dai ni annau ni a mung chying shawa kaji kaba yawng a n'gup hta manaw hta hpa noi nga ai kun? Hpa tsun nga ai, hpa rawng nga ai kun? Hpa baw byin mayu nga ai kun? ngu ai hpe 90% lam shadang maram yu madat yu rai yang byin gin ai, byin wa na mahkyen kaba hpe asan mu lu na re.
Annau ni a ningbaw kaba ni,
1- Du Kaba Lahtaw Balawng Du Zau Seng
2- Du Kaba Maran Brang Seng
3- Du Kaba Lamung Tu Jai
4- Du Kaba Layawk Zawng Hkra
Annau ni a Ningbaw Kaba langai hte langai a lakhtak hta yaw shada galaw lai wa sai, mabyin hte mahkyen ni hpe azin ayang dinglun maram yu, Du Kaba ni langai hte langai a tsun shaga ningmu myit jasat jasa ai lam hpe ja ja li li dinglun yu yang kaja dik ai shawng lam up hkang hkrang hte masing hpe asan mu lu na re. Dai ni annau ni mung up tara kanu hpe ningnan hpe mung hkyak hkyak gyin shalat ra sai.
1- Chyum mungga kaw na Tara.
2- Annau ni a moi kaw na lang hkrat wa ai htunghking Tara.
3- Democra Tara.
4- Comunit Tara.
Lahta de na tara ni kaw na annau ni hte nyi htep htuk manu dik ai tara lam yan ni hpe shaw jahtuk la yang kaja dik na re zawn masha ni hta shawng hkra, rawt jat ai lam ding yang sa lu hkra n'dai ten kaw na hkrang hpe gyin shalat ra sai hte tara je yang ai lam gaw annau ni a shawng lam ra mara, myit kahkyin gumdin ai lam hpe shading sharai ya ai pai hkra lam n yet hkra matsun pyending rai nga ai. Ya hkyak hkyak hta annau ni matu shawng lam ning gam kaba ni hpe masing jahkrat tawn ra sai. Gara hpe shawng, gara bungli hpe madung tawn ra nga ai kun? Matut gasat sa wa yang yak dik wa na lam hpe shawng ran shapraw hti yu sawn yu ra nga ai zawn dai hpe gara hku tawt lai nna gasat dang kau lu na ngu ai hpe masing law law hpe shawng mu jahkrat ka jahkrat yu ra sai. Yak dik ai hpe hti kau lu yang awng dang na gaw anhte a shawng kaw tau nga na re.
1- Simsa lam la yang kaja nga ai kun?
2- Munghpawm hta shang lawm yang kaja nga ai kun?
3- Mung masa bawngban nna annau ni ra ai madu mung up ahkaw ahkang lu na kun?
4- Awmdawm shanglawt lu hkra matut gasat nna shanglawt hpyi sa wa na kun? [UN De hpyi na]
Ahkyak kaba mahkyen ni hpe ka jahkrat masing chyawm jahkrat ra sai, dum ladum hka yawng gaw n'mai sai. Hpyen la rai nga ai lahta tsang lawu tsang kaji kaba yawng a myit hta hpa rawng nga ai kun? hpa myit nga ai kun? hpa malawng tsun nga kun? dai tsun shaga manaw, myit masa yawng gaw annau ni a lawt lam re hte gara hku shawng de htu sit sa na mahkyen kaba ningmu kaba rai nga ai. Shaning galu Chyurum ai annau ni a lawt lam hpe ten tup atsam marai htum n yup n'sha, jamjau puba ai hpe shabrai shatai, kawsi hpang gara ai hpe arang shatai, n'sin n'htoi n'tsam ai myit, n'dawt ai myit, n'gut ai myit, n'dep ai myit hte lam woi ya nga ai hpu shawng hpuba ni hpe madi shadaw n'gun ningnan jat ya lu na matu, ramma ni law law myutsaw mungtsaw myit hpe sharawt nna lahpa galai nang ra mat wa sai re. Galoi mung annau ni hte dap hpe mung up masa gaw langji hkalung zawn manap jan zawn n'gun ja ai, atsam rawng ai akri dung ai, shan hkalung ai myu tsaw dap byin lu na matu, ten hpring wutgat jaw ra ai, shawng lam du nga ai hpyen la ni mi rai rai, hpang lam de nga ai hpyen la ni mi rai rai, tinang a mundan kata na shiga hpe ten dep shana ya ai hte shiga hpe brang lang chye shangun ra ai. Ten hpring sadi maja shalet shakyang ra ai, wutgat masa jaw nga ra ai, Nam pum katut wa ai zawn re hpe lawan sharai ya ra ai, waw chye wa na masa shapraw chye ai ni hpe lawan kapa kau ra ai, shagrau gin ai hpe shagrau sharai ging ai hpe sharai ra nga ga ai. Pa shalaw n'byin u ga matu atsam rawng ai magrau grang ai sadi dung ai share shagan ninghkring law law shalet shapraw la ga. Law law garang yang tai dik ai n'htu hpe lu lang na re. Atsam rawng ai hpyen n'gun kaji sha re hte n'gun kaba dik ai majan dang hpe kau lu ai sakse grai nga ai.
Mungkan shara shagu chyam bra nga ai Chyurum ai ramma ni e dai ni labau lit kaba gaw anhte prat, nanhte lahpa hta du nga sai re. Myu hkye mung hkye na matu Karai gaw nanhte a lata de dai ni jang ap nawng tawn ya sai re, singgu krin byin nga sai annau ni a lawu lahta hpunau ni hpe pawnba la na, nanhte lata lahkyen de du shang nga sai. Sek hkwi rawt u, mada yu u madai ai n'sen madat dat yu u.
1- Myen a daru up hkang masa tara n'lai ai.
2- Simsa masat htu ngut sai kaga bawsang hpyen hpung ni hte bai gasat nga ai.
3- Mungdan munghpawm masa bawngban sa na Tara kanu ka jahkrat dan ai lam n'nga ai.
4- Panglung ga sadi ahkyak n'nga sai.
5- 2008 gawda ai tara kanu kata kaw bawngban na.
Dai tara kata kaw bawngban ga ngu ai gaw shanhte n'pu taw sa ai lam sha re. madi shadaw ai lam sha re.dai zaw re 2008 gawda ai tara n'lai ai kaw kara hku mung n'mai bawngban ai. [U Aung Min shiga sanglang ai hta tsun ai Kachin akawng di] Jinghpaw dusat ni ngu ai ga hkaw hpe yu nna, Na, nna pyi myit masa kam hpa shara n'nga ai. N'dai Jinghpaw dusat ni hpe ngai maga mi hku n'rai yang maga mi hku lu hkra simsa lam lu hkra bawng lu ai ngu ai gaw ga laban, tsun ai majoi bawng ai lachyum re ngu asan tsun taw nga sai re.
6- Hpyen masa galai shai ai lam.
Bawngban sa shagu myen hpe sa pang la ai hte she bung nga ai. Miwa hpe kam nna du baw law law wa lup shakut nga ai. Miwa hkran nga ai Chyurum ai Myu Sha ni madu sai daw sai chyen ni hpe sat sharu nga ai hpe Miwa gumsan rung de laika tang shadu yang kaja dik ai. Lahta de na hpe maram yu nna shawng lam ningam kaba hpe gwi gwi htawtsit ra sai. Ma chyai chyai ai dusat atsang hku sha tawn ai ni hpe dusat hta grau mazut ai hku sharin shaga ra sai. Myen hte shaga chyai nga ai gaw jum mung sum, banau mung sum, sau mung sum rai na kumla sha re. Langai sha ngam tim ja ja gasat sha mai ai.
Myu kaba ladat myu shamyit shamat masing.
1- Myu lakung shamyit shamat masing.
2- Htunghking Laili Laika, Ga, Makam shamyit shamat masing.
3- Rawt jat galu kaba sut hpaga dandi shamyit shamat masing.
4- Matut mahkai malu masha matut dandi masing.
Ndai ni hpe ja ja li li lang hte lang myit yu yang shawng de gara hku sa na mahkyen hte mabyin hpe tau mu na re. Galoi mung dating gasat ga.
Baren Numraw (jinghpawkasa)
Kyat Exchange Rate
No comments:
Post a Comment