ခ႐ိုနီ၀ါဒ ဘာလဲ

သစၥာနီ|

“ခ႐ိုနီ” ဆိုတာ မလိုလားအပ္တဲ့ ေ၀ါဟာရဟု Noam Chomsky က ဆို၏

မၾကာမီ ႏွစ္ကာလ အနည္းငယ္ အတြင္းမွ စတင္ကာ ခ႐ိုနီဆိုေသာ စကား ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ေခတ္စား လူေျပာ မ်ားလာသည္။ Crony ဆိုေသာ ေ၀ါဟာရမွာ ၁၈ ရာစုတြင္ လန္ဒန္၌ ေပၚထြန္းလာေသာ စကားျဖစ္သည္။ မူရင္းမွာ ဂရိ ဘာသာစကား xpovioc (chronios) ျဖစ္ကာ တိုက္႐ိုက္ အဓိပၸာယ္မွာ ကာလရွည္ၾကာေသာ ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ဒီတုန္းက မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္းေတြ စုေပါင္းကာ တေယာက္အက်ိဳး တေယာက္ ၾကည့္ၾကသည္။  The old boys club သို႔မဟုတ္ The golden circle ဟုေခၚၾကသည္။ သို႔ျဖင့္ အစိုးရဌာနမ်ားတြင္ ရာထူး ႀကီးႀကီးမားမား ရရွိေသာသူေတြက မိတ္ေဆြေတြကို စီးပြားေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အထူးအခြင့္အေရး ေပးရာမွ ခ႐ိုနီ၀ါဒ (cronyism) ဟူ၍ ျဖစ္ထြန္းလာ သည္။ Collins အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္တြင္ cronyism ဆုိေသာ ေ၀ါဟာရအား The practice of appointing friend to high-level posts, political posts regardless of their suitability ဟု ဖြင့္ဆိုျပထားသည္။

သစၥာနီသည္ ကဗ်ာ၊ ၀တၳဳတို၊ ေဆာင္းပါး၊ ဘာသာေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ သေရာ္စာ၊ ဘာသာျပန္၊ သိပၸံ၀တၳဳ၊ အႏုပညာ ေ၀ဖန္ေရး စသည့္ စာေပ လက္ရာစုံကို မဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္ မ်ားတြင္ ေရးသားလ်က္ ရွိၿပီး လုံးခ်င္း စာအုပ္ မ်ားစြာ ကိုလည္း ေရးသား ထုတ္ေ၀လ်က္ရွိသည့္ စာေရးဆရာ တဦးျဖစ္သည္။

တခ်ိဳ႕က governmental favoritism လက္သင့္ရာ စားေတာ္ေခၚေသာ ၀ါဒ ဟုလည္း ဖြင့္ဆိုၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ အစိုးရက စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားေသာ (dirigisme) တိုင္းျပည္မ်ားတြင္ သူတို႔သည္ အခြင့္ထူးခံ လူတန္းစားမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ႀကီးမားေသာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားကို တရား၀င္ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရၾကသည္။ အခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္ ရၾကသည္။ ဒါမွမဟုတ္ အင္မတန္ နည္းပါးေသာ အခြန္သာ ေဆာင္ၾကရသည္။ တခုေတာ့ ရွိသည္။ အျမတ္အစြန္းကို သူတို႔ႏွင့္ ပုလင္းတူ ဗူးဆို႔ အာဏာပိုင္မ်ားကို ခြဲေ၀ေပးရသည္။ သို႔ျဖင့္ ေခတ္အဆက္ ဆက္ ခ႐ိုနီမ်ားသည္ “လူနပ္”ခ်မ္းသာ (ပါးနပ္တဲ့လူ ခ်မ္းသာတာ)မ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ တိုင္းျပည္၏ သယံဇာတ မ်ိဳးစံု ႏွင့္ ဘ႑ာေငြမ်ားကို ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ အသံုးျပဳေနေသာ အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ႀကံရာပါမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အမႈတြဲမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အႏိုင္ႏိုင္ငံတြင္ သူတို႔သည္ တကယ့္ စီးပြားေရး အရွင္သခင္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကသျဖင့္ crony capitalism ခ႐ိုနီ အရင္းရွင္၀ါဒ ဟုပင္ ေခၚၾကသည္။ သူတို႔သည္ မည္သည့္ႏိုင္ငံတြင္မဆို (free and not so free state) ရွိေနသည္။
အစိုးရ အရင္းရွင္ စံနစ္ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ ကြန္ျမဴနစ္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း ရွိသည္။ ခ႐ိုနီ ဆိုရွယ္လစ္ဇင္ ဒါမွမဟုတ္ Red capitalism တ႐ုတ္တြင္လည္း ရွိသည္။ အိႏၵိယတြင္လည္း ရွိသည္။ ယေန႔ကမာၻတြင္ သန္းၾကြယ္သူေဌး အေပါမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ထိုႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရမည္။ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ အာဂ်င္တီးနားႏွင့္ ဘရာဇီး ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ရွိသည္။ အစၥေရး၊ ႐ုရွားႏွင့္ အေမရိကားမွာ ရွိသည္။ မၾကာခင္က အေမရိကန္တြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ “ေ၀ါစထရိကို သိမ္းပိုက္ၾက” Occupy Wall Street လႈပ္ရွားမႈမွာ အေမရိကန္ ခ႐ိုနီေတြကို ဆန္႔က်င္ေသာ ျပည္သူေတြ၏ သာဓကတခု ျဖစ္သည္။ အာဖရိကတြင္ အာဏာရွိသူေတြသာ အလြန္အမင္း ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာေနသျဖင့္ (Rule by wealth) Plutocracy ဟုဆိုၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့  Kleptocracy (Rule by thief ) ဟုဆိုၾကသည္။
ခ႐ိုနီ အရင္းရွင္ ၀ါဒ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာရင္ ဘာေတြ ျဖစ္မလဲ။ လက္တဆုပ္စာ ခ႐ိုနီတစုႏွင့္ ၀ါးေစ ေဝစား  အာဏာပိုင္ တစုသာ သုံးမကုန္ ျဖဳန္းမကုန္ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာၿပီး တိုင္းျပည္ကေတာ့ ခြ်တ္ၿခံဳက်ကာ ေဒ၀ါလီ ခံရေတာ့သည္။ အခြန္ တိမ္းေရွာင္မႈႏွင့္ လာဘ္စားမႈေတြ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ႀကီးထြားမည္။ ေငြေၾကး အၾကပ္အတည္း ကပ္ဆိုက္မည္။ (Helen Hughes ၏ Crony capitalism and the East Asian currency and financial crises,  1999 စာအုပ္တြင္ ႐ႈပါ။) ဖီလစ္ဒဲယ္ဖီးယား က ဘာသာမဲ့ အေမရိကန္ ၂၁ ရာစု ဒႆနိကဆရာ Noam Chomsky က အရင္းရွင္၀ါဒ အေၾကာင္း ထုတ္ေဖၚရွင္းလင္းတဲ့ ေနရာမွာ  “ခ႐ိုနီ” ဆိုတာ မလိုလားအပ္တဲ့ ေ၀ါဟာရ တလံုးျဖစ္လိမ့္မယ္ဟု ေျပာခဲ့၏။
ေစ်းကြက္စီးပြားေရးကို တ႐ုတ္ ကူးေျပာင္းတဲ့ ေနရာမွာ ေခါင္းေဆာင္တဦး ျဖစ္သူ Wu Jinglin က It faces two starkly contrasting future, a market economy under the rule of law or crony capitalism ဟု ေျပာခဲ့သည္။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာေရာ။ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးဟု ေၾကြးေၾကာ္ ပါသည္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ က်င့္သံုးလာခဲ့ေသာ ခ႐ိုနီ၀ါဒ (cronyism) ကို မဖယ္ရွားႏိုင္လွ်င္ crony capitalism စံနစ္သာ ျဖစ္ကာ လက္တဆုပ္စာ လူတစုကသာ ေကာင္းစားၿမဲ ေကာင္းစား ေနေပမည္။ ႏိုင္ငံေရးတြင္လည္း တင္းျပည့္ ဒီမိုကေရစီမဟုတ္၊ ကန္႔သတ္ထားေသာ ဒီမိုကေရစီ (Limited Democracy) ၌သာ ေနထိုင္ေနရသည္ကို ဂ႐ုျပဳရမည္။
သူတို႔ဆီတြင္ carpet beggar ဟူ ေသာ စကားရွိ၏။ ေခတ္ပ်က္ သူေဌးမ်ားကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ တိုင္းျပည္ ဒုကၡေရာက္ ေနတာကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ စီးပြား ရွာေနသူမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေသာအခါ ငေတမာ ခ်င္သူ တသိုက္က ေျမာက္ပိုင္းက ေန၍ ေတာင္ပိုင္းသို႔ သြားကာ စီးပြားရွာ ၾကသည္။ ( သူတို႔ ယူေဆာင္ သြားေသာ ေကာ္ေဇာႏွင့္ ခ်ဳပ္ထားသည့္ ခရီးေဆာင္အိတ္ carpet bag ကို အစြဲျပဳကာ carpet beggar ဟု ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။)
ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီေခတ္ ႏွင့္ မ.ဆ.လ တေခတ္လံုးတြင္ စီးပြားေရး ေလာက၌ ေခတ္စားခဲ့ေသာ စကားလံုးတလံုးရွိ၏။ အဆက္အသြယ္ (Connection) ဟူေသာ စကားျဖစ္၏။ ယေန႔ ထင္ရွားေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ခ႐ိုနီႀကီး တခ်ိဳ႕မွာ မ.ဆ.လ ေခတ္ကပင္ ထိုအဆက္အသြယ္ကို အမွီျပဳ၍ ႀကီးပြား ခ်မ္းသာေနသူမ်ားျဖစ္သည္။
က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းေသာအခါ ႀကိဳတင္လာဘ္ျမင္ေသာ ခ႐ိုနီတစု သည္ “ေပးကမ္းျခင္းသည္ ေအာင္ျမင္ရာ၏” ဟူေသာစကားကို လက္ကိုင္ျပဳကာ ထင္ရွားၿပီး ၾသဇာရွိသည့္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ေက်ာင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ခ်ဥ္းကပ္ သိမ္းသြင္း လာၾကသည္။ ျပည္ပမွ ေလာင္းကစား၀ိုင္းမ်ားတြင္ တညတည္းမွာပင္ ေဒၚလာ သိန္းခ်ီ ႐ံႈးေအာင္ ကစားေနသူေတြက ေထာင္ျမင္ ရာစြန္႔ လုပ္လာေသာ မျဖစ္စေလာက္ ေငြေၾကးေလးကို ၾကည့္၍ သေဘာထား ေျပာင္းမသြားဖို႔၊ မမွားၾကဖို႔ လိုပါသည္။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုင္းျပည္၏ သယံဇာတႏွင့္ ဘ႑ာေငြမ်ားကုိ အလြဲသံုးစားျပဳကာ တိုင္းျပည္ ဆင္းရဲတြင္း နက္ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ရာ၌ ခ႐ိုနီတို႔သည္ အဓိက ပါ၀င္ခဲ့သည္ကို ေမ႔ေပ်ာက္မထားသင့္။ ဒီအတြက္ ဒီလူေတြ ဘယ္ေလာက္တာ၀န္ ယူမည္နည္း။ ေငြနဲ႔ လာေတာ့ ေငြဧည့္သည္၊ ေရႊနဲ႔ လာေတာ့ ေရႊဧည့္သည္ သေဘာထား ေနရင္ေတာ့ သိပ္ဟန္မက် ဟု ထင္ပါသည္။ က်ေနာ္တို႔ အက်ိဳး အတြက္ မပါပါဘူး၊ ႏိုင္ငံအက်ိဳး အတြက္ပါ ဟု သူတို႔ေျပာလာလွ်င္လည္း က်ေနာ္ကေတာ့ ဇီးသီးစားၿပီး ေျပာရင္ေတာင္ မယံုခ်င္။ ခ႐ိုနီေတြကို လူေတြလို ၾကည့္ျမင္၍ မရေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ခ႐ိုနီ ဆုိ သည္မွာ ၀ါဒတခု ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။
By: irrawaddy